نویسنده: حمید وثیق زاده
منبع:راسخون




 

با اینکه بازی بیسبال و کریکت هر دو بازی چوب و توپ هستند اما همانند تفاوتها، شباهتهای بسیاری نیز بین آنها وجود دارد. در این مقاله این دو بازی با توجه به ابعاد زمین، قوانین بازی و امکانات مقایسه شده است.
بازی کریکت به شکل اولیه در اوایل قرن 16 انجام شد اما به خاطر محبوبیت زیاد، تغییرات زیادی روی آن انجام شد و توسعه یافت و بازی ملی انگلستان در قرن 18 شد. در شکل اولیه کریکت، از چوبی به اسم کلوب استفاده می‌شد که شبیه چوب هاکی بود. در این مدل توپ به طرف توپ ‌زنان غلت می‌خورد و پرتاب نمی‌شد و روش پرتاب و طرح چوب در حدود قرن 19 ابداع شد. بازی کریکتی که ما امروزه می‌شناسیم با نوع قبلی آن بسیار متفاوت است. برای اینکه کریکت به یک بازی ایمن و سرگرم کننده تبدیل می‌شد تغییرات زیادی در قوانین آن ایجاد شد.
از طرفی پیدایش بیسبال هم به دهه‌ی 1700 برمی‌گردد و در زمین مثلثی به جای مربع بازی می‌شد و در آن به جای پایه‌های کنونی از ستون یا میله استفاده می‌شد. این بازی در انگلستان ابداع شد و توسط مهاجران انگلیسی به آمریکای شمالی برده شد. برخلاف کریکت شکل اولیه این بازی به نوع امروزی شبیه بود و شامل پرتاب توپ، چوب زدن و دویدن برای گرفتن امتیاز بود. اما در شکل اولیه بیسبال که بین دو تیم بازی می‌شد، الگوی بازی این بود که یکی از دو تیم به هدف بزند و تیم دیگر با چوب دفاع کند. اگر توپ به هدف می‌خورد، چوب‌زن به بیرون می‌رفت. در بازی بیسبال هم اصلاحاتی ایجاد شده و به شکل کنونی درآمده است. در زیر شباهتها و تفاوتهای بین بیسبال و کریکت آورده شده است.
مقایسه بیسبال و کریکت :
زمین :
کریکت به حداقل 17.556 متر مربع زمین نیاز دارد. طول افقی بین دو ضلع مربع باید حداقل 137.16 متر باشد و کوتاهترین قسمت از مرکز باید حداقل 59.43 متر باشد. از طرفی فاصله‌ی بین مرزهای مستقیم باید حداقل 128 متر باشد و فاصله‌ی مرزها از مرکز زمین نباید از 82.29 متر تجاوز کند. هم چنین باید بین مرز و حصار اطراف حداقل فاصله‌ای به اندازه‌ی 2.74 متر وجود داشته باشد تا بازیکن به هنگام پرش مجروح نشود.
مرکز زمین بازی کریکت طولی به اندازه‌ی 20.12 متر و عرضی به اندازه‌ی 3.05 متر دارد. در هر دو انتهای زمین بازی در مرکز، دو خط افقی و دو خط عمودی وجود دارد. خطوط افقی به خطوط برگشت مشهورند و داخلی‌ترین خطوط افقی، خطوط پرش و خارجی‌ترین خطوط، خطوط توپ‌زنی و چوب‌زنی نامیده می‌شوند. طول زمین از فاصله‌‌ی خطوط توپ‌زنی تا چوب‌زنی اندازه گیری می‌شود و در محل هر کدام از این خطوط سه میله‌ی عمودی کریکت قرار گرفته است. فاصله‌ی بین خطوط پرش با خطوط چوب‌زنی یا توپ‌زنی باید حداقل 1.22 متر باشد.
یک موضوع جالبی که در مورد زمین بازی کریکت وجود دارد این است که هیچ محدودیتی در مورد شکل آن وجود ندارد و می‌تواند بیضی، تخم مرغی شکل، مستطیلی و شبیه این باشد و با اندازه‌های مشخص شده آماده شود.
