ویژگی‌های رهبری

رهبری چیزی نیست جز یک ویژگی که فرد را از دیگران متمایز می‌سازد و به فردی با خصوصیاتی شاخص و منحصر به فرد ارتباط دارد.
رهبران، پیرو خلق نمی‌کنند بلکه رهبران بیشتری خلق می‌کنند( تام پیترز)
رهبران- گونه های نادری از افراد شجاع، بصیر، وفادار، منعطف، متفکر، با پشتکار، با اعتماد به نفس، بی‌پروا، شایسته و عجیب و غریب...و یک لیست بلند بالا از صفات دیگر هستند. شاید نشود همه‌ی این صفات را در یک نفر یافت اما این‌ها مجموعأ نشان می‌دهند که چه ویژگی‌هایی برای ساخت یک رهبر بزرگ مورد نیاز است.
همواره بحث‌های تمام نشدنی زیادی در مورد این مسئله که آیا رهبری یک خصیصه ذاتی است یا اکتسابی وجود داشته است. صفات و ویژگی‌های رهبری را به راحتی می‌توان روی کاغذ نوشت، اما مطمئن باشید که جذب و درونی‌سازی این صفات برای ساختن یک شخصیت قوی، نیازمند تلاش و پشتکار بسیاری است، کسانی که قادر باشند چنین کاری را انجام دهند، در میان هم‌قطاران خود قد علم می‌کنند و به عنوان یک خط‌شکن برای نسل خود به حساب می‌آیند.
با وجود لیستی که از ویژگی‌های رهبران در این مقاله آمده است، درک این مسئله که رهبران بی‌عیب و نقص هستند برای خوانندگان سهل می‌گردد. حقیقت این است که این‌ها افرادی هستند که از سال‌های ابتدایی زندگی خود با مشکلات بسیاری دست و پنجه نرم کرده‌اند و غیرت و تعصبشان برای مواجهه با سختی‌ها و ادامه زندگی، آنها را به افرادی خاص و ویژه تبدیل کرده است. برای مثال وینستون چرچیل را در نظر بگیرید، فردی که یک کشور را با سختی‌های فراوان و با انگیزش هموطنان خود برای اتحاد در برابر نازی‌های بربریت در زمان جنگ جهانی دوم، رهبری می‌کند. این رهبر بزرگ از سندروم بیپلار رنج می‌برده است، آنتونی استار به عنوان یک روانپزشک و مورخ می‌گوید" اگر او یک فرد معمولی بود هرگز نمی‌توانست الهام بخش یک ملت باشد، در سال 1940، وقتی همه شانس‌ها با بریتانیا بود، یک رهبر با قوه‌ی قضاوت کامل احتمالأ نتیجه می‌گرفت که ما به آخر راه رسیده‌ایم".
رهبران ویژگی‌های شاخصی دارند که آنها را از سایرین متمایز می‌سازد. در دنیای به شدت رقابتی امروز، قوانین رهبری، ممکن است کمی تغییر کرده باشد، اما در هسته‌ی آن همان روحیه ‌ی جنگندگی و ایمان راسخ ، نهفته است. اجازه بدهید لیستی از این ویژگی‌ها را در اینجا بیان نماییم.

1- ارتباطات

ارتباطات یک عنصر کلیدی در تبدیل شدن به یک رهبر بزرگ به حساب می‌آید، دلیلش هم ساده است؛ اگر فردی همه‌ی ویژگی‌های دیگر را داشته باشد ولی در امر برقراری ارتباط با شکست مواجه شود، شانس کمی برای یک رهبر خوب بودن خواهد داشت. ارتباطات به تبادل اطلاعات ارزشمند، انگیزه، انتقادهای مؤثر و بالاتر از همه‌ی این‌ها یک اعتقاد روشن در مورد آنچه که تیم به دنبال آن است، کمک می‌نماید.

2- اعتماد به نفس

رهبران اعتماد به نفس را در خیلی از کارهای ساده‌ای که انجام می‌دهند، نشان می‌دهند، مثل سخنرانی‌هایی که ارائه می‌دهند یا وقتی که با تکبر راه می‌روند. این خصیصه احتمالأ بارزترین ویژگی فرد رهبر در گروه است. حقیقت جالب در این مورد این است که این اعتماد به نفس به تدریج در میان سایر اعضای گروه هم سرایت خواهد کرد.

