مترجم: حمید وثیق زاده انصاری
منبع: راسخون




 

انقلاب زمستانی در نیمکره شمالی در ماه دسامبر، و در نیمکره جنوبی در ماه ژوئن رخ می‌دهد. با دیدن این تاریخ‌ها، اکنون عده‌ای دچار سوء تفاهم می‌شوند، از این رو این نوشته به برخی از سؤالات رایج در مورد این رویداد نجومی جواب خواهد داد، و به شما کمک می‌کند از تمام این سردرگمی‌ها رها شوید.

انقلاب زمستانی در سال 2015
نیمکره شمالی: 22 دسامبر ( زمان هماهنگ جهانی یا UTC 48 :4)
نیمکره جنوبی: 21 ژوئن (UTC 16:38)

اگرچه انقلاب دسامبر، به عبارت دیگر انقلاب زمستانی در ایالات متحده و دیگر مناطق نیمکره شمالی، دارای اهمیت علمی و فرهنگی بسیار زیادی است، جمع کثیری در این مناطق حقیقتاً نمی‌دانند این پدیده کلاً در مورد چیست. همانطور که در تعریف گفته شد، این امر یک رویداد نجومی است و زمانی رخ می‌دهد که خورشید در منتها الیه نقطه جنوبی خود در 5ر23 درجه‌ی جنوبی (مدار رأس الجدی) عرض جغرافیایی قرار دارد. در حالی که این زمان دقیق نشانه انقلاب زمستانی در نیمکره شمالی است، در نیمکره جنوبی این زمان انقلاب تابستانی است. غیر عادی بودن آن می‌تواند به این حقیقت اشاره داشته باشد که در هر دو نیمکره در هر زمان از سال دارای فصول مختلفی نسبت به یکدیگر هستند.
در حالی برای نیمکره شمالی ماه دسامبر نشان از اواسط زمستان دارد، نیمکره جنوبی اواسط تابستان است. با توجه به این مسئله، افراد در نیمکره شمالی در زمانی که انقلاب زمستانی را تجربه می‌کنند، مردم نیمکره جنوبی شاهد انقلاب تابستانی هستند. همین حالت در زمانی که خورشید در ماه ژوئن به منتها الیه شمالی خود می‌رسد به شکل دیگری اتفاق می‌افتد، به عبارت دیگر افراد در نیمکره شمالی انقلاب تابستانی را تجربه می‌کنند، برعکس در نیمکره جنوبی انقلاب زمستانی رخ می‌دهد. هنگامی که خورشید دقیقاً در خط استوا قرار می‌گیرد، که این پدیده دو بار در یک سال تقویمی اتفاق می‌افتد، تحت عنوان«اعتدال» شناخته می‌شود ـ یعنی «اعتدال بهاری» و«اعتدال پاییزی».

انقلاب چیست؟

پیش از تلاش برای درک مفهوم انقلاب، لازم است بدانید که اصطلاح «انقلاب» می‌تواند (الف) به تنهایی برای این رویداد نجومی و یا (ب) برای روزی که در آن این رویداد نجومی اتفاق می‌افتد، بکار برده شود. تا آنجا که به این رویداد نجومی مربوط می‌شود، این واقعه دو بار در یک سال رخ می‌دهد ـ نخست زمانی که خورشید در منتهی الیه شمالی‌ترین نقطه در 5ر23 درجه‌ی شمال عرض جغرافیایی قرار دارد و دوم زمانی که خورشید در منتهی الیه جنوبی‌ترین نقطه در 5ر23 درجه‌ی جنوب عرض جغرافیایی قرار می‌گیرد. وقتی که خورشید در منتهی الیه شمالی‌ترین نقطه خود (5ر23 درجه‌ی شمالی) قرار دارد، بر «انقلاب شمالی» و زمانی که در منتهی‌ الیه جنوبی‌ترین نقطه خود (5ر23 درجه جنوبی) قرار می‌گیرد، بر «انقلاب جنوبی» دلالت دارد.
بنابراین اصطلاحات معمول برای انقلاب عبارتند از:

 انقلاب شمالی ـ هنگامی رخ می‌دهد که خورشید در منتهی الیه شمالی‌ترین نقطه خود قرار دارد.
 انقلاب جنوبی ـ هنگامی رخ می‌دهد که خورشید در منتهی الیه جنوبی‌ترین نقطه خود قرار دارد.
از آنجا که این رویداد اختری دو بار در سال رخ می‌دهد، بر اساس ماهی که این رویداد در آن اتفاق می‌افتد نیز نام گذاری می‌شود، به عبارت دیگر:
 انقلاب ژوئن ـ که در ماه ژوئن رخ می‌دهد (انقلاب تابستانی در نیمکره شمالی و انقلاب زمستانی در نیمکره جنوبی است.)
 انقلاب دسامبر ـ که در ماه دسامبر رخ می‌دهد (انقلاب زمستانی در نیمکره شمالی و انقلاب تابستانی در نیمکره جنوبی است.)
همانطور که دو نیمکره، دو فصل ـ تابستان و زمستان را در زمان‌های مختلف سال تجربه می‌کنند، اصطلاحی که برای این رویداد طبیعی مورد استفاده قرار می‌گیرد، بنابر ناحیه‌ای که در آن زندگی می‌کنید، تفاوت می‌کند. بر اساس فصلی که این واقعه رخ می‌دهد، این رویداد اختری به عناوین زیر نامیده می‌شود:
 انقلاب تابستانی ـ که در تابستان رخ می‌دهد (که انقلاب ژوئن برای نیمکره شمالی و انقلاب دسامبر برای نیمکره جنوبی است.)
 انقلاب زمستانی ـ که در فصل زمستان رخ می‌دهد (که انقلاب دسامبر برای نیمکره شمالی و انقلاب ژوئن برای نیمکره جنوبی است.)

