نویسنده: علی اصغر رضوانی




 

26- اهل بیت (علیهم السلام)، ارکان توحید خداوند

و نیز درباره‌ی اهل بیت (علیهم السلام) عرضه می‌دارد:
«و ارکانِ توحیدک» (1)؛
«آنان که ارکان توحید تواند».
قوام توحید، اهل بیت (علیهم السلام) بودند که با مجاهدت‌های علمی و نهضت‌های فرهنگی که داشتند ارکان و دعائم توحید را بعد از پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) برپا نگه داشتند.

27- اهل بیت (علیهم السلام)، حجت‌های بر مردم

و نیز درباره‌ی اهل بیت (علیهم السلام) عرضه می‌دارد:
«و حججک علی خلقک» (2)؛
«و حجت‌های تو بر خلقت می‌باشند».
اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) حجت‌های الهی بر خلق‌اند که خداوند متعال با اتمام حجت از طریق آن‌ها بر مردم در روز قیامت احتجاج خواهد کرد و کسی با وجود آن‌ها هیچ عذری در عدم پذیرش حق و حقیقت ندارد.

28- اهل بیت (علیهم السلام)، جانشینان خداوند در روی زمین

و نیز درباره‌ی اهل بیت (علیهم السلام) می‌فرماید:
«و خلیفتک فی ارضک» (3)؛
«و جانشینان تو در روی زمینت می‌باشند».
مطابق آیات و روایات فراوان هیچ‌گاه زمین خالی از حجت و خلیفه‌ی خداوند نبوده است، که بعد از پیامبر گرامی (صلی الله علیه و آله و سلم) جانشینان خدا در روی زمین اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) بوده‌اند که یکی پس از دیگری به خلافت رسیده و الآن نوبت به خلافت امام زمان (علیه السلام) است.

29- اهل بیت (علیهم السلام)، اختیار شده برای خداوند

و نیز درباره‌ی اهل بیت (علیهم السلام) به خداوند متعال عرضه می‌دارد:
«... الذین اخترتهم لنفسک» (4)؛
«... کسانی که آن‌ها را برای خود انتخاب نمودی».
از بهترین حالات انسان رسیدن به مقام خلوص است، به این‌که سالک راه خدا کارهایش را برای خدا انجام داده تا به حدّی رسد که خودش نیز خالص برای او گردد، و این جز با لطف و عنایت خداوندی همراه با اختیار و تشریک مساعی از طرف خود انسان سالک میسّر نیست. و اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) از جمله کسانی هستند که خداوند متعال این لطف را در حق آنان نموده و آنان را برای خودش اختیار کرده است.

30- اهل بیت (علیهم السلام)، برگزیده‌ی بر مردم

و نیز درباره‌ی اهل بیت (علیهم السلام) می‌فرماید:
«... و اصطفیتهم علی عبادک» (5)؛
«... و برای بندگانت انتخاب کردی».
اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) را خداوند متعال به جهت هدایت بندگانش برگزید و آن‌ها را تصفیه و خالص از هرگونه رجس و پلیدی و شک و اشتباه نمود.

31- اهل بیت (علیهم السلام)، حافظ دین خدا

و نیز درباره‌ی اهل بیت (علیهم السلام) به خداوند متعال عرضه می‌دارد:
«... و ارتضیتهم لدینک» (6)؛
«... و برای [حفظ] دینت به آنان رضایت دادی».
خداوند متعال با امتحانی که قبل از این عالم و نیز بعد از خلقت اهل بیت (علیهم السلام) از آنان گرفت رضایت داد که آن بزرگواران حافظان و مبیّنان دین رسولش باشند.

32- اهل بیت (علیهم السلام)، عارفان حقیقی خداوند

و نیز درباره‌ی اهل بیت (علیهم السلام) به خداوند متعال عرضه می‌دارد:
«... و خصصتهم بمعرفتک» (7)؛
«... و آنان را به معرفت خود اختصاص دادی».
اهل بیت (علیهم السلام) تنها کسانی هستند که خداوند متعال را آن‌گونه که شاید و باید شناخته و به لطف و مرحمتش به او معرفت پیدا کنند، گرچه معرفت به کنه ذات خدا بر کسی به جز خودش مقدور نیست.

