نور آفتاب و كودكان
نويسنده:دکتــر بتول رياضی
نور آفتاب براي سنتز ويتامين دي (D) در بدن انسان ضروري است. كودكان به لحاظ نياز بيشتربه ويتامين دي براي رشد استخوانها و دندانها در اثر كمبود آفتاب بيشتر مشكل پيدا مي‌كنند. پس ضرورت دارد كه بطور متناوب در طول هفته در معرض نور مستقيم خورشيد قرار گيرند ولي اين نور آفتاب به دليل لطافت و ظرافت زياد پوست كودك ممكن است حساسيت شديد ايجاد كند قسمت عمده اشعه خورشيد براي پوست مضر است بنابراين به لحاظ حساسيت بيشتر پوست اطفال در برابر نور آفتاب ممكن است محافظت پوست نيز انجام شود. از طرفي كودكان نسبت به بزرگسالان مدت طولاني‌تري را در هواي آزاد سپري مي‌كنند و بطور معمول در طي يكسال 3 برابر بالغين اشعه ماوراء بنفش خورشيد را دريافت مي‌كنند. مقدار تابش پرتوهاي خورشيد داراي اثرات تجمعي هستند و درصورت تماس زياد ممكن است در سنين بسيار پايين خصوصيات ژنتيكي فرد آسيب پذير شوند. و زمينه ايجاد سرطان پوست را فراهم نمايد.
بعضي از كودكان رنگدانه طبيعي پوست را بطور ارثي يا كم دارند يا اصلاً ندارند اين كودكان حساسيت فوق العاده شديدي به اشعه ماوراء بنفش خورشيدي دارند و بايد از همان دوران كودكي محافظت در مقابل اشعه خورشيد براي جلوگيري از ايجاد سرطان پوست را اعمال كرد. پيري زودرس پوست و سرطان پوست دو عارضه مهم تماس طولاني با نور آفتاب در سنين كودكي است.در ده سال اول عمر به جهت رشد و حساسيت پوست اقدامات اوليه بايد انجام شود.
لباس كـــــودك در آفتــــــاب
پوشش لباس كـــودك خصوصاً در فصل تابستان كه روزها طولانی تر و اشعه خورشيدي عمودي‌تر است بايد مناسب باشد لباس‌هائي با پوشش كامل بطوريكه دستها و پاها و گردن و سينه كودك بطور كامل پوشانيده شود ضمناً رنگ روشن لباس نيز در كاهش جذب اشعه خــــورشيدي و كاهش عوارض مؤثر است لباسهاي تابستانه كه معمولاً بدون آستين و پوشش كامل دست و پا مي‌باشد لباسهاي مناسبي براي تابستان كودكان نيست. ساعاتــــي از روز (10 صبح تا 5 بعدازظهر) كه هوا گرمتر است و اشعه خورشيدي عمـــودي‌تر است، كــــودكان بايد در منـــزل بازي و فعاليت و استراحت داشته باشند تا از گـــرما زدگي و آفتاب سوختگي و عـــوارض آن مصون باشند.
استفاد از كــــــلاه در كـــــــودك
كلاه خصوصاً كلاههاي نقاب‌دار كه پشت گردن، گوشها و پيشاني و صورت را بپوشاند مناسب‌ترين وسيله محافظت در برابر نور خورشيد است.
استفـــاده از عينـــك آفتابــــي در كــــــودك
استفاده از عينك آفتابي طبي با نظر چشم پزشك براي محافظت چشم‌ها و همچنين گونه‌ها از آفتاب سوختگي مناسب است. استفاده از عينكهاي معمولي غير استاندارد با شيشه‌هاي تيره كه اغلب كودكان به عنوان اسباب بازي از آن استفاده مي‌كنند به هيچ وجه مناسب نيست و بعضاً ممكن است به لحاظ ايجاد اتساها مردمك بعلت تيرگي رنگ آن و نفوذ اشعه مضر خورشيد به شبكيه چشم ضرر جدي داشته باشند. كودكاني كه رنگدانه پوست آنها كم است و يا عيب انكساري چشم دارند حتماً بايد با نظر چشم پزشك از عينك مناسب در مدت زمان مناسب استفاده نمايند. عينك‌هائي كه فلزي هستند احتمال سوختگي و آسيب به پوست صورت بيشتر است حتماً بايد با محافظ مناسب استفاده شوند.