بیسبال :
زمین بازی بیسبال به شکل لوزی است. مساحت زمین توپ گیری 27.43 متر مربع است و در هر گوشه یک پایه وجود دارد. گوشه‌ای که دو خط مرزی به هم می‌رسند گوشه‌ی اصلی است. هر توپی که خارج این خطوط بیفتد قانون را نقض کرده است. صفحه‌ی پایه در گوشه‌ی اصلی به شکل پنج ضلعی است و قسمتهای موازی آن 8.5 اینچ، خود پایه 17 اینچ و دو طرف دیگر 12 اینچ هستند و هر یک در یک گوشه قرار دارند. در هر دو طرف صفحه‌ی اصلی دو جعبه توپ‌زنی وجود دارد که یکی برای بازیکن راست دست و دیگری برای بازیکن چپ دست است. جعبه‌ی توپ‌زنی 1.8 متر طول و 1.2 متر عرض دارد. پشت صفحه‌ی اصلی یک جعبه‌ی توپ گیری وجود دارد که 2.43 متر طول و 1.09 متر عرض دارد.
درست در مقابل صفحه‌ی اصلی، بلندی پرتاب توپ وجود دارد که به شکل دایره است و قطر آن 5.47 متر است. پرتاب کننده توپ به هنگام پرتاب توپ، روی این محل می‌ایستد. این بلندی از پایه اول و سوم به یک فاصله است و تا حدودی به صفحه‌ی اصلی نزدیک است. لوزی در نزدیکی خود یک قسمتی دارد که قسمت درونی است و خارج این منطقه قسمت بیرونی است. در منطقه‌ی داخلی و پایه‌ها چمن و کلوخه وجود ندارد و در قسمت بیرونی چمن مصنوعی وجود دارد.
شکل بازی :
کریکت :
کریکت یک بازی تیمی است و بین دو تیم بازی می‌شود و هر تیم شامل 11 بازیکن است. تیم چوب‌زن سر بازی دو بازیکن در زمین دارد و تیم توپ‌زن یک پرتاب کننده‌ی توپ، یک مدافع میله‌های کریکت و 9 بازیکن دارد. هر تیم بازیکنانی دارد که در قسمت چوب‌زنی یا توپ‌زنی یا هر دو مهارت دارند. یک تیم خوب 5 بازیکن قوی در شاخه‌ی چوب‌زنی و 5 بازیکن قوی در شاخه‌ی توپ‌زنی دارد که باعث قوی‌تر شدن تیم در هر دو زمینه می‌شود.
سه شکل مختلف از بازی کریکت وجود دارد: تست، یک روزه و کریکت 20-20 . قوانین بازی با توجه به شکل بازی کریکت متفاوت است. کریکت تست در طول 5 روز متوالی انجام می‌شود و هر تیم دو بار چوب زده و دو بار توپ می‌زند.
بازی یک روزه همان طور که از اسمش پیداست در طول یک روز انجام می‌شود و در هر نوبت باید 50 امتیاز کسب شود.
در نوع امروزی این بازی یعنی 20 – 20 باید در هر دوره یا در کل توسط هر تیم 20 امتیاز کسب شود. این نوع بازی کوتاه‌ترین نوع آن است و تقریباً 3 ساعت طول می‌کشد.
در کریکت تیم اول توپ‌زنی یا چوب‌زنی، با شیر یا خط تعیین می‌شود و نحوه قرارگیری در زمین می‌تواند توسط توپ‌زن با توجه به سبک توپ‌زنی تغییر کند. هم چنین دو داور در زمین حاضر هستند.
بیسبال :
برخلاف کریکت بازی بیسبال در 9 نوبت بازی می‌شود. هر دو تیم 9 نفره با هم رقابت می‌کنند تا امتیازهای بیشتری از تیم مقابل
کسب کنند. در هر نوبت یک تیم چوب می‌زند و تیم دیگر توپ پرتاب می‌کند. تیم چوب‌زن با حداکثر 4 بازیکن در زمین حاضر است و تیم پرتاب کننده، یک توپ‌زن و یک توپگیر و 7 بازیکن در زمین دارد که 4 نفر در محوطه‌ی درونی و 3 نفر در محوطه‌ی بیرونی قرار می‌گیرند.
