تهدید سایبری کودکان

1. محل کامپیوتر را به ‌درستی انتخاب کنید.

در خانه‌ای که نوجوانان و کودکان زندگی می‌کنند، محل رایانه یکی از موارد مهمی است که باید به آن توجه کرد. بهتر است رایانه خانوادگی را در محل پر رفت ‌و آمد خانه قرار دهید و ساعات کار با رایانه را محدود کنید تا این گونه بتوانید بر عملکرد کودکانتان نظارت کنید. و امنیت آن ها را حفظ کنید. با این کار می‌توانید مطمئن شوید که مکانیسم‌های کنترلی شما از قبیل نرم‌افزارهای امنیتی به‌درستی کار می‌کنند و یا کودکان با افراد ناشناس ارتباط برقرار نمی‌کنند و ...

2. از تنظیمات حریم خصوصی و کنترل‌های اشتراک‌گذاری استفاده کنید.

سایت‌های زیادی مخصوص به اشتراک‌گذاری ایده ها، افکار، عکس‌ها، ویدیوها، به‌ر‌وزرسانی‌های وضعیت و غیره وجود دارد. بسیاری از این سرویس‌ها، کنترل‌ و تنظیمات حریم خصوصی را در اختیار کاربران قرار می‌دهند که اجازه می دهد قبل از پست محتوایتان، تصمیم بگیرید چه کسی بتواند آن را ببیند. درباره آنچه که کودکان باید و نباید به صورت عمومی به اشتراک بگذارند، با آن ها صحبت کنید، به آنها کمک کنید با خصوصی نگه‌داشتن جزئیات شخصی خانواده و دوستان و با مشخص نکردن افراد با نام در محتوایی که به صورت عمومی به اشتراک گذاشته می‌شود، به حریم خصوصی دیگران احترام بگذارند.

3. به خانواده آموزش دهید با حس مسؤولیت‌پذیری ارتباط برقرار کنند.

یک قانون کلی این است: اگر چیزی را رو در رو به کسی نمی‌گویید، آن را ننویسید، یا در ایمیل یا پیام کوتاه ارسال نکنید، یا آن را به ‌عنوان یک نظر در صفحه کسی نگذارید. برای فرزندانتان دستورالعمل‌هایی در خصوص نوع ارتباط مناسب درفضای مجازی بدهید.

4. با کودکان در مورد ایجاد محدودیت صحبت و توافق کنید.

با کودکانتان در مورد مسائل زیر تصمیم‌گیری کنید که چه چیزهایی درست و چه چیزهایی غلط هستند، در خصوص این موارد صحبت کنید:
• چه سایت‌های مورد بازدید قرار بگیرند.
• چه چت روم‌ها و فروم‌هایی از نظر اخلاقی و اجتماعی مورد تائید هستند.
• از او بخواهید تنها از اتاق‌های گفتگویی که بر آن‌ها نظارت می‌شود، استفاده کند.
• درباره‌ی انواع موضوعاتی که کودکان می‌توانند به صورت آنلاین راجع به آن‌ها صحبت کنند و نوع بیانی که نامناسب تلقّی می‌شود با او صحبت کنید.
• جستجوها و ورود به لینک‌های تبلیغاتی
• دانلود و نصب نرم‌افزارها

5. با یکدیگر در مورد قوانین استفاده از رایانه‌های شخصی توافق کنید

ما این قوانین را پیشنهاد می‌کنیم:
• هرگز از اسم واقعی خود برای ساخت نام کاربری استفاده نکنید.
• هرگز رمز عبور خود را به دیگران ندهید.
• هرگز شماره موبایل واقعی خود را افشا نکنید.
• هرگز نام و یا آدرس محل کار یا سکونت، محل تحصیل خود و … را بیان نکنید.
• هیچ‌گاه اطلاعاتی از خود به افراد ناشناس ندهید.
• با افراد ناشناسی که در اینترنت با آن‌ها آشنا شدید ملاقات نکنید.
• فایل‌های مشکوک ضمیمه نامه‌های الکترونیک و یا فایل‌های ارسالی توسط افراد ناشناس را باز و اجرا نکنید.
• هنگامی که شرایط کار در اینترنت را با کودکان خود توافق کردید، آن‌ها را بنویسید و در کنار کامپیوتر قرار دهید. با این کار کودکان را موظف به قبول توافقات قبلی می‌کنید.

