مترجم: حمید وثیق زاده
منبع:راسخون




 
هنگامی‌که به طور کلی به بچه‌ها و افراد نگاه می‌کنید، به آسانی متوجه خواهید شد که همه ما در کارکرد مغزمان باهم تفاوت داریم. به عنوان یک پدر یا مادر، شما هر روز این تفاوت‌ها را بین کودکان خود می‌بینید. پسرتان همواره می‌داند نوشتن مقاله انگلیسی‌اش چه مدت طول خواهد کشید در حالی که دخترتان همیشه فکر می‌کند در یک ساعت این کار را انجام می‌دهد و هیچ‌گاه نمی‌تواند. یا اینکه یکی بچه‌ها هر چه را که می‌شنود به خاطر می‌سپارد درحالی‌که دیگری نام کاربری و رمزی را که چند دقیقه پیش به او گفتید از خاطر می‌برد.
توانایی برنامه‌ریزی، مدیریت زمان و به یاد داشتن جزئیات همه جزء توانایی‌های ذهنی و یا عملکرد مغزی هستند که به عنوان کارکردهای اجرایی شناخته می‌شوند. کارکردهای اجرایی همچنین شامل توانایی تنظیم احساسات، حل مشکلات، انعطاف‌پذیری، سازمان‌یافتگی و برقرار ارتباط مناسب با دیگران است.
کارکردهای اجرایی نه‌تنها به شدت در توانایی فرزند شما در وظایف مشخصی چون از پیش برنامه‌ریزی کردن برای انجام به موقعِ همه تکلیف مدرسه تأثیرگذار است ،بلکه همچنین نقشی مهم در مشخص کردن میزان موفقیت فرزند شما در تحصیل، شغل و دیگر مراحل زندگی‌اش دارد.
کارکردهای اجرایی قوی مغز ، فرزند شما را قادر می‌سازد تا در تحصیلات عالیه‌اش موفق باشد، با چالش‌های روزانه زندگی خویش بهتر کنار بیاید و روابط خویش را با دیگران بهبود بخشد.
خبر خوب این است که علم نشان داده است که ما می‌توانیم ساختار مغزمان را تغییر دهیم و عملکرد اجرایی مغز را بهبود بخشیم. این برای والدین بدان معنی است که اگر کودک شما در خانه یا مدرسه، دچار مشکل است؛ دلیلش می‌تواند تأخیر و یا تفاوت در عملکرد اجرایی مغز باشد. او از طریق آموزش و تمرین می‌تواند این مهارت‌ها را در خویش ایجاد کند.
کارکردهای اجرایی قوی مغز، فرزند شما را قادر می‌سازد تا در تحصیلات عالیه‌اش موفق باشد، با چالش‌های روزانه زندگی خویش بهتر کنار بیاید و روابط خویش را با دیگران بهبود بخشد و زندگی رضایت‌بخش‌تر و مولدتری را داشته باشد.
شما می‌توانید به فرزندانتان کمک کنید این مهارت‌ها را از طریق تمرین‌های پرورش مغز یا بهتر از آن،از طریق بازی‌ها، در خویش ایجاد و تقویت کنند. کودکان به طور طبیعی از طریق بازی یاد می‌گیرید. بازی تمام وجود کودک را در آن تجربه دخیل می‌کند و درنتیجه تجربه یادگیری را تقویت می‌کند. تمرین نیز مهم است. هر بار که یک رفتار تکرار می‌شود توانایی انجام موفقیت‌آمیزتر آن رفتار در مغز تقویت می‌گردد. این‌گونه فکر کنید: کمک به کودکتان برای یادگیری عملکرد اجرایی هیچ تفاوتی با یادگیری دوچرخه‌سواری و یا الفبا ندارد. این آموزش را تبدیل به کاری مفرح و سرگرم‌کننده بکنید تا به زودی نتایج آن را ببینید.
در اینجا شش فعالیت را به شما معرفی می‌کنید که می‌توانید با فرزند خود آن‌ها را به کار بگیرید. این تمرینات فعالیت سالم مغز را که منتهی به بهبود کارکرد اجرایی می‌شود، ارتقا می‌بخشد. این تمرینات نه‌تنها به کودکان و نوجوانان کمک می‌کنید؛ برای بزرگ‌سالان نیز می‌توانید مفید باشند!
تنفس آسانسوری. تمرین تنفس عمیق ("تنفس آسانسوری" و یا انتقال نفس به تمام قسمت‌های بدن) کمک می‌کند تا حافظه بهبود یابد و همچنین کنترل عاطفی ارتقا پیدا کند. بچه‌ها انجام این کار را بسیار دوست می‌دارند، بنابراین این کار را مکرراً انجام دهید. به فرزندتان بگویید چهارزانو بنشیند یا دراز بکشد و به طور طبیعی نفس بکشد. پس از اینکه او تنفس به طور طبیعی را تمرین کرد، به او بگویید:
تصور کن که نفس تو مانند یک آسانسور است که به تمام نقاط بدنت می‌رود. برای شروع حرکت آسانسور ، از تو می‌خواهم از طریق بینی تنفس کنی. حالا همه هوا را بیرون بده. حالا هوا را داخل کن و آسانسور هوایت را به قفسه سینه‌ات ببر. آن را نگه‌دار. حالا همه هوا را بیرون بده. حالا آسانسور هوایت را به طبقه بالا ببر، به گلو، صورت و پیشانی‌ات. آن را نگه‌دار. حالا همه هوا را بیرون بده و احساس کن که آسانسور هوایت تمام مشکلات و نگرانی‌هایت را از قفسه سینه‌ات، دلت، ساق پاهایت جمع می‌کند و از درب آسانسور که درکف پاهایت قرار دارد، بیرون می‌دهد.

