تست پالایشگری
نويسنده:دكتر حسین خنیفر
منبع:مجله پرسمان
این مقاله چشم‏اندازی به سوی ابعاد مختلف موفقیت‏خواهد داشت . به راستی موفقیت چیست و راز موفقیت‏ها كدام است . در ابتدا به سه ضلع موفقیت اشاره می‏شود; سپس سخنان پرمودیترا و ویلیام جیمز بررسی می‏گردد و بعد از آن سه ركن اساسی موفقیت (آروزها، باور و پذیرش) مطرح شده، از قانون تداركات و تمرین پالایشگری سخن به میان می‏آید . در پایان باورهای موفقیت، تجسم موفقیت و 5 كلید موفقیت‏به تفصیل بررسی خواهد شد و خواننده با آثار روشن برنامه ریزی آشنا می‏شود .

موفقیت چیست؟

چرا همواره از انسان‏های خوشبخت می‏پرسند: راز موفقیت‏شما چیست؟
بعضی از صاحب نظران معتقدند موفقیت مثلثی طلایی دارد; مثلثی كه سه ضلع آن عبارتند از:
  • 1 . نظم و آرامش
  • 2 . برنامه ریزی و دقت
  • 3 . سرعت عمل و زمان‏شناسی
    پرمودیترا می‏نویسد: «حتی یك سازمان موفق امتداد سایه یك مدیر موفق است .» در حقیقت هر انسانی ناخدای كشتی زندگی خویش است و زمانی موفق خواهد بود كه خوب بیندیشد، خوب حركت كند، خوب با تغییرات سازگار شود، خوب برنامه‏ریزی و خوب عمل كند .
    ویلمام جیمز می‏نویسد: «بزرگ‏ترین كشف نسل ما این است كه انسان می‏تواند با تغییر دادن نگرش خود زندگی‏اش را تغییر دهد . »
    ما امروزه اغلب در شرایط شتاب هستیم و سعی داریم مسائل را حل كنیم; اما در واقع بر شدت آن‏ها می‏افزاییم . از آن جا كه همه چیز را مساله مهم می‏دانیم، از یك درام به سراغ درام دیگر می‏رویم و بعد از مدتی به تدریج‏باور می‏كنیم كه همه چیز مساله بزرگی است . به این مهم توجه نمی‏كنیم كه طرز برخورد ما با مسائل روی چگونگی حل آن‏ها تاثیر می‏گذارد . ما باید بیاموزیم كه با مسائل راحت‏تر برخورد كنیم . اگر این نكته را بیاموزیم، مسائلی كه حل ناشدنی به نظر می‏رسند راحت‏تر و بی‏اهمیت‏تر به نظر خواهند رسید و حتی مسائل بزرگ‏تر و به راستی استرس‏آمیز به قدر سابق انسان را ناراحت نمی‏كنند .
    خوشبختانه به گونه‏ای دیگر نیز می‏توان با زندگی روبه رو گشت; روشی ملایم‏تر كه زندگی را ساده‏تر و اشخاص را سازگارتر می‏سازد . لازمه این زندگی راحت‏تر و ملایم‏تر این است كه عادت‏های كهنه را با واكنش‏های جدید عوض كنیم . عادات جدیدتر سبب می‏شوند زندگی رضایت‏بخش‏تر و سرشارتری داشته باشیم .

    سه ركن ضروری:

    برخی از صاحب نظران، مانند «گواین‏» ، معتقدند سه عنصر یا ركن ضروری در درون ما وجود دارد كه در هر وضعیتی، تجسم خلاقیت و موفقیت را رقم می‏زنند . این عناصر عبارتند از:

    آرزوها و خواستن مقدمه باور است و باید از دل و جان باشد . انسانی كه آرزوهای معقول دارد، به مرحله آفرینش دست‏خواهد یافت . منظور از آرزو احساس روشن و نیرومند است نه خواستن از سر اعتیاد و حرص و تملك . گاه، در خصوص بعضی مسائل، از خود بپرسید: «آیا حقیقتا از صمیم قلب می‏خواهم این هدف محقق شود؟» آرزوها موتور حركتند . این موتور، موتورهای ذهنی را به تكاپو و توقف‏ها را به تلاطم در می‏آورد . هر چه آرزوها معقول‏تر باشند، درجه تحققشان بالاتر می‏رود .

