نویسنده: حمید وثیق زاده انصاری
منبع:راسخون




 

در حدود سال 2300 پیش از میلاد، شهر کوچکی به شکل ناگهانی در زمین‌های حاصلخیز بین دجله و فرات و در منطقه‌ای که یونانیان آن را بین النهرین نامیدند، ظهور کرد. این منطقه همان عراق امروزی است. این شهر جدید که در اصل بابل خوانده شد بخشی از امپراتوری اکدی بود – که حتی بخش بسیار مهمی نیز محسوب نمی‌شد. با این حال، به زودی به شهرت خود افزود، و حتی در حدود سال 1770 پیش از میلاد به بزرگترین شهر جهان تبدیل شد.

نقشه بابل و شهرهای اطراف آن
در کتاب تاریخ وایدنر (1)این طور نوشته شده است که سارگون، فرمانروای امپراطوری اکد (که تحت عنوان سارگون بزرگ نیز شناخته می‌شود) دستور داد تا بابل را بسازند. با این حال، در سفر پیدایش در کتاب انجیل مقدس مسیحیان آمده است که بابل توسط نمرود، پادشاه شنعار (2) بنیانگذاری شد. این محل با بابل، محل برج بابل در داستان کتاب مقدس مرتبط است. در هر صورت، شواهد باستان شناسی نشان می‌دهند که سدهای خاکی با شیب تند که در تمام طول ساحل رودخانه فرات قرار داشتند از جاری شدن سیل در این شهر جلوگیری کردند؛ و در ارتفاعات شهر احتمالاً جمعیت 200.000 نفری قرار داشتند.
در سال 1894 پیش از میلاد، بابل تحت رهبری یک رهبر کنعانی به نام سومو-آبوم استقلال خود را اعلام کرد. با این حال، هنوز هم شهر دولتی کوچکی بود و همتای شهرهای همسایه خود از جمله عیلام، لارسا، یا آشور محسوب نمی‌شد. هرچند تنها حدود صد سال بعد، بابل نخستین شکوه خود را تحت حکومت حمورابی پادشاه معروف تجربه کرد (حکومت بین سال‌های 1792-1750 پیش از میلاد). حمورابی گردآورنده نخستین قانون با عنوان قانون حمورابی است. او علاوه بر تدوین قوانین زمین، بقیه جنوب بین‌النهرین را فتح کرد و شهرهای اور، لارسا، اوروک، نیپور، کیش، اکد و بسیاری دیگر از شهرهای دولتی را با امپراتوری بابل متفق کرد. حمورابی در پایان عمر خود، منطقه کنترل بابل را در تمام راه شمال غربی تا آناتولی که بخشی از ترکیه امروزی است، گسترش داد.
با این حال عمر امپراتوری حمورابی زود به سر رسید. بابل یک بار دیگر و بلافاصله به موقعیت خود به عنوان یک شهر دولتی نسبتاً جزئی بازگشت. همه مناطق اطراف و شهرهای دولتی نیز آزادی خود را به دست آوردند. در سال 1595، هیتی‌ها از قسمت آناتولی شهر را تصرف کردند. بیست و پنج سال بعد، کاسیان از منطقه کوه‌های زاگرس ایران، بابل را گرفته و برای قرن‌ها تا سال 1160 پیش از میلاد در آنجا حکومت کردند. آشوری‌ها، عیلامی‌ها، آرامی‌ها، سوتانیون و کلدانیان نیز به نوبه خود در طول دو قرن بعدی بر تمام بابل حکومت کردند.
بین سال‌های 609 و 911 پیش از میلاد، بابل تحت سلطه امپراتوری آشوری بود. هنگامی که ائتلاف قدرت‌های منطقه‌ای آشوریان را سرنگون کرد، بابل یک بار دیگر مستقل شد، و به عنوان امپراتوری نئو-بابلی برخاست (626-539 پیش از میلاد). بیش از 1000 سال پس از مرگ حمورابی، بابل دوباره به شکوه خود بازگشت و شام و بین النهرین را فتح کرد.
یکی از بهترین و شناخته شده ‌ترین حاکمان دوره نئو-بابلی بختنصر دوم بود که دروازه ایشتار و نیز باغ‌های معلق بابل را ایجاد کرد که یکی از عجایب هفتگانه جهان به شمار می‌رود. با این حال، امپراتوری جدید خیلی دوام نیاورد. در سال 539 پیش از میلاد، بابل به دست فاتح پارسی، کورش کبیر، بنیانگذار امپراتوری هخامنشی افتاد. نیروهای کورش رود فرات را از مسیر خود منحرف کرده و بابل را عرصه تاخت و تاز خود نمودند. تحت حکومت هخامنشیان، بابل به عنوان مرکزی برای آموزش علمی و ریاضی رونق گرفت.
هنگامی که اسکندر کبیر مقدونی داریوش سوم، آخرین پادشاه هخامنشی را در نبرد گوگمل (Arbela) شکست داد، بابل به دست یونان افتاد. این شهر دستخوش هرج و مرج‌های پس از مرگ زودرس اسکندر شد، و در این وضعیت جمعیت پا به فرار گذاشتند. امروزه بابل هنوز هم به عنوان تپه‌ای که فضایی به مساحت 2 کیلومتر در 1 کیلومتر را پوشش داده، قابل مشاهده است. این شهر باستانی در حدود 50 مایلی (85 کیلومتری) جنوب بغداد قرار گرفته است.

پي‌نوشت‌ها:

1.Weidner Chronicles
2.Shinar