6. یک قرارداد امضا کنید

برای رفتار مناسب آنلاین یک قرارداد بنویسید یا از نمونه‌ی زیر {یا از نمونه‌ی ضمیمه} استفاده کنید؛ تا درک روشنی در میان اعضای خانواده در استفاده مناسب از رایانه و رفتارهای آنلاین به وجود بیاید.
نمونه‌ای از توافق بر سر استفاده از اینترنت:
• من قول می‌دهم که همیشه شرایط امن جستجو، بازدید از سایت‌ها، وبگردی و ورود به فروم‌ها و چت روم‌ها و بازی‌های آنلاین را رعایت کنم.
• من قول می‌دهم که هیچ‌گاه نام خود، نام و آدرس منزل و مدرسه خود و خواهر و برادرم، محل کار پدر و مادرم، و شماره‌های تلفن منزل و نام والدین و خواهر و برادرم را در اینترنت به کسی ندهم.
• من قول می‌دهم که هیچ‌گاه دوستانی که در اینترنت پیداکرده‌ام را ملاقات نکنم و در مورد آن‌ها با (نام والدین) صحبت کنم.
• من قول می‌دهم که اگر فردی از من درخواستی داشت که در این‌ توافق آورده نشده قبل از قبول آن با (نام والدین) مطرح کنم.
• من قول می‌دهم که هرگاه خودم را در شرایط ناامنی دیدم به (نام والدین) اطلاع دهم.
• من قول می‌دهم که همیشه به این توافق عمل کنم.
• موافقت می‌کنم در صورتی که به این توافق عمل نکردم، اجازه کار با رایانه و اینترنت را از من گرفته شود.
امضای کودک.............
– به عنوان پدر و مادر/ سرپرست/ معلّم، قول می‌دهم، زمانی که به عنوان راهنما به من نیاز داری از تو پشتیبانی کنم و برای حل مشکلات آنچه از دستم برمی‌آید را انجام دهم.
امضای والدین/ سرپرست/ معلّم ......

7. نرم‌افزارهای امنیتی نصب کنید.

همیشه از نرم‌افزارهای امنیتی استفاده کنید و کودکان خود را ملزم کنید در زمان کار با رایانه و اینترنت از آن‌ها استفاده کنند. زمانی را صرف کنید تا کارکرد آن‌ها را بیاموزید. این نرم‌افزارها را همیشه به‌روز نگه دارید تا شما را از تهدیدات تازه حفظ نمایند و در زمان‌های مشخص و نزدیک سیستم خود را بازبینی کنید تا از به‌روز بودن و ایمن بودن آن مطمئن شوید.

8. از نرم‌افزارهای مراقبت خانوادگی (نظارت والدین) استفاده کنید.

تمامی عرضه‌کنندگان عمده‌ی نرم‌افزارهای امنیتی، نرم‌افزارهای نظارت والدین را نیز ارائه می‌کنند. مطمئن شوید که آن‌ها را فعّال کرده‌اید. بسیاری از نرم‌افزارها دارای دستگاه‌های مراقبت خانوادگی (نظارت والدین) می‌باشند ولی اگر شما از نرم‌افزارهای رایگان یا از نرم‌افزارهایی که این قابلیت را ندارند استفاده می‌کنید، می‌توانید از نرم‌افزارهایی که برای جبران این کاستی ایجاد شده‌اند استفاده کنید.
با نصب این نرم‌افزارها بر روی رایانه خانگی می‌توانید بهتر از فرزندان خویش محافظت کنید با این حال فراموش نکنید هیچ چیز نمی‌تواند جای والدین دلسوز و مسئولی را بگیرد که از فرزندان خود در اینترنت مراقبت می‌کنند.

9. به کودکان یادآوری کنید افرادی که در اینترنت ملاقات می‌کنند، غریبه هستند.

