واژه‏شناسی
نويسنده:محمد فولادی
منبع:مجله ديدار آشنا

استخاره و تفال

در لغت‏به معنی طلب خیر از خداوند متعال است; یعنی آدمی در هركاری از خداوند، در انجام كارها طلب خیر نماید . در واقع این معنی از استخاره به معنی دعا كردن است .
به معنی دیگری نیز به كار می‏رود و آن نوعی قرعه برای انجام كار است، یعنی فرد با قرعه زدن، حیرانی و سرگردانی خویش را در انجام كار از بین می‏برد . البته، این نوع قرعه‏زدن خاص، همراه با دعا و نیایش است .
در مواردی است كه فرد برای انجام كاری دچار تردید و تحیر گرددو واقعا بر سردوراهی قرار گیرد، به گونه‏ای كه نتواند تصمیم‏گیری كند . در این صورت، با مقدمات و شرایط خاصی از جمله مطالعه، تفكر و مشاوره با اهل فن و افراد مجرب، باید برای از بین بردن تردید و ابهام خویش در انجام كار تلاش نماید . با این وجود، اگر شك و تردید فرد برطرف نشد، فرد می‏تواند به استخاره متوسل شود .
البته، لازم به یادآوری است كه عمل به استخاره واجب نیست، یعنی واجب نیست فرد به محتوای استخاره عمل نماید . هرچند شایسته است كه با محتوای استخاره مخالفت نكند . هم‏چنین لازم به یادآوری است كه استخاره، تنها در شرایط خاصی اتفاق می‏افتد و فرد نمی‏تواند در هر كاری و به هربهانه‏ای و با كوچك‏ترین مناسبتی دست‏به دامان استخاره برای انجام كارهای خود شود . باید گفت كه میان استخاره و طلب خیر از خدا برای انجام كارها، با تفال (فال‏گیری) تفاوت بسیار است . استخاره دارای شرایط و آداب خاصی است و به وسیله‏ی قرآن و یا با تسبیح انجام می‏شود و تنها در صورتی است كه فرد برای انجام كاری واقعا در تردید به سر می‏برد و با تامل و تفكر و مشاوره از اهل فن و سبك و سنگین كردن، نتواند تصمیم بگیرد . آن‏گاه می‏تواند به استخاره متوسل شود . در حالی كه تفال به وسیله‏ی كتاب‏های عرفانی و یا ذوقی مثل دیوان حافظ و ... صورت می‏گیرد . علاوه براین تفال خوب و بد و یا خیر و شر دارد و در منابع دینی از فال بد به شدت نهی شده است .
در قرآن كریم در سوره‏ی یس آیه‏ی نوزده، از تفال و تطیر و فال و گمان بدزنی نهی شده است . در حالی كه استخاره و طلب خیر از خداوند در انجام كارها، سنت‏حسنه‏ای است كه علمای بزرگوار، به آن عمل می‏كنند . و نهی‏ای نیز از جانب شارع مقدس برآن وارد نشده است .