بچه ها هر چه مى بينند ياد مى گيرند

شايد فكر كنيد اشكالى ندارد كه سر همسرتان داد بزنيد، جملاتتان پر از كلمات زشت و زننده باشد، اظهارنظرهاى متعصبانه بكنيد يا به در رفتن از زير ماليات افتخار كنيد، اما خواهش مى كنم اين كارها را جلوى بچه ها انجام ندهيد.شايد شما سهمى در ترس هاى غيرمنطقى و اضطراب هايتان داشته باشيد اما هيچ دليل موجهى براى مدل سازى اينها براى دختر يا پسرتان وجود ندارد.پدر و مادرها هميشه به فرزندانشان مى گويند «آن كارى را كه مى گويم انجام بده نه آن كارى كه مى كنم» اما بچه ها به اين اندرز اعتنايى نمى كنند. بچه ها بيشتر از مشاهده رفتار والدينشان چيز ياد مى گيرند تا با گوش دادن به سخنرانى هاى آنها. به همين دليل بايد وقتى فرزندتان شما را مى بيند يا صداى شما را مى شنود مراقب باشيد چه مى گوييد و چه كار مى كنيد. اين امكان وجود ندارد كه تصميم بگيريد چه موقع و چطور الگوى فرزندتان باشيد. چه بخواهيد چه نخواهيد فرزند شما هميشه از نگاه كردن به رفتار شما ياد مى گيرد.
• كنترل تاثيرات بيرون از خانواده
اين حقيقت كه شما بيشترين تاثير را بر فرزندتان داريد به اين معنى نيست كه تنها فرد تاثيرگذار هستيد. همكلاسى ها، دوستان و برنامه هاى كارتونى مورد علاقه فرزندتان همگى امكان بالقوه تاثيرگذارى بر رفتار فرزندتان را در خود دارند.والدين با در نظر گرفتن محدوده گستره تاثيراتى كه كودكان بيرون از خانواده در معرض آن هستند چه كار مى توانند بكنند؟ بگذاريد براى پاسخ دادن به اين سئوال ابتدا بگويم والدين چه كارهايى نبايد بكنند؟ نبايد شانه هايتان را بالا بيندازيد و متاسف باشيد كه در مقابل اين نيروها بى قدرت هستيد. اين مسئله اصلاً درست نيست. انگشت تان را به طرف بهترين دوست فرزندتان نگيريد كه او مسئول همه رفتارهاى ناشايست فرزند شما است. بچه ها دوست هايشان را خودشان انتخاب مى كنند و والدين بر انتخاب هاى فرزندشان تاثيرگذار هستند. رفتار فرزندتان را تحت تاثير برنامه هاى تلويزيون، جديدترين موسيقى يا اينترنت سرزنش نكنيد اگر به آنچه فرزندتان نگاه مى كند، گوش مى كند يا جست وجو مى كند، اعتراضى داريد راه هاى بى شمارى پيش رو داريد تا اعمال نفوذ كنيد.شكى نيست كه گروه همسالان و رسانه هاى جمعى امروز نسبت به نسل هاى پيشين نقش مهمترى در پرورش كودكان دارند. با آمار رو به افزايش والدينى كه تمام وقت كار مى كنند كودكان زمان كمترى را با بزرگسالان و زمان بيشترى را با هم سن و سال هاى خود مى گذرانند و بيشتر از زمان نوجوانى پدر و مادرهايشان به شبكه هاى رسانه هاى الكترونيك متصل مى شوند. مجموعه انتخاب هاى رسانه اى كه امروزه در دسترس جوانان است مبهوت كننده است. صدها كانال تلويزيونى آزاد، ماهواره اى و كارتى، بازى هاى ويديويى آزاد، دستى و اينترنتى، فيلم هاى...، موسيقى در راديو، روى نوار يا سى دى يا اينترنتى هزاران صفحه يا مجله اينترنتى و بى اغراق ميليون ها چت روم اينترنتى بدون سانسور تقريباً همه اينها بيست و چهار ساعته و هفت روز هفته در دسترس هستند.