    ایمان انتظاری مطمئن است; هر چه بیش‏تر به هدف برگزیده خود و امكان حصول آن اعتقاد داشته باشید; یقین بیش‏تری احساس خواهید كرد . همواره از خود بپرسید: آیا باور قلبی دارم كه این هدف می‏تواند وجود داشته باشد؟
    آیا باورم این است كه حصول و تحقق آن برای من ممكن است؟
    وقتی باورمندی به موفقیت‏بالا باشد، انسان از مواهب زیر برخوردار می‏گردد:
    الف) نوع نگاهش به زندگی مثبت می‏شود .
    ب) حركت، فعالیت و تلاش خود را با برنامه ریزی توام می‏كند .
    ج) در تكرار شكست‏های جزئی حل نمی‏شود .
    د) همواره برای توفیقات بیش‏تر فعالیت می‏كند .
    چنانچه آدمی امیال و آرزوهای خود را مرده تلقی كند و خود را در كل عالم بی‏ستاره به شمار آورد، به مرحله باور مثبت نمی‏رسد و همواره در باور منفی غوطه‏ور خواهد شد . برخی از اشخاص فریاد می‏زنند «من در انتظار بدترین حوادث هستم‏» یا فریاد می‏زنند و باور دارند كه: «باز هم بدترین‏ها در راه است .»
    بدیهی است انسان همان گونه می‏زید كه باور دارد . قبول شكست پیاپی و ایمان به اضمحلال وجود و عدم اندیشه در مراحل موفقیت آدمی را بی‏خاصیت می‏كند و انسان در تخریب خود تسلیم می‏شود . این افراد عملا بدترین و غیر منتظره‏ترین حوادث را به خود می‏خوانند . بنابراین، باید در آغاز اندیشه خود را دگرگون كنند . وقتی فرد عادت كند پیوسته باخت‏ها، شكست‏ها، فقدان‏ها، كینه‏ها، دشمنی‏ها و اتفاقات ناگوار را پیشاپیش خود فراخواند; دیگر به سمت موفقیت‏ها و كامیابی‏ها و خوشبختی‏ها و بركات جهت نمی‏یابد . پس كاری كنید تا موفقیت را به مرحله باور برسانید و چیزی بپندارید كه شما منتظرش هستید; زیرا ایمان فعال، شعور نیمه هوشیار را تخریب می‏كند .
    باورهای مثبت عامل هدایتگر انسان به سمت موفقیت است و انسان موفقیت جو موفقیت‏ساز می‏شود . گویا دستانی نامرئی به سمت او دراز می‏شوند تا وی را یاری دهند . چنین انسانی، دارای نظم، برنامه ریزی و فرصت‏شناسی می‏شود .
    باورهای منفی نیز به اندازه باورهای مثبت قدرت دارند; اما تاثیر منفی می‏گذارند . گاه یك باور منفی یقینی تركش‏های خود را در سرتاسر زندگی یك فرد رها می‏سازد . نباید فراموش كرد كه باور داشتن به چیزی سبب می‏شود آن چیز تجلی كند .

    قانون تداركات

    قانون تداركات می‏گوید:
    اولا، انسان نیاز دارد برنامه‏های كوتاه مدت، میان مدت و دراز مدت داشته باشد .
    ثانیا، انسان باید و حتمابرای روز مبادا تداركات منطقی و معقول داشته باشد; اما اگر شما خود را برای چیزی كه از آن می‏ترسید یا به آن احتیاج ندارید، آماده كنید، همان را به سوی خود جذب خواهید كرد . حضرت داوود می‏فرماید: «معمولا آن چه می‏ترسیم بر سرمان خواهد آمد .»
    ما عموما در اطرافمان می‏شنویم: «من باید پولی برای هنگام بیماری كنار گذارم .» بدین ترتیب، به طور مصمم فرد، بیماری خود را تدارك می‏بیند . گروهی می‏گویند: «من برای روزهای سخت پولی كنار می‏گذارم .» این افراد درباره روزهای سخت و بی‏چیزی به مرحله باور و شاید یقین رسیده‏اند و به طور حتم روزهای سخت‏خواهند داشت; چون منتظر لحظه بسیار ناگوارند . البته انبارهای غله هر فرد باید پر باشد و از حساب مالی مطمئن و ارزشمند بهره برد; ولی باید آگاه بود و درست پیش رفت . موفقیت‏هایی كه به خاطر ترس آرزو شود، نوعی شكست پنهان یا ترس وحشتناك از شكست‏بزرگ است . موفقیت را به خاطر توفیق و برای اعتماد به نفس و به خاطر باورمندی خویش آرزو كنید . نیچه می‏گوید: انسان چگونه‏ای است كه می‏تواند با هر چرایی بسازد . به شرطی كه باور داشته باشد .

