طعم گچ در دهان

آیا این اواخر دهانتان مزه‌ی عجیب گچ می‌دهد و نمی‌دانید که دلیل آن چیست؟ در حالی که علت‌های نهفته‌ی آن می‌تواند بسیار باشد، در این مقاله برخی علتهای رایجی که پشت این احساس غیرعادی است را معلوم می‌سازیم.

آیا می‌دانستید؟

تشخیص طعم‌ها‌ نه تنها به کمک 10000 پرز چشایی است که با آنها بدنیا می‌آییم، بلکه این کار از طریق گیرنده‌های بویایی موجود در دیواره‌ی بینی نیز صورت می‌گیرد. بنابراین، هم بینی و هم دهان به سلولهای مغز ما کمک می‌کنند تا میان طعم‌های متفاوت موجود تمایز قائل شویم و آنها را شناسایی کنیم.
آیا داشتن تمام مدت مزه‌ی شبیه گچ درون دهان واقعاً آزار دهنده و نگران کننده نیست؟ شما دندان‌های خود را مسواک می‌زنید، از دهان شویه استفاده می‌کنید، خوشبو کننده استنشاق می‌کنید، آب می‌خورید و یا چیزی می‌خورید اما این طعم بسیار بد حاضر به رفتن نیست! چیزی که از همه آزار دهنده‌تر است، این واقعیت می‌باشد که هر زمان که صحبت می‌کنید، آب دهان خود را قورت می‌دهید و یا حتی چیزی می‌خورید و یا می‌نوشید، بلافاصله این احساس وحشتناک را به خاطر می‌آورید.
این طعم نامطبوع همچنین با غذا و نوشیدنی شما تداخل کرده و لذت بردن از هر وعده‌ی غذایی یا نوشیدنی را برایتان سخت و دشوار می‌سازد. اغلب اوقات، وضعیت زمانی بدتر از این می‌شود که این طعم گچی نه تنها در دهانتان وجود داشته باشد، بلکه با نفس کشیدن نیز آن را احساس کنید. این امر بر عصبانیت شما می‌افزاید. دلایل مختلفی می‌تواند پشت این تجربه‌ی وحشتناک باشد، از خوردن یک غذا شروع می‌شود تا دارویی که مصرف می‌کنید و مسائل نهفته‌ای که به سلامت شما بر می‌گردند. بخش زیر فهرستی است از برخی دلایل متداولی که می‌توانند طعم و مزه دهان شما را به طعم گچ یا فلز تغییر دهند.

چه عواملی باعث ایجاد طعم گچی در دهان می‌شوند؟

نخستین راهکار این است که در مورد تغییری که اخیراً در شیوه زندگی خود داشته‌اید، فکر کنید. آیا شروع به مصرف یک داروی جدید کرده‌اید؟ آیا احساس بیماری داشته‌اید و چیزی خورده‌اید که مزه‌ی عجیبی داشته؟ اگر موضوع این نباشد، این پایان سئوالات نیز نخواهد بود! با توجه به عواملی که می‌توانند به این مزه‌ی گچی پایان ناپذیر در دهانتان نسبت داده شوند، سئوالات بسیاری را برایتان فراهم ساخته‌ایم. نگاهی به آنها بیاندازید.

آیا تحت یک رژیم کم کربوهیدرات قرار دارید؟

جهت کم کردن چند کیلو وزن اضافی، پیروی از یک رژیم غذایی با کربوهیدرات پایین کار عجیبی نیست. بسیاری از افراد تمایل دارند که مصرف پروتئین خود را افزایش داده و مصرف کربوهیدرات را به طور کامل حذف کنند. این کار به این دلیل انجام می‌شود که بدن در نبود کربوهیدرات به سوزاندن چربی روی می‌آورد. این پدیده را کتوز ketosis می‌نامند. در طی کتوز، یک ماده شیمیایی به نام «کتون ketone» تشکیل می‌شود که موجب ترشح یک فرآورده‌ی فرعی به نام «استون acetone» می‌گردد. هنگامی که بدن شما چربی می‌سوزاند، استون از طریق تنفس شما منتشر می‌شود، در نتیجه باعث به وجود آمدن بوی بد و طعم گچی در دهان می‌گردد.

