پدیده اینترنت

«اینترنت‏» و یا «شبكه جهانی كامپیوتر» كه گاه از آن به عنوان «بزرگراه‏های اطلاعاتی‏» نیز یاد می‏شود، محصولی دیگر از فناوری ارتباطات است كه در سراسر جهان تسلط یافته و این امكان را برای همگان فراهم ساخته است تا با داشتن یك خط تلفن، یك رایانه و یك وسیله جانبی رایانه‏ای به نام «مودم‏» به بانك‏های اطلاعاتی رایانه‏ای موجود در دنیا دسترسی پیدا كند . از طریق این شبكه، نه تنها می‏توان به اخذ متون و اطلاعات مكتوب و مسطور پرداخت، بلكه صدا، تصویر و فیلم نیز قابل دریافت است .
اینترنت نیز به مانند دیگر محصولات فناوری ارتباطات، شمشیر دو دمی است كه می‏تواند به كار صلاح و فساد بشر، هر دو، آید، برخلاف پاره‏ای از اظهارنظرهای خوشبینانه‏ای كه مطرح می‏شود، بسیاری از صاحب‏نظران و حتی برخی دولت مردان غربی هم‏اكنون نگران آثار مخرب فرهنگی واخلاقی این محصول هستند .
البته بین «اینترنت‏» و «ماهواره‏» این تفاوت وجود دارد كه بر خلاف ماهواره، برای كشورهای جهان سوم امكان بیش‏تر و بهتری بر انتقال و ارائه اطلاعات، پیام‏ها و حرف‏هایشان از طریق اینترنت وجود دارد و این خود عامل نگرانی غربی‏ها بوده است . به هر حال این ضرورت وجود دارد كه پیش از همه‏گیر شدن این محصول در كشورمان، آن را به درستی بشناسیم و برای چگونگی و نوع استفاده از آن نه منفعلانه كه مبتكرانه و آگاهانه اقدام نماییم تا بتوانیم از آسیب‏های احتمالی آن در امان بمانیم .
نشریه دیدارآشنا قصد دارد در چند قسمت‏به درج مقالاتی برگرفته از نشریات خارجی و نقطه نظرات كارشناس برجسته علوم ارتباطات پرفسور سیدحمید مولانا و شهید سید مرتضی آوینی، بپردازد . بدان امید كه روشنگری نسبت‏به این پدیده تازه وارد فناوری گامی زده باشد . اكنون همه از اینترنت صحبت می‏كنند زیرا اینترنت نمونه شاهراه اطلاعاتی است . ولی خیل عظیم مقالاتی كه در مورد اینترنت نوشته شده به ندرت پاسخ پرسش‏های اساسی مربوط به خود شبكه را در بردارد . در این‏جا سعی شده است تا از طریق پاسخ‏گویی به چند سؤال اصلی مشخصات شبكه اینترنت‏بیان شود .

منشا اینترنت چیست؟

در سال‏های دهه شصت، وزارت دفاع آمریكا به منظور تحقیق در مورد ارتباطات انعطاف‏پذیر، یعنی شبكه‏هایی كه بتواند از پیامدهای یك روز انهدام جزیی نظیر یك جنگ هسته‏ای در امان باشند، سرمایه‏گذاری كرد . به همین منظور، پروتكل اینترنت تهیه گردید و حقیقتا نیز این شبكه مبدل به ابزاری برای مرتبط ساختن همه انواع رایانه‏ها شد و توانست در طول دهه هفتاد با شبكه‏های پژوهشی و دانشگاهی نیز منطبق گردد .

اینترنت چیست؟

اینترنت‏شبكه‏ای متشكل از مجموعه شبكه‏های رایانه‏ای است كه به وسیله خطوط تلفن، فیبرهای نوری سیم‏های زیردریا، و كانال‏های ماهواره‏ای به یكدیگر مرتبط می‏شوند . در حدود 8/3 میلیون میهمان متصل به اینترنت (كامپیوترهای انفرادی یا شبكه‏های كامپیوتری) وجود دارد كه همگی قادر به گفت‏وگو باهم می‏باشند . آن‏ها شامل شبكه‏های دانشگاهی، رایانه‏های دولتی، رایانه‏های تجارتی و نیز میلیون‏ها فردی می‏شوند كه از این شبكه استفاده می‏كنند . بدین ترتیب، می‏توان اینترنت را، به نوعی، یك ساختار متصل ازاین رایانه‏ها و شبكه‏ها و نیز ارتباط میان آن‏ها دانست . ولی در عین حال، اینترنت‏بسیار فراتر از مجموعه اجزای تشكیل‏دهنده آن و نیز خطوط ارتباط میان آن‏ها می‏باشد . اینترنت در حقیقت، یك ساختار وسیع اطلاعاتی و یك فضای اطلاعاتی عملا نامحدود است . اینترنت متشكل از یك سلسله جوامع و مردمی است كه به مكان‏های مختلف تعلق داشته، اما از طریق شبكه به یكدیگر پیوند یافته‏اند .

