نان سنگك

از پخت آرد گندم سبوس دار بر روى سنگ ريزه هاى داغ در تنور به دست مى آيد. فناورى نوين تمام نان ها را ماشينى كرده و از طعم اصيل خود انداخته است. به عنوان مثال طعم بربرى با پخت سنتى را با بربرى فانتزى كه بدل بى بو و بى خاصيت از آن است مقايسه كنيد. لواش و تافتون هم ماشينى شده اند ولى سنگك همچنان سنتى مانده است.نان سنگك پيشينه اى بس كهن در تاريخ ايران دارد و از ويژگى هاى اين مرز و بوم است و در هيچ كشورى پخت نمى شود از اين رو به يك نماد فرهنگى تبديل شده است. خانواده ها براى فرزندان دلبند سفر كرده خود در خارج از كشور تحفه اى بهتر از نان سنگك نمى يابند بدين اميد كه علايق آنها را با سرزمين آبا و اجدادى شان پيوند دهند.نانوايى سنگك و نان سنگك در اثر معروف على محمد افغانى به نام شوهر آهوخانم از دلدادگى هاى شورانگيزى خبر مى دهد.نان سنگك در عين حال بهترين نان ايرانى است. اين نان مقوى است از آن جهت كه از آرد سبوس دار تهيه مى شود كه مى دانيم ارزش غذايى غلات در سبوس آن نهفته است و از اين جهت با نان جو برابرى مى كند و تنها نانى است كه با حفظ ارزش هاى غذايى مانند نان هاى متداول على القاعده بربرى موجب چاقى و افزايش وزن نمى شود و از اين جهت به زعمى نان رژيمى قلمداد مى شود و چون برشته است و فاقد خمير براى رژيم گوارشى و مبتلايان به زخم معده مناسب است.نان سنگك آن چنان با مفهوم نمادين ميهنى درآميخته است كه آن را به عنوان بركتى روى سفره هفت سين نوروزى مى نشانند و ايرانيان از ديرباز، به ژرفناى يك تاريخ كهن، طعم سنگك را با تكه هايى از آن كه در آبگوشت ديزى تريد كرده اند و در كنار سبزى ريحان گذاشته اند با حس ذائقه خود آشنا ساخته اند.
تهيه نان سنگك پرزحمت تر و وقت گير تر از همتاهاى ديگر آن است و به همين مناسبت است كه همواره در مقابل سنگكى انبوهى از مرد و زن را در صف هاى طولانى پيش روى خود داريم. به دليل مصرف كلان كبابى ها، طباخى ها و حليم پزى ها تنها نانوايى اى است كه در بعضى از شعبات آن شبانه روزى كار مى كنند و شما به تنها نانى كه در نيمه شب مى توانيد گرم و تازه و معطر دسترسى پيدا كنيد سنگك است.صدافسوس كه نانوايى هاى سنگكى به دليل سوددهى اندك در برابر زحمات توانفرسا يكى از پى ديگرى در شرف تبديل به نان هاى فانتزى هستند و مبادا آن روزى كه ما سفره هاى خود را تهى از سنگك ببينيم.تاريخ مصرف سنگك زودتر از نان هاى ديگر است، زودتر بيات مى شود و سنگك بيات هم از دهان مى افتد. اگر آن را بر ميخ ديوار بياويزند خشك مى شود و جمودى چوبين پيدا مى كنند و اگر بخواهند در سفره اى نايلونى روى هم بچينند به توده اى خمير مبدل مى شود و در عين حال فسادپذيرتر از نان هاى ديگر است و زود كپك مى زند لذا نگهدارى نان سنگك از اهميت ويژه اى برخوردار مى شود و توصيه مى شود كه نان سنگك را پس از بريدن در قطعات هم اندازه در كيسه فريزر بچينند و در فريزر قرار دهند تا يخ بزند و هنگام استفاده از فريزر درآورند و مدتى بيرون بگذارند تا از حالت انجماد درآيد و يخ هاى آن باز شود سپس روى آتش ملايم اجاق به حدى كه نسوزد قرار دهند و بعد روى سفره بگذارند تا طراوت اوليه خود را در كنار كباب و تلخون بازيابد.نان سنگك مقوى و بهداشتى و طبخ آن محصول رنج صبورانه اى است كه ما در كار شاطران شاهديم. نگذاريم كه اين سرمايه ملى كه با سوبسيد دولت تهيه مى شود و با اسراف و تبذير راهى زباله دان ها شود كه نوعى كفران نعمت است.پس بايد آن را به حد احتياج تهيه كرد و در نگهدارى آن كوشيد و بدون آنكه گوشه اى از آن هرز رود تا به آخر مصرف كرد و شكر نعمت را به جا آورد.