کودکان به سرعت با افرادی که با آن‌ها آشنا می‌شوند احساس صمیمیت می‌کنند و پس از مدتی به آن‌ها وابسته می‌شوند، برای جلوگیری از این موضوع همیشه به کودکان خود یادآوری کنید که افرادی که در اینترنت با آن‌ها ارتباط برقرار می‌کنند غریبه هستند و نباید به آن‌ها اطمینان کنند. به آن‌ها یادآور شوید که دروغ گفتن در اینترنت آسان است و هر کسی می‌تواند هویت واقعی خود را مخفی کند و به صرف دیدن عکس افراد نمی‌شود به آن‌ها اعتماد کرد.
شبکه‌های اجتماعی مثل مای‌اسپیس و فیس‌بوک راهی آسان برای آشنایی با افراد جدید هستند. بنابراین، والدین باید بر این سایت‌ها نظارت کرده و پروفایل فرزندان خود را بازرسی کنند تا اطمینان حاصل کنند مکالمات نامناسب در آن اتفاق نمی‌افتد و تصاویر غیرقابل ارسال نمی‌شود. مطمئن شوید شکارچیان آنلاین فرزند شما را دنبال نمی‌کند.

10. رمز عبوری قوی انتخاب کنید.

برای ساخت یک رمز عبور قوی و مناسب، رمز عبوری را انتخاب کنید که حداقل 8 کلمه داشته باشد و از حروف و اعداد تشکیل شده باشد. همچنین می‌توانید از راهنمای کوتاه زیر استفاده کنید:
• رمز عبوری انتخاب کنید که بتوانید به خاطر بسپارید.
• از حروف بزرگ و کوچک استفاده کنید (برای راحتی می‌توانید به ترتیبی حروف بزرگ و کوچک را تغییر دهید) مانند Crt25YU09n.
• از حروفی مانند !@#$%^&* استفاده کنید. مانند Crt25YU09n@.
• از حروف اول هر یک از کلمات یک جمله استفاده کنید. مانند: من یک کلمه عبور مطمئن می‌سازم که به یادم بماند= MYkoMMkbYB.
• رمز عبور خود را به کسی نگویید.

11. نرم افزارهای امنیتی سیستم خود را بررسی کنید.

نرم‌افزارهای آنتی ویروس و دیواره آتش از مهم‌ترین نرم‌افزارهای امنیتی هستند. به طور منظم با چک کردن آن‌ها از فعال بودن، و به‌روز بودن آن‌ها مطمئن شوید، و در کنار این نرم‌افزارها از نرم‌افزارهایی که به پویش صفحات اینترنت می‌پردازند تا سایت‌های مخرب را شناسایی کنند، استفاده نمایید. ایده بسیار خوبی است که خانواده‌ها یک مجموعه امنیتی بر روی کامپیوتر خانوادگی خود داشته باشند که شامل ابزارهای کنترلی والدین و ابزارهای جلوگیری از سرقت هویت نیز باشد.

12. با بزرگسالان دیگر صحبت کنید

با دوستان، بستگان، معلمان، مربیان و مشاورانتان سر صحبت را باز کنید. والدین و متخصصان دیگری که با بچه‌ها کار می‌کنند می‌توانند منبع خوبی باشند تا به شما کمک کنند تصمیم بگیرید چه موردی برای خانواده‌تان مناسب است، مخصوصاً اگر در شاخه‌ای از فناوری کار می‌کنید که سر رشته‌ای در آن ندارید.

13. پیگیر و مطلع باشید.

هرچه دانش شما در این زمینه بیشتر باشد بهتر می‌توانید امنیت فرزند خود را تأمین کنید. فراموش نکنید که افراد ناباب مدام به فکر پیدا کردن راه‌های جدیدتر و مؤثرتر هستند؛ پس به اخبار امنیتی و به‌روزرسانی‌های امنیتی توجه کرده و با جستجو در اینترنت و مطالعه سایت‌های آموزنده، اطلاعات خود را به‌روز کنید.

14. همچنان این نکات را رعایت کنید.

ایمن ماندن با رعایت یک‌باره نکات تضمین نمی‌شود؛ فناوری رشد می‌کند و نیازهای خانواده‌تان هم همگام با آن پیش می‌رود. حتماً در این خصوص گفتگوهای همیشگی داشته باشید. قوانین اصلی خانواده‌تان را دوباره تعیین کنید، پیشرفت هر فرد را بررسی کنید و فرصتی را برای گفتگو در فواصل زمانی منظم در نظر بگیرید.