كــــرمهاي ضد آفتــــاب در كــــودكان
براي جلوگيري از سوختگي پوست مانند سياه شدن رنگ پوست، سرطان پوست، پيري زودرس پوست بايد ضدآفتاب‌‌هاي موضعي با عيار محافظتي بالا بطور مرتب به قمستهاي در معرض آفتاب ماليد و از تماس پوست با نور آفتاب در ساعاتي كه بيشترين خطر را براي پوست دارد جلوگيري كرد. كرمهاي ضد آفتاب كودكان مخصوص است و بايد مناسب سن آنها و فصل سال استفاده شود. اين كرمها بايد تركيباتي داشته باشد كه ساختمانهاي سلولي نارس را محكم كند و شديداً نسبت به شستشو مقاوم باشد. چرا كه كودك در ضمن فعاليت در معرض نور خورشيد چنانچه پوست خود را با آب بشويد كرم اثر خود را داشته باشد.
نــــوع پـــوست كــــودك در آفتــــاب
كودكاني كه پوست روشن‌تر و سفيد‌تر دارند تماس تدريجي با نور آفتاب شديداً به پوست آنها آسيب مي‌رساند. كودكان كه پوست تيره‌تري دارند شدت آسيب كمتر است ولي بدون آسيب نيست. كرمهاي ضد آفتاب هر 2 ساعت در صورت تماس با نور آفتاب بايد تكرار شود.
استفاده از لباس كم هزينه‌ترين و ساده‌ترين روش جلوگيري از آسيب پوست توسط نور خورشيد است. پوشيدن لباس مناسب خصوصاً در ساعات حساس روز مثل قبل از ظهر تا بعد از از ظهر در تابستان بهترين روش پيشگيري مضرات نور خورشيد است.
شــــرايط جدي و اثـــــرات نــــور خــــورشيد
فراموش نكنيد در ارتفاعات بالاي تپه و بالاي كوه اشعه خورشيد خطرناكتر و عوارض پوستي بيشتر است و هواي ابري مانع از اثرات مضر خورشيد روي پوست نيست. در هواي ابري حتي اگر آفتاب نباشد اقدامات محافظتي چشم و پوست حتماً بايد انجام شود زمين خود نيز منعكس كننده اشعه خورشيدي است زماني برف روي سطح زمين است و يا كودكان كنار رودخانه با آب بازي مي‌كنند و يا اينكه روي شن بازي مي‌كنند، شدت انعكاس اشعه خورشيدي بيشتر است و باعث آسيب بيشتر به پوست مي‌شود.
وزيده باد خنك اثر نفوذي اشعه خورشيد به پوست را بيشتر مي‌كنند بنابراين بايد در اين شرايط دقت بيشتري براي محافظت پوست انجام داد.
دارو‌ها و پــــــوست
بسياري از فرآورده‌هاي دارويي كه به شكل خوراکي يا تزريقي استفاده مي‌شود حساسيت پوست را به نور خورشيد بيشتر مي‌كند. داروهاي موضعي نيز مي‌تواند حساسيت به نور آفتاب را بيشتر كند. بعضي از داروهاي اعصاب و آنتي‌ هسيتامينها مي‌تواند حساسيت پوست را به آفتاب بيشتر و عوارض آن را بيشتر كنند عطر و ادكلن حساسيت پوست را به نور آفتاب بيشتر مي‌كند. كلاً از مصرف عطر و ادكلن در كودكان بايد خوداري كرد خصوصاً روي پوست آنها و بالا‌خص وقتي كه در معرض نور خورشيد قرار مي‌گيرند.
در عوض بسياري از داروها هستند كه باعث ايجاد لايه محافظ روي پوست مي‌شود. با مشورت با پزشك داروي مناسب براي محافظت پوست بايد استفاده كرد. اشعه خورشيدي 3 نوع اشعه مضر براي پوست داده، بنابراين تركيباتي مناسب‌تر هستند در مقابل هر 3 نوع اشعه خورشيدي بتوانند پوست را محافظت كنند. اين داروها بايد تركيبات پايداري روي سطح پوست ايجاد كنند كه زمان طولاني‌تري پوست را در مقابل نور خورشيد محافظت كنند. در ضمن در كودكاني كه خصوصاً در فصل تابستان از استخر يا جكوزي استفاده مي‌كنند كرم ضد آفتاب بايد نسبت به شستشو آب مقاوم باشد و زمان طولاني‌تري روي سطح پوست باقي بماند. چربي‌هاي سطح پوست بدن و رنگدانه موجود در سلولهاي سطح پوست آنرا در مقابل تركيب اشعه خورشيدي محافظت مي‌كند بنابراين پوستهائي كه چربي كمتري دارد و كودكاني كه پوست خشك يا پوست بيمار دارند يا رنگدانه كمتري دارند حساسيت به نور آفتاب نيز بيشتر دارند.