آیا باردار می‌باشید؟

پس از سر زدن به انجمن‌های مختلف گفتمان آنلاین، تا اندازه‌ای تعجب‌آور بود که دیدیم، بسیاری از خانمهای باردار، خصوصاً در سه ماهه‌ی نخست بارداری، در دهان خود مزه‌ی گچ را احساس می‌کردند. تغییراتی که در هورمونها در طول دوران بارداری رخ می‌دهد، توانایی‌های چشایی فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهند. در طول دوران بارداری، تغییر در هورمونی به نام «استروژن» باعث می‌شود طعم و مزه دهان ناخوشایند شود. همچنین، مصرف برخی از ویتامین‌های دوران بارداری موجب تغییر پرزهای چشایی می‌شوند.

آیا شما یک بیمار دیابتی هستید؟

افراد مبتلا به دیابت، به ویژه هنگامی که این بیماری تحت کنترل قرار نگرفته باشد، سطوح قند خون آنها مستعد تغییر خواهد بود. در طول هیپوگلیسمی (کاهش قند خون)، زمانی که سطح قند خون در بدن افت می‌کند، بدن ممکن است به کتوز برسد در نتیجه باعث بوی بد دهان و آن طعم عجیب شود. تنها، در این مورد است که چنانچه کاری برای برگرداندن سطح قند خود به حالت عادی انجام نشود، سطح پایین قند خون می‌تواند کشنده باشد.

آیا تحت درمان یا داروی خاصی قرار دارید؟

مصرف برخی داروها و مکملها می‌تواند پرزهای چشایی شما را تغییر دهد. چندین نمونه از این مورد می‌تواند: برخی آنتی بیوتیک‌ها، داروهای فشار خون بالا، سرکوب کننده یا ضد اشتها، مصرف مکمل‌های کلسیم، آنتی هیستامین‌ها، مکمل‌های منیزیم، بازدارنده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین ACE Inhibitors، و غیره باشند. توجه داشته باشید که در برخی موارد، برخی از داروها ممکن است با سایر مکمل‌ها واکنش نشان دهند و موجب طعم عجیب دهان شوند. همچنین، در بسیاری مواقع، داروهایی که به نظر می‌رسد عادی باشند، در برخی افراد به تغییر حس چشایی از خود تمایل نشان می‌دهند. درمان‌ با تشعشع، مانند شیمی درمانی، همچنین می‌تواند در عملکرد پرزهای چشایی شما تداخل ایجاد کرده و موجب طعم و مزه غیر طبیعی شوند.

آیا از این مواد غذایی مصرف می‌کنید؟

تحقیقات همچنین عنوان می‌کنند که برخی مواد و ترکیبات اضافه شده در تعدادی از شِیک‌های پروتئینی، بستنی خانگی و ماست می‌تواند موجب ایجاد مزه‌ی گچی شوند. اگر احساس می‌کنید که یک ماده‌ی خوراکی طعم غیر طبیعی دارد، در این صورت توصیه می‌شود به هیچ عنوان آن را مصرف ننمایید. در واقع، مصرف منظم موارد فوق همچنین می‌تواند بر روی سطح زبان به ویژه در نبود بهداشت مناسب دهان و دندان یک لایه گچی تشکیل دهد.