• تمرین هماهنگی بدن / مغز. مغز ما و بدن ما بخشی از کل وجود ما هستند، و هر دوی این بخش‌ها نیاز به ورزش دارند. هنگامی‌که ما آن‌ها را با هم "ورزش" دهیم، ما در واقع به عملکردهای مختلف مغز کمک می‌کنید که باهم با هماهنگی کار کنند. هماهنگی حرکتی، هم وظیفه بدن ماست و هم وظیفه مغزمان است. "تمریناتی" مانند تمرینات زیر ، میان وظایف حیاتی مغز، یگانگی و یکپارچگی ایجاد می‌کنید، که منجر به عملکرد بهتر مغز به طور کلی می‌شود.
• جنباندن انگشت پا. این کار تا حد زیادی به هماهنگی کمک می‌کند. کودکان و نوجوانان در تمام سنین می‌توانند به راحتی انجام این کار را بیاموزند. هر روز صبح قبل از برخاستن از رختخواب، از فرزند خود بخواهید به آرامی شروع به حرکت دادن تمام انگشتان پای خود به سمت بالا و پایین بکند، و پس از آن فقط دو انگشت بزرگ پا را حرکت دهد.
• دست دیگرتان. از کودکتان بخواهید سعی کند با دست غیر غالب خود، کارهایی انجام دهد. اگر او راست دست است، او را به استفاده از دست چپ و اگر چپ دست است، به استفاده از دست راست ترغیب کنید. از او بخواهید با دست غیر غالب خود کارهایی مانند نوشتن، لباس پوشیدن و غذا خوردن را انجام دهد.
• حرکت کنید. شما می‌توانید تمرینات ساده با فرزند خود انجام دهید، تمریناتی مانند نشستن و لمس کردن زانوی چپ توسط آرنج راست. این کار را پنج بار تکرار کنید و پس از آن پنج بار آرنج چپ را به زانوی راست بزنید. این کار را چندین بار تکرار کنید. یا می‌توانید حرکت "آسیاب بادی" را انجام دهید. برای این کار بایستید پاها را از هم جدا کنید و با دست راست خود، پای چپتان را لمس کنید و بالعکس. این کار را چندین بار تکرار کنید.
• آموزش نواختن پیانو و یا کیبورد الکترونیک یکی از بهترین راه‌ها برای بهبود یکپارچگی و هماهنگی مغز است. با جستجو در اینترنت می‌توانید فیلم‌هایی آموزشی را پیدا کرده و در خانه مورد استفاده قرار دهید.

بازی تمرکز . فعالیت‌هایی که حافظه و تمرکز را بهبود می‌بخشند برای همه ما مهم است!