به چه مواردی باید حساس بود؟

همیشه رفتار کودکان و نوجوانان خود را زیر نظر داشته باشید، توجه کنید که محدود کردن کودکان و نوجوانان می‌تواند به مخفی کاری آنان منجر شود. مواردی که در زیر درج شده‌اند می‌تواند زنگ خطری برای شما باشد.

• تماس‌های ناشناس

در صورتی که کودک و یا نوجوان شما تماسی از افرادی دریافت می‌کند که برای شما ناشناس هستند و یا در زمان صحبت کردن با آنان به آرامی صحبت می‌کند تا دیگران صدای او را نشنوند و حاضر به دادن اطلاعات کامل و درستی از این افراد نمی‌شود. همیشه به شماره تلفن‌ها توجه کنید و نام دوستان و شماره‌های آنان را داشته باشید تا متوجه تغییر آن شوید.

• رفتارهای غیرعادی در زمان کار با رایانه

کودک و یا نوجوان شما در زمان ورود شما صفحه مانیتور را خاموش می‌کند و یا پنجره‌ها را به سرعت بسته و یا به پایین می‌فرستد و یا اینکه شما در رایانه وی عکس‌های مبتذل پیدا می‌کنید.

• استفاده بیش از حد از رایانه به‌خصوص در شب و زمان استراحت و خواب

اگر فرزندتان شب‌هنگام بیدار بوده و در حال استفاده از اینترنت است ممکن است در حال انجام فعالیت پنهانی باشد. از او بخواهید در طول روز و در مکان‌هایی از رایانه و اینترنت استفاده نماید که تحت نظارت شما باشد. استفاده افراطی کودکان یا نوجوانان از سرویس‌های اینترنتی، به خصوص در ساعات دیر وقت شب می‌تواند دلیلی بر توجه والدین باشد.

• دریافت پول و هدیه از افراد ناشناس

همیشه به میزان پولی که به فرزندان خود می‌دهید دقت کنید و میزان خرید و مصرف پول‌های آنان را در نظر داشته باشید تا متوجه شوید که آیا پولی از فرد ناشناسی دریافت کرده است یا خیر. در صورتی که فرزند شما هدایایی دریافت می‌کند حتماً از هویت فرد ارسال کننده آن مطلع شده و علت دریافت آن را جویا شوید.

• گوشه‌گیری آنان و دوری از خانواده و دوستان

اگر متوجه شدید که فرزندتان از دوستان و خانواده به خصوص بعد از استفاده از اینترنت دوری می‌کند باید مراقب باشید و دلایل آن را جستجو کنید.

• پیدا کردن بسته‌ها و یا داروهای ناشناس و توجه به نشانه‌های اعتیاد

در صورتی که داروهای ناشناس و یا بسته‌های ناشناسی پیدا می‌کنید حتماً به بررسی آن‌ها بپردازید و آن‌ها را به افراد متخصص نشان دهید. در عین حال نشانه‌ها و علائم اعتیاد را بشناسید. توجه کنید که ممکن است فرزند شما در اینترنت با افراد نابابی آشنا شود که آنان را به استفاده از مواد مخدر ترغیب کنند.

نهایتاً توجه داشته باشید:

نشانه‌های زیادی وجود دارد که باید شما را به عنوان والدین کودك نگران کند. گرچه هیجان زده شدن یا سرزنش کردن کمکی به بهبود موقعیت نمی‌کند . شما باید به عنوان یک فرد بزرگ‌سال خونسرد باشید، مشکل را شناسایی کرده و راه‌حلی مناسب برای آن پیدا کنید.
کودکان هرروز بیشتر با فنّاوری روز آشنا می‌شوند و می‌خواهند آزادی عمل داشته و مستقل باشند. برای حفاظت از کودکان نباید آن‌ها را به شدت محدود کرد بلکه باید یک محیط صمیمی و راحت برای کودک مهیا کرد که او به آن اطمینان داشته باشد و نظارت بر او به حدی نباشد که او را مجبور به مخفی کاری کند.