33- اکرام مخصوص خداوند به اهل بیت (علیهم السلام)

و نیز درباره‌ی اهل بیت (علیهم السلام) به خداوند متعال عرضه می‌دارد:
«... و جللتهم بکرامتک» (8)؛
«... و به کرامتت تجلیل نمودی».
اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) مشمول تکریم خاص خداوند متعال شده و به آن تجلیل یافته‌اند، گرچه عموم مردم مشمول تکریم عام خداوند قرار گرفته‌اند آن جا که قرآن می‌فرماید:
(وَلَقَدْ كَرَّمْنَا بَنِی آدَمَ) (9)؛
«ما آدمیزادگان را گرامی داشتیم».

34- اهل بیت (علیهم السلام)، مشمول رحمت خاص الهی

و نیز درباره‌ی اهل بیت (علیهم السلام) به خداوند متعال عرضه می‌دارد:
«... و غشّیتهم برحمتک» (10)؛
«... و آنان را مشمول رحمتت نمودی».
خداوند متعال گرچه رحمتش را شامل عموم مردم نموده ولی اهل بیت (علیهم السلام) را مشمول رحمت خاص خود قرار داده و سرتاپای آنان را مظهر این صفت خود قرار داده است.

35- قرار گرفتن اهل بیت (علیهم السلام) تحت تربیت خاص خداوند

و نیز درباره‌ی اهل بیت (علیهم السلام) به خداوند متعال عرضه می‌دارد:
«... و ربیتهم بنعمتک» (11)؛
«... و آنان را به نعمتت تربیت کردی».
گرچه همه‌ی خلایق تحت تربیت خداوند متعال قرار دارند ولی اهل بیت (علیهم السلام) را مشمول تربیت خاص خود به نعمتش نموده است.

36- بهره‌مندی اهل بیت (علیهم السلام) از حکمت الهی

و نیز درباره‌ی اهل بیت (علیهم السلام) به خداوند متعال عرضه می‌دارد:
«... و غذّیتهم بحکمتک» (12)؛
«... و از حکمتت آنان را سیر کردی».
حکمت، غذای روح و روان است که طبق نصّ قرآن کریم به هر کس داده شود خیر کثیر به او عنایت شده است، آنجا که خداوند متعال می‌فرماید:
(وَمَن یُؤْتَ الْحِكْمَةَ فَقَدْ أُوتِیَ خَیْراً كَثِیراً) (13)؛
«و به هر کس دانش داده شود، خیر فراوانی داده شده است».
اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) کسانی هستند که خداوند متعال به طور مستقیم و به واسطه‌ی رسولش از حکمتش به آنان عنایت کرده است.

37- اهل بیت (علیهم السلام)، متجلی به نور خدا

و نیز درباره‌ی اهل بیت (علیهم السلام) به خداوند متعال عرضه می‌دارد:
«... و البستهم نورک» (14)؛
«... و نور خدا را به آنان پوشاندی».
اهل بیت (علیهم السلام) به جهت قرب معنوی به خداوند متعال مظهر نور صفات جلال و کمال اویند، گرچه در این صفات استقلال ندارند و لذا در این جمله تعبیر به لباس شده است که عاریتی است.

38- وارد شدن اهل بیت (علیهم السلام) در ملکوت خداوند

و نیز درباره‌ی اهل بیت (علیهم السلام) به خداوند متعال عرضه می‌دارد:
«... و رفعتهم فی ملکوتک» (15)؛
«... و در ملکوتت آنان را رفعت دادی».
اهل بیت (علیهم السلام) کسانی هستند که با لطف و عنایت خداوند متعال به ملکوت اعلی راه یافته و به جنة الذات و الصفات رسیده‌اند.