• برای کودکان کوچک‌تر، شما می‌توانید چند از اسباب‌بازی‌های آن‌ها را برداشته و در یک خط قرار دهید. سپس آن‌ها را بپوشانید و یکی را بردارید. ببینید آن‌ها می‌توانند به شما بگویند که کدام اسباب‌بازی برداشته شده است. شما همچنین می‌توانید از آن‌ها بخواهید لیست کوتاهی از اشیاء آشنا در خانه را به خاطر بسپارند. و سعی کنند آن‌ها را از آخر به اول به یاد آورند.
• برای کودکان بزرگ‌تر و نوجوانان، اشیاء تصادفی را به مدت 15 ثانیه در برابر آن‌ها قرار دهید، سپس آن‌ها را بردارید و ببینید چه تعداد از آن‌ها را به یاد می‌آورند. ابتدا با پنج شی شروع کنید و به تدریج که آن‌ها در این کار مهارت بیشتری به دست می‌آورند به تعداد اشیاء اضافه کنید. شما همچنین می‌توانید حافظه شنوایی آن‌ها را تقویت کنید. برای این کار به صورت شفاهی لیستی تصادفی از اعداد یا کلمات را در اختیار آن‌ها قرار دهید و آن‌ها بخواهید تکرارش کنند. از 2 یا 3 مورد شروع کنید و تعداد آن‌ها را به تدریج افزایش دهید.
• بازی‌های خانوادگی. بازی‌هایی مانند بازی چــِکِرز (یا دام) و شطرنج را انجام دهید، بازی‌های کارتی و بازی روی صفحه هم مفید هستند. این بازی‌ها مهارت‌های حل مسئله، برنامه‌ریزی، تمرکز، توجه ، همکاری و همچنین تحمل شکست را در بچه‌ها تقویت می‌کنید. نکته مثبت دیگر این است که بازی‌های دسته جمعی برای همه مفرح است و به پیوند عاطفی اعضای خانواده با یکدیگر کمک می‌کنید. یک بار در هفته انجام این بازی‌ها را امتحان کنید تا تأثیر آن‌ها را بر فرزندتان و روابط خانوادگی‌تان مشاهده کنید.
• بازی‌های آنلاین . بسیاری از وب‌سایت‌های بزرگ، بازی‌های رایگان ارائه می‌دهند.که هم سرگرم‌کننده هستند و هم بسیاری از مهارت‌های آکادمیک را بهبود می‌بخشند. این زمانی است که والدین می‌توانید مطمئن باشند بچه‌ها از کامپیوتر استفاده مفیدی می‌کنید. به این سایتها نگاهی بیندازید: www.kidsknowit.com, www.kidsmathgamesonline.com , www.learninggamesforkids.com,
•زمانی برای مکالمه روزانه/ دستاوردها و چالش‌ها . در جهان امروز که مملو است از ارتباطات مجازی، صحبت کردن و ارتباط واقعی ، را باید یک هنر از دست رفته تلقی کرد. اگر هر روز زمانی را با کودک خود صرف کنید و در مورد موفقیت‌ها و چالش‌های او و خودتان باهم صحبت کنید مهارت‌های محاوره‌ای و ارتباطی او را تا حد زیادی بهبود خواهید بخشید. سهیم شدن دستاوردها و چالش‌های خودتان با او نیز تا حد زیادی می‌تواند مهارت‌های حل مسئله را در او تقویت کند.هنگام صرف شام خانوادگی زمانی عالی برای انجام این کار است.

شما می‌توانید برای فرزند خود کتابی بخوانید و در مورد اتفاقات داستان کتاب از او سؤال بپرسید. در مورد حوادث و احساساتی که داستان برمی‌انگیزد باهم صحبت کنید. از او بپرسید که شخصیت‌های داستان جه احساسی داشته‌اند و او چه احساسی در مورد رویدادهای داستان دارد و چه فکر می‌کند. افکار و احساسات خود را نیز با او به اشتراک بگذارید.

دست آخر اینکه:

با در نظر گرفتن زمانی برای آموزش، تشویق و مشارکت با کودک خود در این فعالیت‌ها، نه‌تنها عملکرد مغز او را بهبود می‌بخشید بلکه روابط بهتری با او ایجاد می‌کنید و به کاهش استرس او کمک می‌کنید. شاید فکر کنید بازی تنها مناسب بچه‌هاست اما برای بزرگ‌سالان هم خوب است که گاهی به کودک درون خویش پناه ببرند. بنابراین مغز خود را همراه با فرزندتان "ورزش" دهید. و بدانید که این‌گونه هم به رشد کودکتان کمک می‌کنید و هم همراه او تفریح می‌کنید.