متاسفانه هر سال شاهد رشد آمار کودک آزاری در کشورمان هستیم و تاسف بار تر از این که هنوزتنها مصوبه قانونی در باب حمایت از حقوق کودکان می تواند تبدیل به قانون شود ، در مجلس خاک می خورد و تصویب نمی شود ...

راسخون : رفتار والدین نسبت به کودکان از حساسیت بسیار بالایی برخوردار است. همچنین است رفتار مربیان و معلمان و افراد دیگر نسبت به کودکان. کنش های بزرگسالان و آسیب رساندن به سلامت جسمی و روانی، واکنش های کودکان را در سنین نوجوانی و جوانی و بزرگسالی در پی دارد. کودک قربانی آزار در کودکی، به آزارگر در بزرگسالی، تبدیل می شود. طبق آمار جهانی و اعلام سازمان بهداشت جهانی هر سال بیش از ۴۰ میلیون کودک در جهان مورد انواع آزارها قرار می گیرند. در کشور ما این پدیده رو به افزایش است . متاسفانه آمار رسمی در این مورد وجود ندارد که این خود مسئله ای قابل تامل و نشانه ایی از کم توجهی و کم کاری در این زمینه است.

مصادیق کودک آزاری

کودک آزاری فقط کتک زدن نیست، مصادیق این جرم وسعت عجیبی دارد مانند:
۱. استفاده از ناهنجاری های کلامی و سوژه شدن در فضای مجازی
۲. سوءاستفاده «سلبریتی»ها و «خیریه»ها از کودکان بیمار و فقیر برای جلب توجه و کسب مقبولیت و مشروعیت
۳. تنها گذاشتن کودک در منزل
۴. اخراج از منزل و طرد کودک
۵. اجازه گریه نداشتن و کنترل احساسات کودک
۶. عدم ارتباط چشمی و گوش ندادن به کودک
۷. مسخره کردن و ایجاد حس حقارت در کودک
۸. طرد و آزار کودک؛ دروغ گفتن و فریب دادن کودک بمنظور رفع تکلیف
۹. سرزنش و ملامت کودک در حضور دیگران
۱۰. بی توجهی به بهداشت ، تغذیه و پوشاک کودک
۱۱. بهره کشی و توقعات نا معقول از کودک
۱۲. استفاده از کودک برای تحریک جنسی بزرگسالان
۱۳. محروم نمودن کودک از محبت و آغوش گرم
۱۴. استفاده نادرست از داروهای خواب آور برای کودک
۱۵. مشاجرات خانوادگی در حضور کودک
۱۶. استفاده از الکل و مواد مخدر در حضور کودک
۱۷. قرار دادن کودک در مکانهای ترسناک
۱۸. کتک زدن و تنبیه جسمی کودک
۱۹. محروم کردن کودکان از بازی و تفریح
 

قانون و کودک آزاری

تنها مصوبه قانونی که در راستای حمایت از حقوق کودکان می تواند تبدیل به قانون شود، بیش از ۱۲ سال است در مجلس خاک می خورد و تصویب نمی شود اما در کشورهای دیگر حقوق کودکان بسیار اهمیت دارد و با مجرمان به شدت برخورد می شود.
این لایحه از مجلس به شورای نگهبان می‌رود و برمی‌گردد. بیشترین تماس‌های سال گذشته با اورژانس اجتماعی مربوط به #کودک_آزاری است. تنها در ۶ ماه اول سال ۱۳۹۶ ، ۱۶هزار کودک آزاری به اورژانس اجتماعی داده شد.
 

دو مورد از قوانین کودک آزاری

۱. چنانچه افراد زیر ۱۸ سال که براساس قوانین، کودک تلقی می‌شوند، توسط مربیان در مدارس مورد تنبیه واقع شوند، مدیر موظف است؛ این مسئله را گزارش و اعلام جرم کند و در صورتی که سرپرست مدرسه به این وظیفه خود عمل نکند، مرتکب جرم شده است.
۲. ‏کودک‌آزاری از جرایم عمومی است و نیاز به شاکی خصوصی ندارد و هر کس به محض مشاهده می‌تواند، آن را گزارش کند تا فرد خاطی مورد پیگرد قانونی قرار گیرد.