39- اهل بیت (علیهم السلام) مرتبط با ملائکه

و نیز درباره‌ی اهل بیت (علیهم السلام) به خداوند متعال عرضه می‌دارد:
«... و حففتهم بملائکتک» (16)؛
«... و با ملائکه‌ات آنان را تأیید نمودی».
نزول ملائکه و فرشتگان اختصاص به انبیا و رسولان ندارد بلکه به جهاتی بر اوصیا و اولیای الهی نیز نازل می‌شوند، گرچه نزول وحی به توسط فرشته اختصاص به انبیا و رسولان دارد، و لذا در این جمله آمده که خداوند اهل بیت (علیهم السلام) را محفوف به ملائکه کرده است که همیشه آنان را احاطه کرده‌اند.

40- شرافت اهل بیت (علیهم السلام) با انتساب به پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم)

و نیز درباره‌ی اهل بیت (علیهم السلام) به خداوند متعال عرضه می‌دارد:
«... و شرّفتهم بنبیک صلواتک علیه و آله» (17)؛
«... و به پیامبرت - که درود خدا بر او و آلش باد - آنان را شرف دادی».
اهل بیت (علیهم السلام) از دو جهت شرف و کمال دارند؛ یکی به جهت کمالات ذاتی و دیگری به جهت انتساب به وجود نازنین پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)، که این هم به نوبه‌ی خود شرف بزرگی است.

41 - اهل بیت (علیهم السلام)، چراغان هدایت در تاریکی

و نیز درباره‌ی اهل بیت (علیهم السلام) عرضه می‌دارد:
«... و جمیع الاوصیاء، مصابیح الدجی» (18)؛
«... و تمام اوصیا که چراغ‌های هدایت در تاریکی‌اند».
هنگامی که ظلمت و تاریکی جهل و ضلالت همه جا را فراگرفته تنها چراغان هدایت و راهنمایی کسانی هستند که علم‌های هدایت و باب مدینه‌ی علم پیامبرند.

42- اهل بیت (علیهم السلام)، نشانه‌های هدایت

و نیز درباره‌ی اهل بیت (علیهم السلام) عرضه می‌دارد:
«و جمیع الاوصیاء... اعلام الهدی» (19)؛
«و تمام اوصیاء... که پرچم‌های هدایت‌اند».
در قدیم که نیروی برق نبوده و جاده‌ها نیز هیچ علامت و نشانه‌ای نداشته‌اند آتش‌هایی را به صورت عَلَم بر سر کوه‌ها در راه، نصب می‌کردند تا مسافران، راه خود را تشخیص داده و گمراه نگردند، و نیز در برخی مکان‌ها پرچم‌هایی نصب می‌شد که گویای آن است که در این مکان مجلسی برپاست و اهل بیت (علیهم السلام) علم‌های هدایت در بین مردمی هستند که در سیر سفر به سوی خداوند می‌باشند.

43- اهل بیت (علیهم السلام)، ریسمان محکم الهی

و نیز درباره‌ی اهل بیت (علیهم السلام) عرضه می‌دارد:
«و جمیع الاوصیاء... و العروة الوثقی و الحبل المتین» (20)؛
«و تمام اوصیا... که ریسمان مورد اعتماد و محکم‌اند».
هر کس برای رسیدن به هدف و سر منزل مقصود و بیرون آمدن از چاه دنیا به ریسمانی تمسک کرده است، ولی در بین تمام ریسمان‌ها تنها ریسمان محکم و مورد اعتماد که در بین راه نمی‌برد ریسمان ولایت اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) است.

44- اهل بیت (علیهم السلام)، راه مستقیم به سوی خدا

و نیز درباره‌ی اهل بیت (علیهم السلام) عرضه می‌دارد:
«و جمیع الاوصیاء... و الصراط المستقیم» (21)؛
«و تمام اوصیا... که راه مستقیم‌اند».
هر کس برای رسیدن به دین حق و حقیقت قرآن و سنت پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) راهی را ترسیم می‌کند که تمام راه‌ها غیر از راه اهل بیت (علیهم السلام) اعوجاج داشته و راه مستقیم نمی‌باشد.