آیا شما مبتلا به افسردگی و یا اضطراب هستید؟

بله، اگرچه بعید به نظر می‌رسد، اضطراب می‌تواند واقعاً موجب طعم و مزه‌ی وحشتناکی شود که اکنون در حال تجربه‌ی آن هستید. اضطراب به طور مستقیم با بیماری رفلاکس معده به مری (GERD) در ارتباط است، که در نتیجه‌ی رفلکس مداوم اسید معده باعث سوزش سر دل می‌شود. نفس بد بو و مزه‌ی دهان که تغییر یافته در نتیجه‌ی بیماری GERD است. همچنین، در طول یک حمله اضطراب anxiety attack، سرعت تنفس شما بالا رفته که خود موجب خشکی دهانتان می‌شود. خشکی دهان همچنین می‌تواند موجب طعم بد و گچ مانند شود.
مصرف برخی داروهای ضد افسردگی و داروهای ضد اضطراب نیز می‌تواند دلیل ایجاد طعم غیر طبیعی در دهان باشد.

آیا لفاف یا پرشدگی از جنس فلز بر روی دندانهای خود دارید؟

اگر بله، پس احتمال آن وجود دارد که این فلز در حین مسواک زدن دندان تراشیده شود و باعث گردد که در دهان مزه‌ی فلز و گچ احساس شود. حتی دندانهای مصنوعی خراب نیز می‌توانند این مشکل را بوجود آورند.

آیا مدت زیادی است که سیگار می‌کشید یا الکل مصرف می‌نمایید؟

سیگار کشیدن طولانی مدت می‌تواند به شدت به پرزهای چشایی فرد آسیب وارد کند. در واقع، تشخیص یک فرد سیگاری قهار از یک غیر سیگاری از طریق سنگینی صدا و بوی دهانشان بسیار آسان است. تغییر در حس چشایی در چنین موردی کاملا اجتناب ناپذیر است، به این دلیل که سیگار کشیدن دهان را از اکسیژن محروم کرده، در نتیجه به تولید مثل باکتری‌های بی‌هوازی با سرعت فزاینده‌ای کمک می‌کند. که در نهایت باعث ایجاد طعم نامطبوع در دهان می‌شود. در برخی موارد، ترک سیگار نیز می‌تواند در دهان باعث ایجاد طعم گچی شوند. که چیزی نیست جز اینکه پرزهای چشایی در حال بهبودی ناشی از آسیب پیشین هستند.
اگر بخواهیم در مورد الکل صحبت کنیم بایستی بگوییم الکل موجب خشک شدن شدید آب بدن می‌شود. در واقع، استفاده از دهان شویه‌ای که حاوی الکل باشد نیز می‌تواند خشکی دهان را ایجاد کند. الکل با بسیاری از عوارض مربوط به سلامتی نیز در ارتباط است. بنابراین، مصرف مشروبات الکلی به طور مستقیم یا غیر مستقیم می‌تواند طعم و مزه‌ی دهان شما را تغییر دهد.

آیا مبتلا به این مشکلات مربوط به سلامتی هستید؟

قبل از این در مورد رفلکس اسید، سوزش سر دل، فشار خون بالا، اضطراب، استرس، و افسردگی صحبت کردیم. به غیر از این حالات، مشکلات سلامتی از جمله سینوزیت، التهاب لثه، بیماری کبد، عفونت دستگاه تنفسی، کم کاری تیروئید، فیبرومیالژیا fibromyalgia، بی اشتهایی، و غیره، می‌توانند موجب شوند دهان شما مزه‌ی گچی و عجیبی دهد.

آیا دهان، سر و یا بینی شما آسیب دیده‌اند؟

همانطور که قبلا ذکر شد، احساس ما از طعم بستگی به پرزهای چشایی دهان، گیرنده‌های بویایی بینی و سیگنال‌های دریافت شده توسط مغز دارد. هر نوع آسیبی که هر یک از این سه ناحیه‌ی مهم بدن را تحت تأثیر قرار دهند ممکن است به تغییر در حس چشایی بیانجامد.
نکات فوق‌الذکر تنها این واقعیت را نشان می‌دهند که احساس ما از طعم و مزه، به بیش از آنچه در ابتدا تصور می‌کردیم در ارتباط است. بنابراین، اگر این طعم گچی روز به روز شدیدتر می‌شود، در این صورت لازم است که علت آن به سرعت شناسایی شود.