    آدمی باید مشتاق پذیرفتن و داشتن چیزی باشد كه جویای آن است . گاه بی‏آن كه هدفی را بخواهیم، دنبال می‏كنیم; تنها به این دلیل كه از فرایند دنبال كردن یك امر یا رویداد لذت می‏بریم . همواره باید از خود پرسید: «آیا به راستی می‏خواهم این را به طور كامل داشته باشم؟»
    مجموع سه ركن آرزو، باور و پذیرش را نیت می‏نامیم . باید به خاطر سپرد:

    الف) هر گاه نیت فرد برای آفریدن چیزی كامل شود، مرزهای موجود را در هم می‏شكند .
    ب) هر گاه فرد سراپا طلب و آرزو باشد و اعتقاد كامل داشته باشد، برای انجام هر كاری توانایی دارد; به قول دكتر شریعتی وقتی عشق فرمان می‏دهد، محال سر تسلیم فرود می‏آورد .
    ج) هر گاه كاملا مشتاق و باورمند به سمت كاری حركت كردید، آن را انجام شده تلقی كنید . در روایات داریم: «الاعمال بالنیات; كارها با نیت‏ها تحقق می‏یابند .»
    د) هر گاه نیت‏شما روشن‏تر و نیرومندتر باشد، تجسم خلاق شما سریع‏تر و آسان‏تر به ثمر خواهد رسید .

    تمرین پالایشگری

    یكی از تمرینات معروفی كه روان شناسان بر آن تاكید می‏ورزند، پالایش افكار است كه آغاز راه برنامه ریزی موفقیت‏به شمار می‏آید; زیرا: قدرتمندترین كاری كه برای عوض كردن دنیا می‏توانید انجام دهید، عوض كردن اعتقاداتتان درباره ماهیت زندگی و مردم و واقعیات، تبدیل این باور به اعتقادات مثبت‏تر و عمل طبق آن است .
    پس اگر در رسیدن به هدفی دچار مشكل هستید و خود را ناموفق می‏پندارید یا احساس می‏كنید در درونتان مقاومتی وجود دارد كه نمی‏گذارد به هدف برسید، تمرین پالایشگری زیر را انجام دهید:
    یك صفحه كاغذ بردارید و بالای آن بنویسید: افكار زیر علت ناتوانی من در رسیدن به هدف است . آن گاه آن چه به ذهنتان می‏آید فهرست كنید . مدت زمان طولانی به هر جمله فكر نكنید و زیادی آن را جدی نگیرید . فورا حدود 20 یا 30 مورد را - حتی اگر احمقانه و بچگانه می‏نماید - بنویسید; برای مثال می‏توانید موارد زیر را یادداشت كنید:
  • 1 . خیلی تنبل هستم .
  • 2 . خودم را كوچك‏تر از تصور دیگران می‏بینم .
  • 3 . پول كافی ندارم .
  • 4 . قبلا امتحان كرده‏ام و اثر نكرده است .
  • 5 . مادرم گفته نمی‏توانم .
  • 6 . نمی‏خواهم .
  • 7 . خیلی سخت است .
  • 8 . می‏ترسم .
  • 9 . شاد نیستم .
  • 10 . در دنیا و این آسمان یك ستاره ندارم .
  • 11 . بدبخت‏ترین آدمم .
    اكنون چند دقیقه آرام بنشینید و ببینید كدام یك از مواردی كه نوشته‏اید به راستی حقیقت دارند و تا چه اندازه به آن‏ها اعتقاد دارید . بدین ترتیب، در می‏یابید چه نوع محدودیت‏هایی را بر خود و جهانتان تحمیل كرده‏اید . هر گاه احساس كردید بسیاری از این موارد وهمی‏اند، فهرست را پاره كنید و دور بیندازید . این نشان می‏دهد:

    الف) مواردی كه نوشتید نباید در زندگیتان اقتدار داشته باشند .
    ب) ایمان به هدف فراسوی باورهای غلط است .
    ج) حقیقت وجود خود و توان شما بسیار فراتر از وضع موجود است .

    باورهای موفقیت

    اگر بعد از تمرین پالایشگری آرام بنشینید و بیاسایید و چند عبارت تاكیدی مثبت و باز و سازنده را جانشین باورهای بسته و منقبض و محدود كننده خود سازید، گامی بلند به سمت موفقیت‏برخواهید داشت و در حقیقت‏به سمت‏برنامه ریزی موفقیت پنجره‏ای خواهید گشود . عبارات تاكیدی زیر در این زمینه سودمند است:
    اكنون همه گذشته را به طور كامل رها می‏كنم . من آزادم!
    اكنون هر گونه اعتقاد منفی و محدود كننده را نابود می‏كنم . این گونه باورها بر من اقتداری ندارند .
    اكنون همه را می‏بخشم و رها می‏كنم .
    من می‏توانم شاد و خوشبخت و سعادتمند باشم .
    اكنون هر چه احساس گناه، ترس و خشم و غضب و نفرت و انزجار است، دور می‏ریزم . من آزاد، روشن و شفاف و پر از انرژی‏ام .
    من از موفقیت لبریزم .
    من همنام بعضی پیامبرانم . نام دیگر من مانند نام دانیال پیامبر است; زیرا دانیال یعنی «خدا نگهدار من است .»
    من خود را موفق می‏دانم .
    همه موانعی كه بر سر راه بیان كامل و كامروایی زندگی من وجود دارند، بر خواهم داشت .
    دنیا بسیار زیبا و دوست داشتنی است .
    كائنات از وفور نعمت لبریز است و همواره خدا روزی رسان است .
    همه را عفو می‏كنم و می‏بخشم .
    من از خوبی و نیكی و خدمت و توفیق آكنده‏ام .
    من خدا را به روشنی ستارگان در دل زیبای شبانه آسمان احساس می‏كنم .
    من با خدا هستم و خدا با من است . پس من تماما موفقیت هستم .