45- خلقت شیعیان از شعاع اهل بیت (علیهم السلام)

از امام زمان (علیه السلام) نقل شده که در دعایی عرضه می‌دارد:
«اللهم انّ شیعتنا خُلِقَت من شعاع انوارنا و بقیة طینتنا...» (22)؛
«پروردگارا! شیعیان ما از شعاع انوارمان و باقیمانده‌ی طینت ما آفریده شده‌‎اند...».
هر کس در این دنیا هوای هر کسی را که داشته باشد، خلقت او در عالم قبل از این دنیا از همان انسانی است که هوای او را در دل دارد؛ زیرا طبق قاعده‌ی معروف بین عقلا هر چیز به لحاظ مبدء به اصل خودش بازمی‌گردد همان‌گونه که به لحاظ منتهی نیز به آن اصل بازمی‌گردد، و این قاعده در مورد شیعیان اهل بیت (علیهم السلام) جاری است.

46- اهل بیت (علیهم السلام)، امینان وحی الهی

از امام زمان (علیه السلام) نقل شده که در مورد اهل بیت (علیهم السلام) فرمود:
«انتم... امناؤه» (23)؛
«شما... امینان خدایید».
اهل بیت (علیهم السلام) نه تنها با وحی الهی مخالفت نکردند، بلکه حافظان و امینان وحی بوده و با تحریفات ناصحیح و غیر صواب از دین و وحی الهی مقابله نمودند.

47- اهل بیت (علیهم السلام)، سیاست‌مدار بندگان

از امام زمان (علیه السلام) نقل شده که در مورد اهل بیت (علیهم السلام) فرمود:
«و انتم... ساسة العباد» (24)؛
«و شما... سیاستمداران و راهنمایان بر بندگان خدایید».
اهل بیت پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) گرچه غالب آن‌ها به حکومت ظاهری نرسیدند ولی همه‌ی آنان از جانب خداوند متعال به عنوان سیاست‌مدار و رهبر معرفی شده و در محدوده‌ی خود بندگان خدا را تربیت و سیاست می‌کردند، و سیاست حقیقی کاری بود که آن بزرگواران و در رأس آن حضرت علی (علیه السلام) انجام می‌داد.

48- اهل بیت (علیهم السلام)، عصاره‌ی انبیا

از امام زمان (علیه السلام) نقل شده که در مورد اهل بیت (علیهم السلام) فرمود:
«و سلالة النبیین و صفوة المرسلین» (25)؛
«و شما عصاره‌ی پیامبران و برگزیده‌ی انبیای مرسلی می‌باشند».
از آنجا که هر پیامبری وصی داشته که ادامه دهنده‌ی راه آن پیامبر بوده و نیز هر پیامبری که مبعوث می‌شد کامل کننده‌ی دین و شریعت پیامبر سابق بوده است، لذا پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) کامل‌ترین دین و شریعت را داشته و در نتیجه نزد اوصیای او کامل‌ترین دین بوده است و با این مقدمات به دست می‌آید که اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) عصاره‌ی همه‌ی پیامبران و رسولان‌اند.

49- اهل بیت (علیهم السلام)، سبب خیرات

از امام زمان (علیه السلام) نقل شده که در مورد اهل بیت (علیهم السلام) فرمود:
«فما شیء منا الا و انتم له السبب» (26)؛
«هیچ چیز از ما نیست جز آن که سببش شما هستید».
از آن جهت که اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) واسطه‌ی فیض تشریع و تکوین هستند لذا هرچه از خیرات به ما می‌رسد به سبب و واسطه و برکت آن بزرگواران است.