تیم مهمان در نیمه‌ی اول هر نوبت و تیم میزبان در نیمه‌ی دوم هر نوبت بازی می‌کند. هر نوبت بازی کریکت، نصف بازی است در حالی که در بازی بیسبال با سه بار بیرون رفتن توپ تصف بازی تمام می‌شود. بنابراین مسابقه‌ی بیسبال یک رقابت 9 نفره تن به تن است.
در بیسبال، بازیکنان در مکانهای مشخصی در زمین بازی قرار گرفته‌اند. از 4 بازیکن در محوطه‌ی داخلی، دو بازیکن در کنار پایه‌های اول و سوم و دو بازیکن دیگر در طرف دیگر پایه سوم قرار می‌گیرند. در محوطه‌ی بیرونی یک بازیکن در مرکز و دو بازیکن دیگر در نزدیک کناره‌ها می‌ایستند. در کل 4 تا 5 داور در زمین حاضر هستند.
امکانات :
کریکت :
امکاناتی که در کریکت استفاده می‌شود شامل توپ، چوب، میله و نگهدارنده است. با توجه به نوع بازی کریکت، دو نوع توپ وجود دارد. در نوع تست از توپ قرمز استفاده می‌شود تا بهتر دیده شود چون لباس بازیکنان سفید است. از طرفی در نوع یک روزه و20-20 از توپ سفید استفاده می‌شود چون لباس بازیکنان رنگی است.
توپهای کریکت از پشم درست شده‌اند و روی آنها با نخ و در نهایت با چرم پوشانده شده است. پوشش بیشتر توپها از دو قسمت تشکیل شده که با بخیه به هم وصل شده‌اند. 6 ردیف بخیه در دو طرف بخیه مرکزی وجود دارد و باعث می‌شود که بازیکن توپ را بهتر بگیرد. وزن استاندارد توپ کریکت بین 155.9 تا 163.0 گرم است.
چوبها از جنس بید سفید هستند. چوب کریکت از دو قسمت تشکیل شده: دسته‌ی استوانه‌ای و لبه. قسمت جلویی لبه صاف است ولی یک برآمدگی در پشت آن وجود دارد که بیشتر چوب در این قسمت متمرکز شده و معمولاً توپ به آن برخورد می‌کند. چوب درخت بید چقر و مقاوم به ضربه است؛ به همین دلیل در اثر برخورد توپ دندانه‌دار یا لب‌پر نمی‌شود. چوبهای کریکت در اندازه‌های مختلف وجود دارند و هیچ استانداردی برای آنها وجود ندارد اما طول این چوبها از 38 اینچ و عرض‌شان از 4.25 اینچ نباید بیشتر شود. وزن معمول این چوبها بین 1.2 تا 1.4 کیلوگرم است.
دو سری میله‌ در زمین کریکت وجود دارد که شامل 3 میله‌ی چوبی و 2 چوب کوتاه افقی روی پایه است. این میله‌های چوبی به زمین کوبیده شده‌اند. چوبهای کوتاه، روی میله‌ها قرار گرفته‌اند. دو چوب‌زن با چوبهای خود از این میله‌ها حفاظت می‌کنند چون اگر نتوانند این کار را بکنند و توپ به این میله‌ها بخورد باید از زمین بیرون بروند. هم چنین بازیکن یا مدافع میله حریف می‌توانند به طرف میله توپ پرتاب کنند و چوب‌زن را وقتی داخل منطقه پرش نیست بسوزانند و باعث اخراج او شوند.
در کریکت امروزی برای جلوگیری از جراحت بازیکنان و حوادث بد از محافظ استفاده می‌شود. اگرچه این محافظ‌ها اجباری نیستند اما بسیار توصیه می‌شوند؛ چون توپ کریکت بسیار سخت است و باعث آسیب شدید و حتی در حالتی که سرعت توپ زیاد باشد باعث مرگ می‌شود. بنابراین هر دو چوب‌زن باید از کلاه، دستکش، ران بند، محافظ زانو، محافظ بازو، محافظ شکم و وسایل محافظتی دیگر استفاده کنند.
