ايران کشوري پهناور است که از گذشته هاي دور، همواره بر خود، دانشمندان و مشاهير زيادي ديده است. بزرگاني که کتاب هاي آنها در سراسر جهان تدريس مي شود و جهانيان به آن ها افتخار مي کنند. در اين مقاله سعي کرده ايم در کلاس درس استاد بزرگي بنشينيم و طب سنتي ايران را فرا بگيريم. شيخ ابوعلي سينا در کتاب قانون خود از زيبايي و بهداشت سخن گفته است.
ابوعلي سينا در کتاب قانون در مورد زيبايي پوست صورت آورده است؛ بدان که تا خون بيشتر به سوي پوست آيد، صفا و روشني و سرخي مطبوع و زيبايي پوست بيشتر مي شود.
با اين که مسئله اساسي، خون است اما بايد براي حفظ زيبايي، تن را از گرما، سرما و باد حفظ کرد. مواد تناولي براي توليد خون خوب به کار مي آيد. نخود، تخم مرغ نيم بند، آبگوشت و انجير بخورند. انجير، خون بسيار خوب و مناسب زيبايي پوست را توليد مي کند. کسي که از بيماري تازه برخاسته و رنگ رخساره اش زشت شده است و مي خواهد آن را به رنگ طبيعي برگرداند، انجير خشک و خرماي کال بخورد که خون خوب و پوست لطيف را افزايش مي دهد. همچنين چند روز پياپي ناشتا شير بنوشد. سبزي هاي خوب و مناسب زيبايي بخش رخسار عبارتند از ترب، تره، پياز، کلم و سير که بر دوام بخورند تا خوب باشند. زعفران نيز اگر در غذا باشد، خوب است.

توصيه اي براي موهاي صاف و فر

شيخ الرئيس ابن سينا معتقد است؛ چنانچه موها با لعاب ختمي، اسفرزه و برگ بيد مجنون شسته شود، موهاي فرفري به حالت موهاي صاف در مي آيد!
ابن سينا به تمام کساني که از داشتن موهاي صاف بيزارند توصيه مي کند؛ موهاي صاف خود را با مخلوطي از پودر برگ شنبليله، مازو، سدر، مردار سنگ و روغن زيتون بمالند و پس از نيم ساعت موهاي خود را بشويند.

ريزش مو از نظر ابن سينا

طبق نظر ابن سينا بالا رفتن دماي بدن منجر به از دست دادن قابليت بخار دودي مي شود. اين حالت اکثراً در سنين جواني روي مي دهد. بدين گونه که دماي پايه بدن ( متابوليسم باز آل ) در اثر تجرد طولاني بعد از بلوغ جنسي افزايش مي يابد. اين افزايش دما بيشتر در ناحيه سر که قسمت فوقاني بدن انسان است، مشهود است؛ چرا که هميشه، حرارت وگرما متوجه قسمت بالا مي شود. طبق استدلال به عمل آمده، اين افزايش حرارت منجر به جوشيدن بخار دودي مي شود. اين بخار که در دماي عادي، عامل رويش مو است، در افراد مبتلا به اين نوع افزايش دما، باعث ريزش موي سر مي شود ولي در نواحي سينه که داراي دماي مناسب تري است، موهاي زبر و پرپشتي را مي روياند!
تعميم اين نظر، در ميان جواناني که دوران مجردي طولاني را پشت سر مي گذارند، ممکن است؛ چرا که در زمان فعلي، اکثراً ريزش مو در ميان جوانان شايع تر است تا سنين ديگر. اگر ميزان ريزش مو را در ميان افراد مذکر و مؤنث يک جامعه در نظر بگيريم، هيچ وقت ريزش مو در ميان افراد مونث به حدي نيست که منجر به طاسي شود. علت اين مسئله، سردي غريزي مزاج زن ها نسبت به مردان است.
تعبير جديد اين نظر، اختلال هورموني است. اين جوابي است که اکثر مراجعان به پزشکان درخصوص ريزش مو دريافت مي کنند.

تعريف طب، سلامتي و بيماري

ابن سينا در آغاز کتاب قانون در طب مي نويسد:
طب، دانشي است که به وسيله آن مي توان بر کيفيات تن آدمي آگاهي يافت و هدف آن حفظ تندرستي در مواقع سلامت و بازگرداندن آن به هنگام بيماري است.
اين که گفته اند، تن آدمي را سه حالت است و آن تندرستي و نه بيماري است، گفتاري بس نارواست. درحالي که من فقط از دو حالت تندرستي و بيماري بحث کرده ام. اگر صاحب آن گفتار، اندکي تأمل کند، در مي يابد که ذکر سه حالت، لازم نيست و مي فهمد که از گفتار ما زياني حاصل نخواهد شد، چه اگر فرض بر قبول سه حالت باشد و ما فقط دو حالت براي بدن مي دانيم که يکي تندرستي و ديگري از دست دادن تندرستي است. از دست دادن تندرستي به همان مفهوم حالت سوم است که آن را غير از سلامتي شمرده اند؛ زيرا سلامت، سرشت يا حالتي است که در آن اعمال بدن به درستي سر مي زند و نقطه مقابل آن فقط دور شدن از سلامت است و بس.
ابن سينا در تعريف طب، کاربرد عملي آن را نيز در دو جمله کوتاه « حفظ تندرستي به هنگام سلامت » و «بازگرداندن آن در زمان بيماري »، بيان کرده است و براي تأکيد بيشتر، جنبه هاي عملي و کاربردي علم طب را به دو دسته علم بهداشت و علم درمان طبقه بندي کرده است.

دستور حفظ الصحه:

يعني اين که چگونه سلامتي بدن را نگه داريم و نگذاريم خللي در آن ايجاد شود ( علم بهداشت ).

دستور چاره سازي:

يعني اين که چگونه تن ناسالم را بهبودي بخشيم ( علم درمان ). بايد بداني که بيماري چگونه برطرف مي شود و تندرستي چگونه پايدار مي ماند. بر طبيب است که در اين سنجش ها دقيق باشد، معاينه اش همه جانبه باشد و دليل نتيجه گيري هاي خود را درباره علل بيماري هاي نهاني به تفصيل و صراحت بيان کند. محيط هندوستان، مزاجي پديد مي آورد که مايه صحت مردم هند است اسلاوها در محيطي رشد و نمو مي کنند که ويژه اعتدال مزاج آنها است و تندرستي آنها را تأمين مي کند. بدن يک هندي اگر در شرايط مزاجي اسلاوها باشد و بخواهد با آن سازگار شود، بيمار، مي شود و از بين مي رود. همين موضوع درباره يک اسلاو که بخواهد با مزاج هندي سازش پيدا کند نيز صادق است.
منبع مقاله :
نشريه زيبايي سالم، سال هفتم، اول و پانزدهم دي ماه 1393