علاوه بر اين بيشتر زمان هايى را كه بچه ها به شبكه وصل هستند يا با دوستانشان مى گذرانند يا هيچ نظارتى بر آنها صورت نمى گيرد يا نظارت بسيار اندك است. اكثريت عمده بچه مدرسه اى هاى آمريكايى در اتاق خودشان تلويزيون دارند و مى توانند هر وقت هر چه مى خواهند نگاه كنند. ميليون ها بچه مدرسه اى ساعات بعد از مدرسه را درحالى مى گذرانند كه هيچ بزرگسالى در ديدرس آنها نيست.با توجه به اين شرايط معلوم است كه چرا پدر و مادرها معمولاً براى يافتن توضيحى درباره مشكلات فرزندانشان به همه جا نگاه مى كنند غير از خودشان. چه چيزى آسان تر از اين است كه بگويند رفتار بيش از حد پرخاشجويانه فرزندشان از زياد بازى كردن بازى هاى كامپيوترى است يا مصرف مواد مخدر او ناشى از نشست و برخاست با رفيق ناباب بوده است؟ واقعيت قضيه اين است كه اگرچه بچه ها از دوستانى كه وقتشان را با آنها مى گذرانند يا برنامه هايى كه تماشا مى كنند تاثير مى پذيرند، اختيار انتخاب دوستان و برنامه ها با آنها است و والدين مى توانند بر انتخاب هاى آنها تاثير بگذارند و آنها را مجاب كنند. تا به حال گفتم چه كارهايى نبايد انجام دهيد، حالا آنچه بايد انجام بدهيد. متوجه باشيد يكى از راه هايى كه از شما پدر يا مادر متفاوتى مى سازد از طريق نقش «مديريت» شما است كه بر اوقات فراغت يا ساعتى كه فرزندتان با دوستانش مى گذراند اعمال مى كنيد. اگر نمى خواهيد تحت الشعاع تاثيرات بيرونى قرار بگيريد اين فعاليت ها را كاملاً به تصميم گيرى فرزندتان واگذار نكنيد. وقتى فرزندتان كوچك است مى توانيد دوستى هاى او را با هدايت او به جمع هايى كه مى خواهيد با آنها بازى كند و دور كردن او از آنهايى كه نمى خواهيد مديريت كنيد. البته او كسانى را هم در مدرسه مى بيند كه شما توجه خاصى به آنها نداريد اما مى توانيد كسانى را كه بعد از مدرسه يا آخر هفته ها مى بيند كنترل كنيد. پس از مدتى انتخاب هاى شما براى هم بازى شدن به او پيامى درباره خوشايندها و ناخوشايندهاى شما مى فرستد. خجالت نكشيد و از كسانى كه فكر مى كنيد تاثير مثبتى بر فرزندتان دارند تعريف كنيد («من خيلى از جولى خوشم مى آيد، دختر مهربانى است» يا «خوشحالم كه با مايكل دوست شدى به نظر مى آيد بازى كردن با او خيلى كيف داشته باشد.») هيچ وقت براى تاثيرگذاشتن روى انتخاب دوست فرزندتان دير نيست اما هرچه زودتر اين كار را شروع كنيد آسان تر است.وقتى كودكتان به دبستان مى رود او را در فعاليت هايى شركت دهيد كه با بچه هايى برخورد داشته باشد كه تاثير خوبى به جاى بگذارند، كسانى كه در مدرسه، ورزش و هنر علايق مناسبى دارند. خيلى خوب است كه پس از ساعات مدرسه او را به كلاس موسيقى يا ورزش بفرستيد اما پس از مدرسه هم زمانى است كه او بايد در گروه مثبت همسالان باشد. مطمئن شويد كه مى دانيد دوستان فرزندتان چه كسانى هستند و باز هم به صحبت درباره دوستانى كه تحسين مى كنيد يا نمى كنيد ادامه بدهيد. با اين حال به ياد داشته باشيد مى توانيد بر «دوستان» فرزندتان از طريق تاثير بر «علايق» فرزندتان اثر بگذاريد.