سلامت چشم ها را جدى بگيريد

در مورد معاينه چشم ها دو تصور غلط وجود دارد. يكى اين كه اگر خوب مى بينيد نيازى به معاينه چشم نداريد و ديگر اين كه «تست بينايى» كه حدت بينايى را با استفاده از تابلو هاى ويژه اندازه گيرى مى كند (مشابه تست هاى بينايى كه هنگام دريافت گواهينامه رانندگى انجام مى شود) همان معاينه چشمى است با اسمى ديگر. اما بايد توجه داشت كه چشم پزشك در واقع افزون بر تست بينايى، چشم شما را از نظر بيمارى هاى ديگرى نيز كه ممكن است علائم زودرس نداشته باشند اما نياز به درمان زودرس دارند معاينه مى كند. بنابراين معاينه كامل چشمى بسيار بيشتر از يك تست بينايى است.

چشمان چه كسانى بايد معاينه شود

صرف نظر از سن و سلامت جسمانى، هر شخصى بايد به صورت دوره اى و منظم مورد معاينه چشمى قرار گيرد. در بزرگسالان معاينه چشمى از جهت درست بودن شماره عينك و تشخيص زودرس بيمارى ها اهميت دارد. در كودكان، معاينه چشمى نقش بسيار مهمى در تكامل بينايى كودك دارد. از آنجايى كه بينايى نقش مهمى در فرايند يادگيرى كودكان دارد، اهميت معاينه هاى دوره اى در كودكان دو چندان است. مشكل بينايى كودك گاهى خود را به صورت افت تحصيلى و مشكل در انجام تكاليف مدرسه نشان مى دهد. در بسيارى موارد، كودكان به اين دليل كه نمى دانند ديد «طبيعى» چگونه بايد باشد شكايتى از ديد خود ندارند. اگر كودك شما از نظر درسى در مدرسه مشكل دارد و يا در خواندن و يادگيرى دچار مشكل است حتماً بايد جهت اطمينان از سلامت چشمى معاينه شود.

چه مشكلاتى مورد توجه قرار مى گيرند؟

مشكلاتى كه چشم پزشك در معاينه چشمى به آن ها توجه مى كند عبارتند از:

عيوب انكسارى:

شامل دوربينى، نزديك بينى، آستيگماتيسم، ...

تنبلى چشم (آمبليوپى):

اين مشكل در موارد استرابيسم و يا اختلاف زياد بينايى دو چشم رخ مى دهد. در اين وضع مغز تصوير گرفته شده از چشم مشكل دار را ارسال نمى كند. آمبليوپى در صورت درمان نشدن ممكن است موجب اختلال در تكامل بينايى شده و اختلال دائمى بينايى را به همراه داشته باشد. اين اختلال معمولاً با بستن چشم بدون مشكل براى مدتى مشخص درمان مى شود.

استرابيسم (انحراف چشم):

چشم پزشك، چشم بيمار را از نظر هماهنگى حركتى و وضع قرار گيرى نسبت به يكديگر بررسى مى كند. استرابيسم مى تواند سبب اختلال در درك عمق و آمبليوپى شود.

بيمارى هاى چشمى:

بسيارى از بيمارى هاى چشمى نظير گلوكوم و مشكلات ناشى از ديابت در مراحل اوليه علائم واضحى ندارند. چشم پزشك در معاينه چشمى به اين بيمارى ها توجه كرده و در صورت برخورد با اين علائم درمان هاى اوليه را آغاز مى كند. در بسيارى موارد تشخيص و درمان زودرس بيمارى ها سبب كاهش عوارض و از دست دادن دائمى ديد مى شود.

بيمارى هاى ديگر:

معاينه عروق ته چشم، پرده شبكيه و ديگر قسمت هاى چشم مى تواند ابتلاى بيمار به بيمارى هاى غير چشمى نظير فشار خون، ديابت، چربى بالا و برخى بيمارى هاى ديگر را نشان دهد.

فاصله زمانى معاينه چشم ها

چشم پزشكان توصيه مى كنند هر فردى بسته به داشتن ريسك فاكتور و سلامت جسمانى هر ۱ تا ۳ سال يكبار معاينه كامل چشمى شود.
اين زمان در كودكان متفاوت است. تخمين زده مى شود كه از هر ۲۰ كودك پيش دبستانى و هر ۴ كودك دبستانى ۱ كودك مشكل چشمى دارد كه در صورت درمان نشدن مى تواند سبب كاهش دائمى بينايى شود. كودكانى كه علائمى نداشته و ريسك (خطرپذيرى) پائينى دارند بايد در ۶ماهگى، ۳ سالگى و قبل از ورود به مدرسه معاينه كامل چشمى شوند. اين كودكان پس از آن بايد هر ۲ سال مورد معاينه قرار گيرند.
اما كودكان داراى ريسك فاكتور مشكلات بينايى، نياز به معاينه هاى بيشترى دارند. برخى از اين ريسك فاكتورها عبارتند از:
-تولد زودرس (پيش از ۴۰ هفتگى)
-تأخير در تكامل
-انحراف چشم
-سابقه خانوادگى بيمارى هاى چشمى
- سابقه صدمات چشمى
كودكانى كه از عينك يا كنتاكت لنز استفاده مى كنند اغلب نياز به معاينه هاى سالانه دارند تا در صورت تغيير در شماره چشم، عينك آنها اصلاح شود.
به طور كلى، بسته به ميزان تغييرات بينايى و سلامت جسمانى، بزرگسالان بايد تا سن ۴۰ سالگى هر ۲ تا ۳ سال مورد معاينه كامل چشمى قرار گيرند. در بيمارانى كه به بيمارى هايى نظير ديابت و فشار خون مبتلا هستند معاينه هاى بيشترى توصيه مى شود زيرا اين بيمارى ها تأثير سويى بر بينايى دارند. در افراد بالاى ۴۰ سال بهتر است معاينه چشمى هر ۱ تا ۲ سال صورت گيرد. زيرا برخى بيمارى ها نظير پير چشمى، كاتاراكت و دژنراسيون ماكولا با افزايش سن اتفاق مى افتند.
از آنجا كه ريسك بيمارى هاى چشم با افزايش سن بالا مى رود افراد بالاى ۶۰ سال بايد هر سال معاينه شوند.