نويسنده: دکتر سيدحسن صانعي




 

موضوع و عنوان تحقيق بايد به طور صريح، کامل و دقيق و به صورت گزاره اي بيان شود. در عنوان تحقيق بايد حداقل سه جنبه موضوع، زمان و مکان گنجانده شود. بدين معني که به طور دقيق مشخص نمايد که:
* اولاً اين تحقيق به چه موضوعي مي پردازد؟
* ثانياً در چه جامعه اي صورت مي گيرد و محدوده ي جغرافيايي اجزاي طرح کجا است؟
* ثالثاً زمان اجراي تحقيق به طور دقيقي بيان شود و آنرا به صورت يک دوره يا واحد زماني تعريف نمايد.
به عنوان مثال « مقايسه شيوه هاي تدريس بر يادگيري دانش آموزان ابتدايي در مدارس تهران در سال تحصيلي 82-1381 » يا « بررسي تأثير ويژگي هاي شخصيتي کارمندان دولت در ميزان بازدهي کار آنان و پاسخگويي به مراجعين در شهر مشهد در سال 1382 » نمونه هايي از عنوان تحقيق است که دربرگيرنده هر سه مؤلفه زمان، مکان و موضوع مي باشد.
به عبارتي ديگر پاسخ سه سؤال « کي؟ »، « کجا؟ » و « چه چيزي؟ » بايد در عنوان تحقيق نهفته باشد. هر کدام از اين ابعاد اهميت ويژه اي در عنوان تحقيق دارد به طوري که اگر يکي از آنها تغيير کند، عنوان تحقيق عوض مي شود و تحقيق جديدي را به وجود مي آورد.
بالاخره مناسب بودن، جديد بودن و عملي بودن عنوان تحقيق نبايد از ديد محقق به دور بماند. زيرا تصويب، تأمين بودجه و اجراي اکثر قريب به اتفاق طرح هاي تحقيقاتي مستلزم بيان و توجيه « ضرروت اجراي تحقيق » است. مناسب بودن و جديد بودن ( تکراري و مشابه نبودن ) پروژه تحقيقاتي بخشي از دلايل ضرورت اجراي تحقيق است. بنابراين توصيه مي شود که قسمتي از طرح هاي تحقيقاتي به ضرورت اجراي تحقيق اختصاص يابد.
منبع مقاله :
سيدحسن، صانعي؛ (1391)، الفباي تحقيق، تهران: نشر انديشمند، چاپ دوم