مترجم: رزیتا ملکی‌زاده
منبع: راسخون



 

به این دلیل که مسمومیت غذایی به اتفاق و امری عادی تبدیل شده است، دانستن علائم آن بسیار اهمیت دارد به طوریکه می‌توان بلافاصله به درمان آن پرداخت. این مقاله اطلاعاتی را در مورد علائم و درمان مسمومیت غذایی فراهم ساخته است. درمان سریع آن می‌تواند به کاهش شدت و مدت زمانی که این بحران طول می‌کشد، کمک کند.
آیا تا به حال بعد از مصرف غذای مورد علاقه‌تان دچار اسهال یا استفراغ شدید شده‌اید؟ در صورت مثبت بودن پاسخ، بایستی بدانید که اینها علائمی از مسمومیت غذایی هستند و اکثر افراد در طول زندگی‌شان زمانی آن را تجربه می‌کنند. هر چند این بیماری می‌تواند هر کس را در هر سنی تحت تأثیر قرار دهد، اما بیشتر در کودکان و افراد مسن دیده می‌شود، به این دلیل که سیستم ایمنی این افراد ضعیف می‌باشد. بیماری ناشی از مسمومیت غذایی معمولاً خفیف بوده و ممکن است بهبود آن یک یا دو روز طول بکشد. بعضی افراد با مصرف به موقع دارو (و یا حتی بدون درمان خاص) در عرض چند ساعت بهبود می‌یابند، در حالی که برخی دیگر ممکن است به بستری شدن در بیمارستان برای چند روز نیاز داشته باشند.
مسمومیت غذایی به علت مصرف غذا یا آب آلوده و به عبارت دیگر مواد غذایی یا آبی که حاوی باکتری و یا برخی سموم دیگر باشند، به وجود می‌آید. و معمولاً، هنگامی رخ می‌دهد که فرد غذاهای خارج از منزل یا غذاهای کنسروی را مصرف کند، با این حال، این بدان معنا نیست که با خوردن غذاهای خانگی این اتفاق رخ نمی‌دهد. چنانچه در حین آشپزی بهداشت به درستی رعایت نشود، ممکن است بر اثر مصرف غذای آلوده بیمار شوید. بنابراین، حتی غذای خانگی می‌تواند به مسمومیت غذایی منجر شود. به عنوان مثال، گوشت خام، مرغ، مواد غذایی دریایی، سبزیجات، و فراورده‌های لبنی ممکن است با باکتری آلوده شده باشند، و اگر پیش از مصرف آنها به درستی تمیز و پخته نشوند، احتمال ابتلا به مسمومیت غذایی مرتبط بسیار بالاست.

علائم

علائم مسمومیت غذایی در واقع به نوع مسمومیتی که فرد دچار آن شده بستگی دارد. شایع‌ترین نوع مسمومیت، آن مسمومیتی است که به علت وجود باکتری اشریشیا کولی و با نام اختصار E. coli)) ایجاد می‌شود. مسمومیت ناشی از این باکتری بیش از 2-1 روز طول نمی‌کشد، و می‌تواند با کمک درمان‌های خانگی ساده درمان شود. نوع دیگر مسمومیت غذایی شامل مسمومیت ناشی از باکتری‌هایی همچون لیستریا، کمپیلو باکتر ژژونی، سالمونلا، استافیلوکوک، روتاویروس و غیره می‌باشد. مسمومیت ناشی از باکتری کلستریدیوم بوتولینوم از خود علائم بسیار شدیدی به نمایش می‌گذارد. اگر چه این نوع مسمومیت بسیار نادر است، اثرات آن می‌تواند بسیار شدید و حتی می‌تواند باعث مرگ فرد شود. از این رو، مهم است که نسبت به علائم مسمومیت غذایی آگاهی داشته و مواظب آنها باشیم. علائم می‌تواند در عرض چند ساعت مشاهده گردند، و یا ممکن است تا یک روز یا بیشتر پس از خوردن غذای آلوده علائمی ظاهر نشوند.