از آنجا که بیشتر خشکی‌های زمین در نیمکره شمالی قرار دارند (و محل سکونت 90 درصد از جمعیت جهان است)، در جایی که ساکنین نیمکره شمالی زمستان را تجربه می‌کنند واژه‌ی «انقلاب زمستانی» عمدتاً در مورد انقلاب دسامبر مورد استفاده قرار می‌گیرد.

انقلاب زمستانی چیست؟

این انقلاب زمانی رخ می‌دهد که محور زمین به دور از خورشید کج می‌شود که به آن انقلاب زمستانی گویند. چنانچه ساکن نیمکره‌ی شمالی باشید، منطقه‌ی شما انقلاب زمستانی را در 21ام یا 22ام دسامبر تجربه خواهد کرد. (هر چند در وضعیت نادر، حتی این واقعه می‌تواند در 20ام یا 23ام دسامبر رخ دهد.) به عبارت دیگر، چنانچه ساکن نیمکره جنوبی باشید، منطقه‌ی شما آن را در تاریخ 20ام یا 21ام ژوئن تجربه خواهد کرد. (تحت شرایطی نادر، این رویداد حتی ممکن است در تاریخ 19ام یا 22ام دسامبر رخ دهد.) در واقع، انقلاب زمستانی نشان از کوتاهی تدریجی شب و طولانی شدن روز در نیمکره شمالی است که تا انقلاب تابستانی بعدی در ماه ژوئن ادامه می‌یابد ـ که اتفاقاً در این قسمت از جهان طولانی‌ترین روز سال می‌باشد.
در حالی که بیشتر نقاط جهان کریسمس را در فصل زمستان جشن می‌گیرند، استرالیا و کشورهای دیگر در نیمکره جنوبی آن را در تابستان جشن می‌گیرند. به طور خلاصه، انقلاب دسامبر ـ که در آن خورشید در محدوده‌ی جنوبی خود قرار دارد، انقلاب زمستانی در نیمکره شمالی و انقلاب تابستانی در نیمکره جنوبی است. به طور مشابه، انقلاب ژوئن ـ که در آن خورشید واقع در محدوده‌ی شمالی خود است، انقلاب تابستانی برای نیمکره شمالی و انقلاب زمستانی برای نیمکره جنوبی است. هنگامی که خورشید در منتهی الیه جنوبی خود قرار دارد، تمام مناطق آن سوی 5ر66 درجه‌ی شمالی عرض جغرافیایی مواجه با 24 ساعت تاریکی و مناطق پایین‌تر از 5ر66 درجه‌ی جنوبی عرض جغرافیایی در معرض 24 ساعت روشنایی در طول (این) روز قرار می‌گیرند.

انقلاب زمستانی 2020-2011

این واقعیت که بر طبق تقویم میلادی تاریخ انقلاب زمستانی در نیمکره شمالی بین 20ام و 23ام در نوسان است، هنگامی که این رویداد نجومی رخ خواهد داد، محاسبه‌ی تاریخ دقیق آن را برای فردی غیر مذهبی، می‌تواند کمی دشوار سازد. تا آنجا که به سال 2011 مربوط می‌شود، 21ام ژوئن، برای مردم ساکن در نیمکره جنوبی انقلاب زمستانی بود. برای کسانی که ساکن نیمکره شمالی هستند ـ از جمله ایالات متحده آمریکا ـ این تاریخ 22ام دسامبر بوده است.

تاریخهای انقلاب زمستانی

سال

نیمکره‌ی جنوبی

نیمکره‌ی شمالی

2011

21ام ژوئن (UTC   17:16)

22ام دسامبر (UTC 05:30)

2012

20ام ژوئن (UTC   23:09)

21ام دسامبر (UTC 11:11)

2013

21ام ژوئن (UTC   05:04)

21ام دسامبر (UTC 17:11)

2014

21ام ژوئن (UTC   10:51)

21ام دسامبر (UTC 23:03)

2015

21ام ژوئن (UTC   16:38)

22ام دسامبر (UTC 04:48)

2016

20ام ژوئن (UTC   22:34)

21ام دسامبر (UTC 10:44)

2017

21ام ژوئن (UTC   04:24)

21ام دسامبر (UTC 16:28)

2018

21ام ژوئن (UTC   10:07)

21ام دسامبر (UTC 22:22)

2019

21ام ژوئن (UTC   15:54)

22ام دسامبر (UTC 04:19)

2020

20ام ژوئن (UTC   21:43)

21ام دسامبر (UTC 10:02)

اهمیت این رخداد صرفاً محدود به نجوم نمی‌شود. صرف نظر از اینکه آیا به انقلاب دسامبر اشاره دارد یا انقلاب زمستانی، نمی‌توانید این حقیقت را نادیده بگیرید که این رویداد نجومی، به همراه اعتدال شب و روز یا استوای نجومی ـ زمانی که خورشید در خط استوا قرار دارد، در سراسر جهان و در فرهنگهای مختلف اهمیت بسیار زیادی دارد. در برخی مناطق نشان از آغاز فصل جدید بوده و در برخی دیگر نشان از نقطه‌ی میانی فصول می‌باشد. حتی امروزه جشن انقلاب زمستانی به معنی برگزاری جشن و جشنواره، آتش بازی و صرف وقت با عزیزان برای دسته دسته مردم سرتاسر جهان است.