بیسبال :
بازی بیسبال به چوب، توپ، پایه، دستکش و وسایل محافظ نیاز دارد. توپ‌های بیسبال از جنس پشم هستند و سطح‌شان با نخ و الیاف پوشانده شده است. سطح خارجی توپ چرمی است و از دو تکه تشکیل شده که به هم بخیه زده شده‌اند. اما برخلاف کریکت این توپ بخیه‌های دیگری ندارد و رنگ خود توپ سفید و بخیه‌هایش قرمز است.
چوبها یا خالص از جنس چوب هستند یا آلومینیوم در میانشان وجود دارد. نوع چوبی بیشتر از چوب درخت گنجشک یا افرا و خیزران است. در لیگ‌های حرفه‌ای نوع چوبی خالص مجاز است. نوع دیگری هم وجود دارد که از جنس کامپوزیت است که درون آن آلومینیومی و سطح آن چوبی است. این نوع چوب نیز در لیگ‌های آماتوری استفاده می‌شود.
پایه‌ی اصلی از جنس لاستیک و به رنگ سفید است بقیه پایه‌ها کیف‌های کتانی هستند و باید بازیکنان به هنگام دویدن برای کسب امتیاز تک، دوتایی، سه تایی و بیشتر آنها را لمس کنند.
دستکش‌ها نوعی دستکش بری گرفتن توپ هستند و توپگیرها و بازیکنان ایستاده در پایه‌ی اول آنها را می‌پوشند، اما از هم متفاوت هستند. در دستکش توپگیر چهار انگشت به هم وصل‌اند و بهتر از مال بازیکن پایه‌ی اول باد شده‌اند. اما دستکش بازیکن ایستاده در پایه‌ی اول درازتر و گشادتر از نوع استاندارد است و لایه محافظ بیشتری دارد.
جنس دستکش بازیکنان از چرم است و انگشتان درازی دارد و یک قسمت پرده‌دار بین انگشت شست و اشاره برای گرفتن راحت توپ وجود دارد. دستکش چوب ‌زنان نیز برای گرفتن بهتر و کاهش اثر ضربه تعبیه شده است.
چوب ‌زنان و توپ گیران برای جلوگیری از آسیب از کلاه استفاده می‌کنند. کلاه چوب ‌زنان محافظ چشم دارد اما ماسک صورت ندارد و درعوض کلاه توپ گیران ماسک صورت دارد چون احتمال آسیب دیدن صورت بیشتر است و صورت‌شان آسیب پذیرتر است.
لباس ورزشی و یونیفرم بیسبال به هر رنگی می‌تواند باشد و شامل پیراهن، شلوارک و کلاه است. بازیکنان، مربیان و مدیران باید اجباراً از لباس ورزشی استفاده کنند و هم چنین بازیکنان از کفش مخصوص بیسبال به نام کلیت برای کشش بهتر استفاده می‌کنند؛ جنس این کلیت‌ها از فلز یا لاستیک است.
شباهتها :
با توجه به موارد ذکر شده از آنجایی که این دو بازی، بازی چوب و توپ هستند شباهتهایی بین آنها وجود دارد که در زیر آمده :

- فاصله‌ی بین پرتاب کننده توپ و چوب زن در هر دو بازی تا حدودی شبیه هم است. در بیسبال 18.39 متر و در کریکت 20.12 متر است.
- در هر دو بازی در هر زمان فقط تمام بازیکنان یکی از تیم‌ها می‌توانند در زمین حاضر باشند.
- هدف نهایی در هر دو بازی گرفتن امتیاز با دویدن بیشتر از تیم مقابل است. عمل ضربه به توپ و سپس دویدن، در هر دو بازی یکی است.
- نقش بازیکنان تا حدود زیادی در هر دو یکی است و در هر دو چوب زن، پرتاب کننده توپ، توپگیر و مدافع میله، بازیکنان و داور وجود دارد.
- از لحاظ امکانات در هر دو بازی جنس توپ پشمی است و روی آن با چرم پوشانده شده است.