* یکی از شایع‌ترین علائم مسمومیت غذایی گرفتگی عضلات شکم می‌باشد. این یک علامت بسیار جدی نبوده، و معمولاً به علایم شدید کشیده نمی‌شود.
* به غیر از درد معده، اسهال نیز یکی از علائم متداول مسمومیت غذایی محسوب می‌شود. هر چند فرد ممکن است با درمان‌های خانگی ساده از شر این مشکل خلاص شود، اما اگر فرد مدفوع خونی، اسهال آبکی، یا مدفوع به رنگ سبز را مشاهده کرد، ممکن است نشانه‌ی مشکلی شدید باشد و باید بلافاصله دکتر را از این موضوع آگاه سازد.
* افرادی که دچارمسمومیت غذایی می‌شوند، ممکن است حالت تهوع را تجربه کنند. این حالت اغلب با استفراغ شدید همراه است.
* فرد همچنین ممکن است متحمل سردرد، تب، لرز، و غیره همراه با علائم ذکر شده در بالا شود.
* چنانچه اسهال و استفراغ به مدت چند روز ادامه یابند، فرد به احتمال زیاد دچار از دست دادن آب بدن، ضعف و خستگی خواهد شد.
* مصرف قارچ سمی می‌تواند اثرات بدی بر سیستم عصبی بگذارد. مردمک‌های کوچک شده، آمدن اشک بیش از حد، کف کردن دهان، تعریق، سرگیجه، گیجی، کما و یا تشنج می‌توانند در عرض یک یا دو ساعت پس از خوردن قارچ سمی مشاهده گردند. حشره‌کش‌های موجود در مواد غذایی نیز می‌توانند موجب به وجود آمدن علائم شدید شوند.

درمان

در اغلب موارد، این علائم تنها به مدت یک یا دو روز طول کشیده و حتی بدون هیچ کمک پزشکی بهبود می‌یابند.

* داروی آنتی اسپاسمودیک (داروی انقباض و تشنج) می‌تواند موجب تسکین گرفتگی معده شود.
* نیاز است که بدن با مایعات مجدداً پر شود. Oral rehydration therapy (مایع درمانی خوراکی) یا رهیدریشن‌تراپی با آب یا یک محلول الکترولیتی متعادل (محلولی که غلظت آن برابر مایعات بدن باشد) برای درمان کم آبی بسیار مؤثر می‌باشد.
* بیشتر بیماران با تغییر رژیم غذایی درمان می‌شوند. به عنوان مثال، بایستی بیمار را وادار به نوشیدن مقدار زیادی مایعات سبک clear fluids کرد. با این حال، باید از مصرف مایعاتی مانند شیر یا نوشیدنی‌های حاوی کافئین خودداری نمود. همچنین توصیه می‌شود از مصرف غذاهای سنگین و جامد جلوگیری شود.
* حتی پس از فروکش نمودن علائم، فرد بایستی برای چند روز و شاید چند هفته از یک رژیم غذایی بسیار سبک پیروی کند.

اگر علائم فروکش نکنند و بدتر شوند، لازم است که حتماً در اسرع وقت به دنبال کمک‌های پزشکی باشید. ممکن است دکتر جهت پیدا کردن باکتری مسبب این بیماری دستور انجام آزمایش خون و همچنین دیگر آزمایش‌های پزشکی را بدهد. هنگامی که علت مشخص شد، بر این اساس دکتر درمان لازم را شروع خواهد کرد. افرادی که از مسمومیت شدید رنج می‌برند باید برای چند روز در بیمارستان بستری شده تا به طور کامل درمان شوند.
اگر چه این بیماری قابل درمان است، اما فرد بایستی در مورد راه‌هایی که می‌توان به وسیله‌ی آنها از مسمومیت غذایی جلوگیری کرد، اطلاعاتی داشته باشد. مهم‌ترین کاری که فرد بایستی انجام دهد، حفظ بهداشت در حین آشپزی در منزل می‌باشد. پس از عوض کردن پوشک بچه یا دست زدن به کثافات حیوان خانگی و غیره، دست‌ها باید کاملاً شسته شوند. میوه‌ها، سبزیجات، و گوشت نیز باید کاملاً شسته شوند. برای جلوگیری از رشد باکتری، مواد غذایی باقی مانده باید در یخچال و فریزر فوراً نگهداری شوند. پختن مواد غذایی به از بین بردن احتمال مسمومیت غذایی کمک می‌کند. بنابراین، مواد غذایی باید به درستی پخته شوند. مسمومیت غذایی می‌تواند شدید باشد، و گاهی اوقات می‌تواند به مشکلات دائمی سیستم عصبی و حتی مرگ منجر شود.

سلب مسئولیت: اطلاعات ارائه شده در این مقاله صرفاً جنبه‌ی آموزشی داشته و نبایستی به منظور جایگزین توصیه‌های پزشک متخصص در نظر گرفته شود.