چه راهکاری را می‌توانید اتخاذ کنید

اگر توانستید دلیل احتمالی این مشکل را پیدا کنید، در این صورت توصیه می‌شود به دنبال درمان مناسب آن از طریق یک پزشک مورد اعتماد باشید. دستورالعمل‌های زیر می‌تواند در این زمینه کمک کمی باشد.

بهداشت دهان و دندان خود را در اولویت قرار دهید

همانند درد قفسه سینه که اغلب به بیماری قلبی مربوط است، نخستین احتمالی که به تغییر بو و مزه‌ی دهان می‌توان نسبت داد، به بهداشت دهان و دندان برمی‌گردد. با دندانپزشک خود جهت رد احتمال عفونت در لثه‌ها و دندان‌ها، التهاب در دهان، وجود مشکلاتی با دندان مصنوعی، قطعات فلزی بکار رفته در دندان، و غیره تماس بگیرید. استفاده از دهان شویه‌های غیر الکلی، کشیدن نخ دندان دو بار در روز، غرغره کردن با آب شور داغ (دو قاشق چای خوری نمک در یک لیوان آب)، تمیز کردن زبان به طور منظم، و غیره، برخی از اقداماتی هستند که می‌توانند در جهت حفظ بهداشت مناسب دهان و دندان مورد استفاده قرار گیرند.

مصرف آب را افزایش دهید

اگر به نظر می‌رسد کم شدن آب بدن علت احتمالی این حالت است، حتماً حداقل 8 تا 10 لیوان آب در روز بنوشید. به حداقل رساندن مقدار الکل و یا سیگار روزانه، جهت دور نگاه داشتن تولید مثل باکتری و از دست دادن آب بدن مفید می‌باشد.

نوشیدنی و مرکبات مصرف نمایید

میوه‌های خانواده مرکبات موجب افزایش ترشح بزاق می‌شوند. میوه‌هایی مانند لیمو ترش، لیمو، پرتقال، و غیره، به این امر کمک خواهند کرد. با این حال، در صورتی که گمان می‌برید دارای برفک دهان هستید، مطمئن شوید بیش از حد شکر به آب میوه‌ها و یا به طور کلی رژیم خود نیافزایید. دهان شویه و آدامس‌های بدون نسخه‌ی مختلفی وجود دارند که مفید بودن آنها در افزایش تولید بزاق آشکار شده است.

به مدت یک هفته از رژیم بدون نمک و ادویه پیروی کنید

اگر به نظر می‌رسد اسیدیته یا ترشی عامل این امر است، پس شاید پیروی از یک رژیم بدون نمک و ادویه به مدت یک هفته فکر خوبی باشد. با این کار اسیدیته‌ در بدن کاهش یافته و از شدت طعم فلز کاسته می‌شود.

استنشاق بخار را امتحان کنید

در مواردی که سینوزیت و ترشحات بینی به نظر می‌رسد عوامل این عارضه باشند، به دلیل مسدود شدن حفره‌ی بینی، استنشاق بخار به تخلیه‌ی گرفتگی کمک کرده و موجب تسکین آن می‌شود.
با توجه به عوامل مختلفی که با وقوع این مزه‌ی ناخوشایند ماندگار در دهان در ارتباطند، ضرورت دارد که از طریق یک پزشک قابل اعتماد، معاینه‌ی کامل بر روی شما انجام شود تا علت دقیق آن مشخص شده و درمان صحیح آن انجام شود. توصیه می‌کنیم که از زمان شروع این نشانه، بیش از سه روز صبر نکنید.
سلب مسئولیت: اطلاعات ارائه شده در این مقاله صرفاً جنبه‌ی آموزشی داشته و نبایستی به منظور جایگزین توصیه‌های پزشک متخصص در نظر گرفته شود. لطفا ًبه یک پزشک قابل اعتماد جهت تشخیص صحیح آن مراجعه نمایید.