وضعيت اقتصادي جهان در عصر ظهور

از روايات استفاده مي شود، که بر اثر گسترش فساد وتباهي ها و از بين رفتن رحم و عاطفه و ايجاد جنگ، جهان از نظر اقتصادي در وضعيت بدي به سر خواهد برد؛ به طوري که آسمان نيز بر آنان رحم نمي کند و نزول باران که رحمت الهي است نيز براي آنان به غضب تبديل شده، ويرانگر مي شود.
آري، در آخرالزمان باران کم مي شود و يا در غير موسم فرود مي آيد و باعث نابودي کشاورزي مي گردد. درياچه ها و روخانه ها خشک مي گردد و زراعت ها به بار نمي نشيند و تجارت از رونق مي افتد. فقر و گرسنگي گسترش مي يابد تا آن جا که افراد براي سير کردن شکم خود، دختران و زنانشان را به بازار مي آورند و آنان را با کمي غذا عوض مي کنند.

الف) کمبود باران و باريدن باران هاي بي موقع

پيامبر گرامي اسلامي (صلي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايد: « زماني بر مردم فرا رسد که خداوند آنان را از باران در فصل و موسمش محروم مي گرداند و باران نازل نمي شود و آن را در غير موسمش فرو مي فرستد ». (1)
اميرمؤمنان (عليه السلام) مي فرمايد: « ... باران در فصل گرما و تابستان مي بارد » (2).
امام صادق (عليه السلام) در اين باره مي فرمايد: « پيش از ظهور حضرت قائم (عجل الله تعالي فرجه الشريف) سالي خواهد بود که باران هاي بسياري مي بارد و ميوه ها را از بين مي برد و خرماها را بر نخل ها فاسد مي کند؛ پس در آن دوران دچار شک و شبهه نشويد ». (3)
اميرمؤمنان (عليه السلام) مي فرمايد: « ... باران ها کم مي شود تا جايي که نه زمين بذري را مي روياند و نه آسمان باراني مي بارد؛ در اين هنگام مهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف) ظهور مي کند ». (4)
عطاء بن يسار مي گويد: « از نشانه هاي قيامت اين است که باران مي بارد، ولي زراعتي نخواهد روييد ». (5)
امام صادق (عليه السلام) مي فرمايد: « ... زماني که حضرت قائم (عجل الله تعالي فرجه الشريف) و اصحابش قيام کنند، آب بر روي زمين ناياب است و مؤمنان با ناله و زاري از درگاه الهي، آب طلب مي کنند تا آن که خداوند بر آنان آب نازل مي کند و آنان مي نوشند ». (6)

ب) خشک شدن درياچه ها و رودها

پيامبر اکرم (صلي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايد: « شهرهاي مصر در اثر خشکي رود نيل، ويران مي شوند ». (7)
ارطات مي گويد: « در آن هنگام، فرات، رودخانه ها و چشمه ها خشک مي شوند ». (8)
نيز آمده است: « آب درياچه ي طبرستان خشک مي شود و نخل هاي خرما ثمر نمي دهد و آب چشمه « زعر »- که در شام است- به زمين فرو مي رود ». (9)
هم چنين آمده است: « ... رودخانه ها خشک مي شوند و گراني و قحطي سه سال به درازا مي کشد ». (10)