    تجسم موفقیت

    تجسم موفقیت تنها یك فن یا تلقین نیست; مقامی از دل آگاهی است كه از خزانه غیب صادر می‏شود; اما شرایطی دارد . نخستین شرط آن نیت است كه با سه عنصر «آرزو، باور و پذیرش‏» تعریف شد . در پرتو تجسم موفقیت، انسان به جایگاهی رفیع نائل می‏شود و در می‏یابد كه خود آفریدگار بی‏وقفه عالم خویش است . تجسم موفقیت و ایمان به آن سبب می‏شود میان ما و خدا جدایی یا فاصله‏ای احساس نكنیم . ما تجلی خدا هستیم و همه هستی در وجود ما است، ما در باطن خود صاحب همه چیز هستیم . تجلی از طریق تجسم موفقیت‏یعنی فرایند دریافت و ادراك این حقیقت و مرئی ساختن قدرت الاهی وجودمان در عرصه‏های زندگی .
    جالب این كه همه ما در ژرفای دل خود از غایت‏برتر خویش باخبریم . همه ما می‏دانیم در وجود ما قدرت‏هایی نهفته است كه اگر به كار افتد، جهان ما دگرگون می‏شود . بسیاری از ما سال‏ها است‏با موتورهای خاموش و بدون برنامه و خطی زندگی كرده‏ایم، در حالی كه 90 درصد ما می‏دانیم قدرت‏های زیادی در درون ما به ودیعه گذاشته شده است . این داستان شاید برای بسیاری از ما به شیوه‏های گوناگون روی داده است . یكی از دوستان تعریف می‏كرد:
    روزی یك كش محكم پول را به دست گرفته بودم تا با انگشتان دو نیم كنم . ابتدا آن را دور دو انگشت‏سبابه پیچاندم و با دو دست كشیدم; اما پاره نشد . سپس با چهار انگشت هر دو دست آن را كشیدم; ولی پاره نشد . سپس محكم با تمام انگشتان و كف دست آن را از دو طرف كشیدم; اما پاره نشد . چون احساس می‏كردم كسی مرا نمی‏بیند، پاهای خود را دراز كردم، یك طرف كش را به انگشت پا قلاب كردم و با دو دست آن را كشیدم; ولی پاره نشد . متحیر، مایوس و ورشكسته حلقه كش را بیرون آوردم . برادرم كه مرا زیر نظر داشت، فاتحانه به میدان آمد و گفت: فلانی تو همیشه ناتوانی، اصلا بی‏عرضه‏ای، این كش را به یك كودك 6 ساله بده تا با دو انگشت قطع كند و . . . . در یك لحظه غیرتی شدم، نیرویی عجیب در درونم فوران كرد و حلقه كش را با دو انگشت‏سبابه و با كم‏ترین فشار پاره كردم .
    راز این موفقیت آشكار است . انسان برای موفقیت در هر كاری به مثلث‏باور، ایمان و تلاش نیاز دارد . این جمله معروف ارشمیدس، ریاضی دان بزرگ یونان، را هرگز نباید فراموش كنیم:
    «اهرمی از ایمان و باور به من دهید، تا من بدون محاسبات ریاضی زمین را جابه جا كنم .»
    تردیدهای گذشته، ترس‏های قدیمی، تلقین‏های اطرافیان، ترمزهای فكری، توقف‏ها و سكون‏های كهنه كه اطراف ما را احاطه كرده‏اند، درهای موفقیت را به روی ما بسته‏اند . قفل‏های مذكور را نمی‏توان شكست . این قفل‏ها باید گشوده شوند; چون گاه شكستن قفل به ساختمان زیبای موفقیت آسیب می‏رساند . پس باید كلیدها را یافت و قفل‏ها را گشود .

    كلیدهای موفقیت

    برنامه‏ریزی برای موفقیت‏برج مراقبت پیشروی به سمت اهداف است .
    اساس ایمان خودباوری است . انسان خودباور به توان خویش ایمان دارد و ایمان انتظاری مطمئن است .
    خروج از سكون و عدم توقف ضامن موفقیت است; اما حركتی كه حساب شده و طبق برنامه باشد .
    عدم هراس و این پا و آن پا كردن و حتی پذیرش شكست‏ها اساس موفقیت است .
    خود تشویقی به معنای خود شیفتگی نیست . انسان گاه نیاز دارد فهرست موفقیت‏های خود را تنظیم كند و حتی به بعضی تقدیر نامه‏ها و سپاسنامه‏ها چشم بیندازد تا باور كند دوباره می‏تواند موفقیتی جدید به وجود آورد .
    انسان برای موفقیت‏باید بلند نظر باشد و از بلند پروازی معقول نهراسد . باید به جای غرق شدن در نهرهای كوچك به سمت دریاهای موفقیت‏حركت كرد; از جویبار حقیری كه به چاله‏ای می‏ریزد، هیچ كس مروارید صید نخواهد كرد . شاهین موفقیت در افق‏ها و بلندی‏ها است و مروارید توفیق در اقیانوس‏ها . باید بلند نظر و بلند پرواز و غواص بحرهای بی‏كران بود و باور داشت كه دستان خداوند همواره به سمت انسان‏های جویای موفقیت گشوده است; به قول شاعر: ما از خدا گم شده‏ایم او به جست و جو است .

    منابع

    1 . جامع احادیث الشیعه .
    2 . دری مخفی به روی موفقیت، فلورانس اسكاول شاین، ترجمه شهلا المعی .
    3 . جادوی مدیریت، پرمودیترا و دیپاك ماهندرو، ترجمه مهدی قراچه داغی .
    4 . تجسم خلاق، شاگتی گواین، ترجمه گیتی خوشدل .