3- صداقت

با ارزش‌ترین دارایی یک رهبر، صداقت است. او باید با هر دو گروه پیروان و هم‌قطاران خود به طور یکسان صادق باشد. این ویژگی به اخلاقیات و درایت فرد مرتبط می‌باشد. در واقع زمانی که فرد اخلاقیات را به طور کامل در نظر نگیرد، صداقت خود را از دست داده است، شاید به همین دلیل است که اخلاقیات و انصاف، صفت قابل تحسین‌تری می‌باشد. بنابراین رهبران باید صداقت را در الویت کارهای خود قرار دهند.

4- آینده‌نگری

ویژگی‌های رهبری برای موقعیت‌ها و پست‌های مختلف سازمانی با یکدیگر فرق می‌کنند. برای مثال یک مدیرعامل باید توانایی پیش‌بینی روندهای آتی صنعت و تاثیر آنها بر کسب و کار خود را داشته باشد. یک رهبر باید همواره در نظر داشته باشد که اکنون کجاست و در آینده به کجا می‌خواهد برود. او باید از آینده‌نگری خود استفاده کرده و شرکت خود را به پیش ببرد و براستی چنین توانی، یک مهارت بسیار کمیاب است.

5- تصمیم‌گیری

اگرچه مشاوران و تحلیل‌گران بسیاری هستند که می‌توانند با اطلاعات ارزشمند خود به رهبر در جهت تعیین اموری که باید انجام شود کمک ‌نمایند، اما در نهایت کشتی در دستان کاپیتان است، این رهبر است که باید تصمیم بگیرد که مخالف یا موافق برنامه‌ای هست یا نه، ورق دست رهبر است و اوست که می‌تواند بین تحسین و زخم زبان یکی را انتخاب کند، در نهایت همه چیز پس از تصمیم‌گیری رهبر اتفاق می‌افتد.

6- انگیزش

یک رهبر خوب باید همواره هم‌تیمی‌های خود را برای عملکرد مناسب و خلق محیط کاری سالم، برانگیزاند. در زمان‌های بحران، روحیه‌ی افراد بسیار آسیب‌پذیر است و این وظیفه رهبر است که به تیم کاری خود در جهت مقابله با موانع و مشکلان، انگیزه بدهد.

7- ثبات

رهبری اثر بخش بدون ثبات امکان‌پذیر نمی‌باشد، هر رهبری یک رویکرد منحصر به فرد برای خودش دارد. سبک خود را اساسأ تغییر ندهید چرا که این سبک شماست که شما را به رهبری که اکنون هستید تبدیل می‌کند. روی مشکلات خود کار کنید اما مراقب باشید که با نشان دادن تناقض و بی‌ثباتی از خود، کارکنان خود را گیج نکنید. انتظارات شما باید در عین مواجهه با نیازهای تغییر ناپذیر، تا حد امکان ثابت باقی بمانند.

8- مدیریت انتقادات

هرچه که شما بیشتر در مسیر موفقیت قدم برمی‌دارید، انتقادات نسبت به شما هم بیشتر خواهد شد. با علم به اینکه همواره افرادی هستند که تصمیمات شما را مورد نقد قرار دهند، آرامش خود را حفظ نمایید، این افراد بیشتر مشکلات را شناسایی می‌کنند تا حل کنند. مهارت‌های خود را برای پاسخگویی به چنین انتقاداتی تقویت کنید به نحوی که به آنها اجازه ندهید اعتماد به نفس و اشتیاق شما را تقلیل نمایند. از طرف دیگر ضروری است که بازخور سازنده از خود نشان دهید، شاید بخش‌هایی در سازمان شما نیاز به بهبود و رسیدگی بیشتر داشته ‌باشند. به یاد داشته باشید که به انتقادات همیشه با یک دید مثبت نگاه کنید چرا که آنها نشان می‌دهد که هستند افرادی که به شما توجه می‌کنند.

9- گوش دادن

برخلاف عقیده عموم، رهبری تنها دستور دادن به بقیه افراد نیست، بلکه رهبر فردی است که باید شنونده خوبی هم باشد. تنها زمانی که شما شنونده خوبی باشید می‌توانید موقعیت خود را بهتر ارزیابی و تجزیه تحلیل کنید و با همکاران و زیر‌دستانتان بهتر ارتباط برقرار کنید و این ارتباطات هستند که به شما امکان یکی شدن با دیگران را فراهم می‌نماید.

10- صبوری

آخرین و البته نه کم‌اهمیت‌ترین ویژگی یک رهبر، صبوری است. هرچه در مورد اهمیت این فضیلت بگوییم باز هم کم است. صبوری، یک ویژگی اساسی است که دست در دست همه ویژگی‌هایی دارد که در بالا ذکر گردید. یک رهبر خوب باید با زیر‌دستان و همکاران خود صبور باشد تا بتواند مسیر کاری خود را هموار سازد.