ج) شيوع گراني، گرسنگي، فقرو کساد تجارت

مردي از پيامبر (صلي الله عليه و آله و سلم) پرسيد: اي رسول خدا (صلي الله عليه و آله و سلم)! قيامت چه وقت بر پا خواهد شد؟ فرمود: « کسي که مورد سؤال قرار گرفته ( خود پيامبر ) از سؤال کننده ( آن مرد ) در اين زمينه آگاه تر نيست، ولي قيامت داراي نشانه هايي است: يکي از آنها تقارب بازارهاست ». پرسيد: تقارب بازارها چيست؟ فرمود: « کساد بازارها و تجارت و بارش باران بدون آن که گياهان و محصولاتي برويد ». (11)
اميرمؤمنان (عليه السلام) به ابن عباس فرمود: « تجارت و معاملات زياد مي شود، ولي بهره اي اندک نصيب مردم مي گردد و پس از آن قحطي سختي رخ مي دهد ». (12)
محمد بن مسلم مي گويد: از امام صادق (عليه السلام) شنيدم که فرمود: « پيش از ظهور حضرت قائم (عج) از سوي خداوند براي مؤمنان نشانه هايي است ». گفتم: خدا مرا فداي تو گرداند؛ آن نشانه ها کدام است؟ فرمود: « آنها همان گفته خداوند است که فرمود: ( وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَنْفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ؛ (13) و شما ( مؤمنان ) را ( پيش از ظهور قائم (عجل الله تعالي فرجه الشريف) ) به چيزي از ترس و گرسنگي و کمي دارايي ها و جان ها و ميوه ها مي آزماييم؛ پس صابران را مژده ده ) » آن گاه فرمود: « خداوند مؤمنان را به سبب ترس از پادشاهان بني فلان در دوران پاياني حکومت شان مي آزمايد و مراد از گرسنگي، گراني قيمت هاست و منظور از کمي دارايي ها، کساد تجارت و کمبود درآمد است و مقصود از نقصان جان ها، مرگ هاي فراوان و سريع و پي در پي است و مراد از کمبود ميوه ها، کمبود عايدات و محصولات کشاورزي است. پس صابران را بشارت باد به تعجيل ظهور قائم (عجل الله تعالي فرجه الشريف) در آن هنگام ». (14)
و به نقل از اعلام الوري، قله المعاملات به معناي کساد بازار و کمي داد و ستد است. (15)
امام صادق (عليه السلام) مي فرمايد: « ... در آن هنگام که سفياني خروج مي کند، مواد غذايي کم شده، قحطي به مردم مي آورد و باران کم مي بارد ». (16)
ابن مسعود مي گويد: هنگامي که تجارت ها از بين برود و راه ها ويران گردد، مهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف) ظهور مي کند. (17)
شايد وضعيت بد بازار در آن زمان، معلول ويراني مراکز توليد و صنعت، کم شدن نيروي انساني، کاهش قدرت خريد، قحطي، ناامني راه ها و ... باشد.
در مسند احمد آمده است: پيش از ظهور مهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف) سه سال مردم دچار گرسنگي شديد مي شوند. (18)
ابوهريره مي گويد: ولي بر اعراب از شري که به آنان نزديک مي شود؛ گرسنگي شديدي رخ مي دهد و مادران از گرسنگي فرزندان خود، به گريه مي افتند. (19)

د) مبادله ي زنان در مقابل مواد غذايي

عمق فاجعه ي قحطي و گرسنگي پيش از ظهور به اندازه اي است که گروهي مجبور مي شوند دختران خود را براي خوراک اندکي معامله کنند.
ابو محمد از مردي از اهل مغرب روايت مي کند: مهدي ظهور نمي کند تا آن که شخص ( از شدت فقر و تنگدستي ) دختر يا کنيز زيباي خود را به بازار مي آورد و مي گويد: کيست که اين دختر را از من بخرد و در برابر آن خوراک بدهد؟ در اين شرايط است که مهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف) ظهور مي کند. (20)

پي‌نوشت‌ها:

