محمّد بن مسلم

كنيه او أبوجعفر و أهل طائف است. در كوفه ساكن و به أعور و طحّان مشهور شد. محمّد پسر مسلم از برجسته ترين ياران و حواريون امام باقر و امام صادق عليهماالسلام است. وي از پرهيزكارترين و دانشمندترين مردم كوفه بود و در سن هفتاد سالگي به سال 150 ه ق درگذشت. محمّد بن مسلم از اصحاب اجماع است و هر روايتي كه او نقل كرده باشد، در نزد همه علما صحيح است. نجاشي دانشمند علم رجال او را آبروي شيعه و فقيه و پارسا مي داند. شيخ مفيد نيز وي را در زمره فقيهایی كه هيچ انتقادي برايشان نيست مي شمارد.
وي چهارسال در مدينه اقامت كرد واز محضر امام باقر و امام صادق عليهماالسلام، احكام دين و معارف يقيني را آموخت و در عمر پر بركت خود سي هزار حديث از امام باقر عليه السلام و شانزده هزار روايت از امام صادق عليه السلام نقل كرده است.
دانش فراوان او چنان است كه وقتي راوي جليل القدر ـ ابن أبي يعفور ـ از امام صادق عليه السلام براي پرسشهايي كه پاسخ آنها را نمي داند و به امام هم دسترسي ندارد، سؤال مي كند، امام محمّد بن مسلم را به او معرفي مي كند. برتري او در ميان اهل سنّت نيز مشهور است. أبو حنيفه ـ ریيس مذهب حنفيه ـ با فرستادن واسطه پاسخ مسایل خود را از او مي پرسيد.
محمّد بن مسلم مردي ثروتمند و متمكن بود و آن هنگام كه امام باقر عليه السلام به او فرمود: «تواضع كن»، زنبيلي از خرما برداشت و با ترازويي در مقابل مسجد جامع به فروختن خرما مشغول شد. بستگانش او را از اين كار منع كردند، ولي او در پاسخ گفت: «مولايم مرا امر كرده و من مخالفت او را نمي كنم». خويشاوندانش از او خواستند حال كه تصميم به انجام كاري دارد، آسيابي تهيه كند و به آرد كردن گندم مشغول شود. او اين پيشنهاد را پذيرفت. از همين رو او را طحّان يعني آرد فروش يا آسيابان ناميده اند.
امام باقر عليه السلام علاقه فراواني به او داشت و در سفري وقتي محمّد بن مسلم وارد مدينه شد و از شدّت مريضي و كسالت نتوانست خدمت امام شرفياب شود، امام توسط غلام خود شربتي مطبوع براي او فرستاد كه بي درنگ حالش خوب شد و به خدمت امام رسيد.
محمّدبن مسلم از أبو حمزه ثمالي، حمران، أبوالصباح و بسياري ديگر روايت نقل مي كند و بزرگاني همچون ابن رئاب، صفوان بن يحيي، يونس بن عبدالرحمن از او روايت شنيده اند.