اینترنت چگونه كار می‏كند؟

تا اندازه‏ای مانند یك سیستم پستی، كه در آن هر نشانی به منزله یك دفتر طبقه‏بندی است از آن‏جا كه میلیون‏ها رایانه مرتبط با شبكه وجود دارد، دارا بودن تنها یك مركز غیر ممكن است و از این‏رو، میان خود تقسیم كرده‏اند فرض كنید كه یك دانشجوی ایرلندی قصد دارد پیامی را برای رایانه در ایالات متحده امریكا ارسال كند ولی یك مركز عظیمی كه بتواند رایانه آن دانشجو را با مقصدش مرتبط كند وجود ندارد . از این‏رو، اینترنت اقدام به ایجاد مدارهای فرضی میان رایانه می‏نماید . در آغاز رایانه دانشجو كه نخستین حلقه از این مقدار محسوب می‏شود، اقدام به توزیع پیام به صورت بسته‏های كوچك می‏كند . هر بسته ممهور به نشانی الكترونیكی دانشجو و نشانی مقصد شده و سپس وارد شبكه می‏گردد و به سمت مقصد پیش می‏روند . بسته‏های مزبور می‏تواند از راه‏های مختلفی عبور كرده و لازم نیست كه حتما به ترتیب به مقصد برسند . هنگامی كه بسته‏های فوق كره زمین را در نوردیده و به مقصد خود رسیدند، نشانی آن‏ها جدا شده و به یكدیگر متصل می‏گردند . آن‏گاه رایانه مقصد می‏تواند آن‏ها را بخواند .

آیا هركسی می‏تواند از اینترنت استفاده كند و مسؤول فعالیت‏های آن واقعا كیست؟

هر كسی كه دسترسی به یك مهمان (رابط) اینترنت داشته باشد، می‏تواند از طریق رایانه‏های دانشگاه به یك مهمان اینترنت ارتباط پیدا كند . در حقیقت، یك كنترل مركزی وجود ندارد . این شبكه به طور كلی همگانی و بدون كنترل است . هر سیستم رایانه‏ای كه مایل باشد می‏تواند به آن بپیوندد . برخی از اتصالات شبكه توسط مقامات یك دولت و یا یك دانشگاه كنترل می‏شوند ولی این پیام‏ها كه ممكن است در برخی از بخش‏های شبكه ممنوع باشند، معمولا راه‏های جایگزین دیگری برای رسیدن به مقصد خود می‏یابند .

اینترنت چه نوع خدماتی را در دسترس استفاده‏كنندگان قرار خواهد داد؟

سطح پایه خدمات كه یكی از سودمندترین آن‏ها نیز می‏باشد، پست الكترونیكی است . پیام‏ها سریع‏تر از پست‏به مقصد رسیده و هزینه آن‏ها از تلفن یا فاكس كم‏تر است و هنگامی كه به مقصد می‏رسند به شكل پیام‏های رایانه‏ای هستند و همین امر موجب می‏شود كه بتوان آن‏ها را به عنوان مثال، در فایل‏های موجود در پردازنده‏های متن قرار داد . علاوه بر ارسال پیام، می‏توان از پست الكترونیكی برای ارسال صدا و تصویر نیز سود جست . علاوه بر پست الكترونیكی میان اشخاص، لیست نشانی‏ها وجود دارد .
یك گروه از اشخاص كه دارای علایق مشابهی هستند یك لیست از نشانی‏ها به وجود می‏آورند به نحوی كه هر كدام از اعضای این گروه، حال چه شامل ده نفر عضو باشد ویا هزاران نفر، هر پیامی را كه به مقصد آن لیست مخابره شود، دریافت‏خواهد كرد . در حال حاضر هزارها لیست این‏چنینی وجود دارد كه موضوعات مختلفی را از هنر آشپزی گرفته تا تحقیقات فیزیك دربر می‏گیرند . یكی از اركان این شبكه، موسوم به «یوزنت نیوز» می‏باشد . در این روش، هزارها گفت‏وگوی مستقیم صورت می‏گیرد كه در آن‏ها از موضوعات دانشگاهی گرفته تا موضوعات عجیب و غریب و گاه مطالب خسته كننده سخن به میان می‏آید و هركدام از شركت كنندگان در آن گفت‏وگوها می‏تواند ازعقاید دیگران مطلع گردد .
این گفت‏وگوها اغلب به شیوه موسوم به «جنگ شعله‏ها» كه در آن هر كدام از شركت‏كنندگان می‏تواند به نظرات دیگر شركت‏كنندگان حمله نماید، امتیازبندی می‏شود . از دیگر خدمات پیشرفته این شبكه، می‏توان «تل نت‏» (ورود از طریق شبكه به رایانه دیگر، درست مانند این‏كه مقابل آن باشید). «اف . تی . بی‏» (پروتكل انتقال فایل‏ها: مبادله فایل با رایانه‏ای كه در مكان دوری قرار دارد). و خدمات دیگری نظیر گریز و وایز (كه امكان و جست‏وجوی اطلاعات را فراهم می‏آورند) نام برد . ولی از همه جالب‏تر سیستم «ورلد واید وب‏» (W.W.W) است كه از طریق آن میهمان‏های ویژه اینترنت‏به مشتریان خود اجازه می‏دهند كه بدون به كار بردن فرامین پیچیده در طول شبكه به حركت‏بپردازند . نرم‏افزار براورز به آن‏ها این امكان را می‏دهد تا با استفاده از یك ماوس به انتخاب و فراخواندن آنچه كه دلشان می‏خواهد بپردازند . فراخواندن یك صفحه از وب در نیویورك می‏تواند به منزله آغاز یك تحقیق در یكی از كتابخانه‏های سوئیس و یا ارتباط با یك میهمان شبكه در استرالیا باشد . میزان استفاده از وب كه راه‏گشای بسیاری از خدمات مدیر بازرگانی در شبكه می‏باشد به شكل [تصاعد] هندسی رو به افزایش است . (1)
ادامه دارد

پی‏نوشت:

1) مطالب علمی برگرفته از: مجله ال پائیس - اگوست 1995، چاپ اسپانیا، مترجم: وظیفه‏شناس