1- عن رسول الله (صلي الله عليه و آله و سلم): « يأتي علي الناس زمان... فعند ذلک يحرمهم الله قطر السماء في أوانه، و ينزله في غير أوانه ». جامع الاخبار، ص 150؛ مستدرک الوسائل، ج11 ص 375.
2- عن علي (عليه السلام): « و يکون المطر قيضاً ». دوحة الأنوار، ص 150؛ الشيعة و الرجعه، ج1، ص 151؛ کنزل المعمال، ج14، ص 241.
3- عن الصادق (عليه السلام): « إن قدام القائم سنه غيداقه، کثيره المطر تفسد فيها الثمار، و التمر في النخل، فلا تشکوا في ذلک ». مفيد، ارشاد، ص 361؛ طوسي، غيبه، ص 272؛ اعلام الوري، ص 428؛ خارئج، ج3، ص 1164؛ ابن طاووس، ملاحم، ص 125؛ بحارالانوار، ج52، ص 214.
4- عن علي (عليه السلام): « و يقل المطر، فلا أرض تنبت، و لا سماء تنزل، ثم يخرج المهدي ». ابن طاووس، ملاحم، ص 134.
5- عطاء بن يسار: « من أشراط الساعه مطر و لا نبات ». عبدالرزاق، مصنف، ج3، ص 155.
6- عن الصادق (عليه السلام): « ... إذا قام القائم و أصحابه فقد الماء الذي علي وجه الأرض حتي لا يوجد ماء، فيضج المؤمنون إلي الله بالدعاء، فيبعث الله لهم هذا الماء فيشربونه ». دلائل الإمامه، ص 545.
أقول: لعل المراد قبيل ظهور المهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف)، و أما بعد ظهوره: فالبرکات تنهال علي المؤمنين. دلائل الامامة، ص 245.
7- عن النبي (صلي الله عليه و آله و سلم): « و خراب مصر من جفاف النيل ». بشارة الاسلام، ص 28.
8- عن أرطاة: « و تيبس الفرات و العيون و الأنهار ». ابن حماد، فتن، ص 148.
9- عن أبي عبدالله (عليه السلام): « يجف ماء بحيره طبريا، و يتوقف النخيل عن الثمر، و تنضب عين زعر » الواقعه في الجانب القبلي من الشام ». بشار الاسلام، ص 191؛ الزام الناصب، ص 161.
10- و عنه (عليه السلام): « ... و يکون جفاف الأنهار... و يقع القحط و الغلاء ثلاث سنين ». بشارة الاسلام، ص 98.
11- قال رجل: متي قيام السعه يا رسول الله؟ قال: « ما المسئول عنها بأعلم من السائل، ولکن لهما أشراط: و تقارب أسواق ». قالوا يا رسول الله: ما تقارب أسواقها؟ قال: « کسادها و مطر و لا نبات:. الترغيب و التهريب، ج3، ص 442.
12- عن علي (عليه السلام): « و تجارات کثيره و ربح قليل، ثم قحط شديد ». ابن طاووس، ملاحم، ص 125.
13- بقره (2) آيه 155.
14- عن محمد بن مسلم: سمعت أبا عبدالله يقول: « إن قدام القائم علامات تکون من الله عزوجل المؤمنين » قلت: و ما هي- جعلني الله فداک- قال: « ذلک قول الله عزوجل ( وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ ) يعني المؤمنين قبل خروج القائم (عجل الله تعالي فرجه الشريف) ( بِشَيءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَنْفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ ) البقرة، الآية 155.
قال: « يبلوهم بشيء من الخوف من ملوک بني فلان في آخر سلطانهم. و الجوع بغلاء أسعارهم ». « و نقص من الأموال. قال: « کساد التحارات و قله الفضل ». و « نقص من الأنفس ». قال: « موت ذريع ». « و نقص من الثمرات ». قال: « قله ربع ما يزرع ». « و بشر الصابرين ». « عند ذلک بتعجيل خروج قالائم (عجل الله تعالي فرجه الشريف) ». کمال الدين، ج2، ص 650؛ نعماني، غيبه، ص 250؛ مفيد، الأرشاد، ص 361؛ اعلام الوري، ص 456؛ عياشي، تفسير، ج1، ص 68.
15- اعلام الوري، ص 456.
16- الصادق (عليه السلام) « ... و عند ذلک السفياني، و يقل الطعام، و يقحط الناس، و يقل المطر ». ابن طاووس، ملاحم، ص 133.
17- عن ابن مسعود: « ... إذا انقطعت التجارات و الطرق ». الفتاوي الحديثه، ص 30، متقي هندي، برهان، ص 142؛ عقد الدرر، ص 132.
18- عن النبي (صلي الله عليه و آله و سلم): « إن قبل خروج الدجال ثلالث سنوات، يصيب الناس فيها جوع شديد ». مسند أحمد، ج3، ص 286؛ سنن ابن ماجه، ج2، ص 1362؛ فتن، ص 33.
19- عن أبي هريرة: « ... ويل العرب من شر قد اقترب، و الجوع الفظيع، و باکيه تبکي من جوع أولادها ». کنزل العمال، ج11، ص 249.
20- عن أبي محمد عن رجل من أهل المغرب: « لا يخرج المهدي حتي يخرج الرجل بالجاريه الحسنائ الجميله، و يقول: من يشتري هذه بوزنها طعاماً؟ ثم يخرج المهدي ». ملاحم، ص59. و لا يخفي ما في السند من الضعف.

منبع مقاله :
طبسي، نجم الدين؛ (1385)، دولت موعود، قم: مؤسسه بوستان کتاب (مرکز چاپ و نشر دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم )، چاپ ششم