50- اهل بیت (علیهم السلام)، پناه مردم

از امام زمان (علیه السلام) نقل شده که در مورد اهل بیت (علیهم السلام) فرمود:
«فلا نجاة و لامفزع الا انتم» (27)؛
«نجات و پناهی به جز شما نیست».
گرچه منجی و پناه حقیقی خداست ولی خود خداوند متعال در این عالم منجی‌ها و پناه‌هایی گذاشته که مردم را به اذن او از هلاکت نجات داده و آنان را پناه می‌دهند، و پناه آنان در حقیقت پناه خداست.
وانگهی حصر در این جمله اضافی است در مقابل دیگران که منجی و پناه واقعی در این عالم نیستند، و لذا پناه و منجی واقعی که مردم را به سوی خدا هدایت کرده و در پناه خداوند قرار می‌دهد و پناه او پناه خداست، تنها اهل بیت (علیهم السلام) هستند.

51- عدم گذر از اهل بیت (علیهم السلام)

از امام زمان (علیه السلام) نقل شده که در مورد اهل بیت (علیهم السلام) فرمود:
«و لا مُذْهِبَ عنکم» (28)؛
«گذر از شما امکان‌پذیر نیست».
بعضی‌ها می‌گویند: این گزینه را نمی‌پسندیم و لذا از او گذر می‌کنیم، ولی درباره‌ی اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) چنین تعبیر و کار و اقدامی معنا ندارد؛ زیرا گزینه‌ی آنان گزینه‌ی خدایی است و عدول به دیگری عین گمراهی و ضلالت است.

52- اهل بیت (علیهم السلام) چشم بینای خدا

از امام زمان (علیه السلام) نقل شده که در مورد اهل بیت (علیهم السلام) فرمود:
«یا اعینَ الله الناظرة» (29)؛
«‌ای چشم‌های خدا که نظارت کننده‌اید».
از آن‌جا که عالم طبیعت عالم اسباب و مسببات است و هر آنچه در این عالم اتفاق می‌افتد و جاری می‌گردد براساس تدبیر الهی است، لذا اگر اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) شاهد و ناظر بر اعمال بندگان‌اند در حقیقت خداست که این نظاره‌گری را دارد، و جریان نظارت خداوند به واسطه‌ی اهل بیت (علیهم السلام) است.

53- اهل بیت (علیهم السلام)، حاملان معرفت الهی

از امام زمان (علیه السلام) نقل شده که در مورد اهل بیت (علیهم السلام) فرمود:
«حملةَ معرفته و مساکن توحیده فی ارضه و سمائه» (30)؛
«حاملان معرفت خدا و مسکن‌های توحید او در زمین و آسمانش».
اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) عارفان حقیقی به خداوند متعال بوده و معارف الهی نیز به طور کامل و خالص نزد آنان است و لذا هر کس که در آسمان یا زمین است اگر می‌خواهد به معرفت خدا نایل گردد و به توحید ناب برسد باید از آن بزرگواران استفاده نماید.

پی‌نوشت‌ها:

1. جمال الاسبوع، ص 302.
2. همان.
3. جمال الاسبوع، ص 302.
4. همان.
5. جمال الاسبوع، ص 302.
6. همان.
7. همان.
8. جمال الاسبوع، ص 302.
9. اسراء، آیه 70.
10. جماع الاسبوع، ص 302.
11. جمال الاسبوع، ص 302.
12. همان.
13. بقره، آیه 269.
14. جمال الاسبوع، ص 302.
15. همان.
16. همان.
17. جمال الاسبوع، ص 302.
18. جمال الاسبوع، ص 304.
19. جمال الاسبوع، ص 304.
20. همان.
21. جمال الاسبوع، ص 304.
22. بحارالانوار، ج 5، ص 302.
23. بحارالانوار، ج 53، ص 174.
24. بحارالانوار، ج 53، ص 175.
25. مصباح الزائر، ص 225.
26. مصباح الزائر، ص 225.
27. بحارالانوار، ج 53، ص 175.
28 . مصباح الزائر، ص 225.
29. مصباح الزائر، ص 225.
30. مصباح الزائر، ص 225.

منبع مقاله :
رضوانی، علی اصغر؛ (1388)، دین‌شناسی از دیدگاه حضرت مهدی (ع)، قم: انتشارات دلیل ما، چاپ اول