داروهای بتا بلاکر و تأثیر آن‌ها بر بیماری آسم

رابطه‌ی متقابل میان داروهای بتا بلاکر و بیماری آسم موضوعی مهم برای بسیاری از متخصصان سلامت است. در حالیکه بتا بلاکرها می‌توانند به درمان برخی بیماری‌های وخیم و خطرناک کمک کنند، از طرف دیگر همچنین ممکن است سبب ایجاد برخی بیماری‌های مزمن از جمله آسم گردند. در این مقاله به موارد استفاده از بتا بلاکرها و نقش آن‌ها در ایجاد آسم می‌پردازیم.

موارد مصرف بتا بلاکرها

بتا بلاکرها گروهی از داروها هستند که برای درمان انواع مختلف بیماری‌ها و ناراحتی‌ها نظیر فشارخون، مشکلات قلبی، گلوکوما یا بیماری آب سیاه چشم، فشارخون بالا و میگرن به کار می‌روند. به علت تمایل به مهار اثرات هورمون آدرنالین در بدن، این داروها همچنین به عنوان عوامل مسدود کننده‌ی گیرنده‌های بتا آدرنرژیک شناخته می‌شوند. بتا بلاکرها می‌توانند با مهار اثرات آدرنالین، به ریلکس کردن ماهیچه‌های قلب کمک کنند و موجب بهبود گردش خون گردند. به دلیل توانایی که این داروها در ریلکس کردن ماهیچه‌ها دارند، برای درمان آنژین یا درد گلو، حمله‌ی قلبی، اضطراب، پرکاری غده‌ی تیروئید و معدود بیماری‌هایی که برای درمان‌ آن‌ها نیاز به استراحت ماهیچه‌ها می‌باشد، به کار می‌روند. برخی از رایج‌ترین بتا بلاکرها عبارتند از آتنلول، اسبوتولول، نبیویدول و متاپرولول. اما چرا بتا بلاکرها برای افرادی که آسم برونشیال زمینه‌ای دارند، ایجاد مشکل می‌کند؟ آیا بیماران آسمی می‌توانند به منظور درمان بیماری خود از مصرف این داروها خودداری کنند؟/

بتا بلاکرها برای بیماران آسمی

در بدن ما 3 نوع گیرنده‌ی مختلف بتا به نام‌های 1β، 2β و 3β وجود دارند. گیرنده‌‌های 1β در قلب و کلیه، گیرنده‌های 2β در کبد، ریه‌ها، ماهیچه‌های اسکلتی، رحم، دستگاه گوارش و ماهیچه‌های صاف دیواره‌های رگ قرار دارند. گیرنده‌های 3β در سلول‌های چربی بدن یافت می‌گردند. در حال حاضر دو نوع بتا بلاکر غیر انتخابی و انتخابی در دسترس هستند. همانطور که از نام آن مشخص است، بتا بلاکرهای غیر انتخابی می‌توانند انواع بسیاری از گیرنده‌های بتا در بدن را مهار کنند. از سوی دیگر، بتا بلاکرهای انتخابی تنها برای مهار انواع انتخابی و مشخصی از گیرنده‌های بتا در بدن طراحی شده‌اند. امروزه، برخی منابع اعلام کرده‌اند که در واقع مصرف بتا بلاکرهای انتخابی از نوع قلبی در بیماران آسمی بی خطر است. از سوی دیگر، متخصصان اظهار می‌کنند با وجود آنکه بتا بلاکرهای انتخابی خطر کمتری در مقایسه با بتا بلاکرهای غیر انتخابی دارند، این امکان نیز وجود دارد که بتا بلاکرهای انتخابی سبب مشکلات شدید سلامتی برای افراد گردند. بنابراین، بهتر است افراد مبتلا به آسم در هر حال از مصرف هر گونه داروی بتا بلاکر انتخابی و غیر انتخابی خودداری کنند. صرف نظر از مناسب نبودن برای بیماران آسمی، متخصصان سلامتی این داروها را برای افرادی که از دیابت رنج می‌برند نیز توصیه نمی‌کنند، زیرا این داروها تمایل به ریلکس نمودن عضلات قلب دارند و به این طریق تشخیص هایپوگلایسمی در بیماران دیابتی دشوار است زیرا موجب مهار علائم و نشانه‌های قند پایین خون یا هایپوگلایسمیا که همان تاکی کاردیا یا ضربان قلب بالا است، می‌گردند. بهتر است تغییرات سطح قند خون در یک بیمار دیابتی به دقت مورد بررسی قرار گیرد و این در حالی است که استفاده از بتا بلاکرها روند این بررسی را با مشکل روبه رو می‌کند.
هنگامی که فردی از بیماری مانند آسم رنج می‌برد، سایر علائم و نشانه‌ها نظیر اضطراب و بی‌خوابی ممکن است رخ دهند. هر دوی این مشکلات به علت تنگی نفس و احساس ناراحتی است که در بیماران آسمی در طی حملات آسم ایجاد می‌گردد. در این شرایط، اگرچه بیمار ممکن است قرص‌های خواب آور و آرام کننده‌ها را درخواست کند، اما می‌بایستی مصرف این داروها تحت نظر پزشک صورت بگیرد. با توجه به نگرانی‌هایی که درباره‌‌ی مصرف بتا بلاکرها وجود دارد، می‌بایستی از مصرف آن در افرادی که از بتا بلاکرهای خاص کوتاه اثر برای مشکلات مربوط به خواب استفاده می‌کنند نیز جلوگیری کرد. بنابراین اگر شما مبتلا به آسم هستید، از عدم مصرف هرگونه بتا بلاکر اطمینان حاصل نمایید. بهتر است همیشه با پزشک خود درباره‌ی داروها و درمان‌های جایگزین مشورت نمایید.
نظر به اینکه مصرف بتا بلاکرها عوارض جانبی متعددی به همراه دارد، مصرف این داروها می‌بایستی با مراقبت و احتیاط فراوان صورت گیرد. در حالی که برخی افراد حالات و مشکلاتی نظیر خستگی، اسهال، گیجی، یبوست و سردی اندام‌های دست و پا را تجربه می‌کنند، گروهی دیگر به هیچ نوع عارضه‌ای دچار نمی‌گردند. در حقیقت، گروهی از افراد که مبتلا به آسم نیستند نیز در اثر مصرف این داروها علائمی مانند تنگی نفس و مشکلات خواب در آن‌ها دیده می‌شود. به همین دلیل، بتا بلاکرها به عنوان عوامل شعله‌ور کننده و تحریک کننده‌ی آسم در بیمارانی که آسم برونشیال زمینه‌ای دارند شناخته می‌شوند. بنابراین همیشه قبل از مصرف بتا بلاکرها برای درمان، با یک متخصص سلامت مورد اطمینان مشورت کنید.