 

کودک آزاری در کشورهای دیگر

در آمریکا ، اگر پدری مرتکب کودک آزارى شود، بعد از دستگیری و اجراى حکم، دستگاهی به نام تِتر یا ankle monitor را به پاهای مجرم می بندند، چنانچه کمتر از یک مایل به کودک نزدیک بشود، آلارم بدهد و پلیس را مطلع کند تا بلافاصله سر برسد.
در کشور آلمان کودک‌ آزاری که بیش از ۲۵ سال سن داشته باشند با نظر موافق کمیسیون پزشکی با استفاده از دارو "عقیم " می شوند.
درسوئد نیز قانون مشابهی دارد و اینکه نام کسانی که مرتکب سوء استفاده جنسی ازکودکان شدند، فهرست خواهد شد، تا نتوانند به استخدام هیچ نهادی که با کودکان سر و کار دارد درآیند.
‏در فرانسه و اسپانیا نیز تمهیداتی برای مجازات کودک آزاران اندیشیده شده است. این افراد پس از مجازات حبس یعنی آزادی از زندان به مدت ۲۰ سال تحت نظر قرار می گیرند.
 

رفتار معصومین (علیه السلام) با کودکان

حال جای آن است که مواجهه پیامبر مهربانی و ائمه معصومین را با کودکان بازخوانی کنیم تا ببینیم چقدر سیره این بزرگواران در زندگی ما ساری و جاری است.
امام صادق (علیه السلام) فرمود: « رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) نماز ظهر را با مردم به جماعت گذارد و دو رکعت آخر را به سرعت و با اسقاط مستحبات برگزار کرد. پس از نماز مردم گفتند: یا رسول الله آیا در نماز پیش‌آمدی شد؟ حضرت پرسید مگر چه شده؟ عرض کردند دو رکعت آخر را به سرعت، ادا کردید. فرمود: مگر صدای شیون و استغاثه کودک را نشنیدید.»[1]

در روایتی دیگر برقراری عدالت حتی در بوسیدن فرزندان را در سیره پیغمبر می بینیم. نقل شده است: «که پدری با دو فرزند خود به محضر رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) شرفیاب شده بود. یکی از فرزندان خود را بوسید و به فرزند دیگر اعتنایی نکرد. پیغمبر که این رفتار نادرست را مشاهده کرد، به او فرمود: چرا با فرزندانت به طور مساوی رفتار نمی‌کنی؟ [2] و همچنین این روایت که رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) حسن و حسین (علیهما السلام) را بوسید. اقرع بن حابس که ناظر مهر و عطوفت پیغمبر نسبت به فرزندان خود بود، عرض کرد: من ده فرزند دارم و هرگز آن‌ها را نبوسیده‌ام. حضرت در جواب فرمود: ربطی به من ندارد که خداوند ریشه رحمت و شفقت را از قلب تو کنده است.»[3]
اما در توصیه ای در باب بوسیدن دختر ، امام کاظم (علیه السلام) فرمود: « وقتی دختر بچه شش ساله شد، جایز نیست مرد نامحرم او را ببوسد، و همچنین نمی‌تواند او را در آغوش بگیرد (بغل کند).» [4]
گاهی به جد یا شوخی به فرزندان وعده می دهیم تا کاری که باب دل ماست را انجام بدهد و شرط می گذاریم. امیرالمومنین علی (علیه السلام) فرمود: « شایسته نیست آدمی به جد یا به شوخی دروغ بگوید و شایسته نیست کسی به فرزند خود وعده‌ای بدهد و به‌ آن وفا ننماید.»[5]

به پیشنهاد فعالان "مقابله با آزار و خشونت علیه کودکان" در اجلاس جهانی زنان در سال ۲۰۰۰ روز 19 نوامبر ، روز جهانی پیشگیری از کودک آزاری و منع خشونت با کودکان نامیده شد.
 
حجت الاسلام سید صادق موسوی

پی نوشت:
[1]. کلینی، الکافی، ج ۶، ص ۴۸.
[2]. علامه طبرسی ،مکارم الاخلاق، ص ۱۱۳.
[3]. علامه طبرسی، مکارم الاخلاق، ص ۱۱۳.
[4]. شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، ج ۵، ص ۲۸.
[5]. شیخ حر عاملی ،وسائل الشیعه، ج ۳، ص ۲۳۲.