تماس بدنی و ارتباطات

میزان زیادی ازارتباطات بین فردی ( Interpersonal communication ) به صورت غیرکلامی و با زبان بدن و ژست ها صورت می پذیرد. دربسیاری ازموارد این نوع ارتباط به کمک ارتباط کلامی می آید ونوع عواطف وهیجانات را به طرف مقابل منتقل می کند. دراین صورت، ارتباطات غیرکلامی واستفاده از زبان بدن می تواند صحت وسقم کلام آدمی را نیز مشخص سازد. به عنوان مثال اگرکسی به دیگری اظهارمحبت کند واین محبت به صورت هیجان درچهره وی مشاهده نشود، طرف مقابل آن را باورنمی کند. اما وقتی اظهار محبت با زبان بدن وژستها وهیجانهای صورت وازاین قبیل همراه می شود، باور آن براحتی صورت می پذیرد. به همین دلیل، وزن قابل توجهی ازارتباطات را می توان برای ارتباطات غیرکلامی درنظرگرفت.
از این قاعده می توان بسیاری ازاحساسات را به طرف مقابل منتقل نمود. همیشه لازم نیست ازکلمات و واژگان برای انتقال مفاهیم احساسی وعاطفی استفاده نمود. تماس بدنی یکی مهارتهایی است که می تواند موجب انتقال احساس وعواطف به دیگری شود. ممکن است سوال شودکه چرا تماس بدنی را یک مهارت بشمار آورده ایم ؟ پاسخ آن است که بکارگیری زبان بدنی متناسب باموقعیت کارساده ای نیست. اگراین امربه صورت یک مهارت انجام نپذیرد شاید موجب گسست ارتباط شود. پس تماس بدنی درارتباطات غیرکلامی یک مهارت ارتباطی است.
تماس بدنی می تواند موجب دلبستگی (Attachment) وایجادامنیت عاطفی وهیجانی بویژه درکودکان شود. این تماسها از دست دادن رسمی تا تماسهای صمیمی وسعت دارد. طبیعی است انتخاب آن باتوجه به ویژگیهای زمانی ، سنی ، جنسیتی وفرهنگی اجتماعی فرد صورت می پذیرد. درغیر این صورت موجب مقاومت خواهدشد اما اصل آن یک نیاز عاطفی است. تجربه نشان داده است کودکانی که دچارمحرومیت تعامل بامادر هستند واضطراب جدایی را تجربه کرده اند، وقتی به مادرخود می رسند ، به آنها می چسبند. بسیاری ازمادران گزارش کرده اند که دورکردن کودک ازاین وضعیت با گریه شدید وگاهی وحشت بچه ها همراه بوده است. براین اساس وقتی برخی مادران به توصیه من باکودک خودتماس بدنی برقرار کرده اند ، شاهد افزایش دلبستگی ایمن و کاهش چسبندگی واضطراب بوده اند. نکته مهم این است که این تماس می تواند حتی به صورت یک ماساژ ساده ویا ور رفتن با موهای کودک ودرخصوص جوانان ونوجوانان به صورت دست دادن ، دست روی شانه گذاشتن ، کنار نزدیکان نشستن وازاین قبیل باشد. لازم نیست همیشه تماس بدنی را بوسیدن ویا بغل کردن تعریف نماییم. به عنوان نمونه ، ماساژ دستها ویا پاهای شیرخوار هنگام شیردادن توام با صحبت کردن وتماس چشمی می تواند تغذیه خوب عاطفی را برای نوزاد به ارمغان بیاورد که باهیچ کلمه ای نمی توان آن را بیان نمود. ویادرمثال دیگر ، هنگامی که شما وفرزندتان درحال مشاهده فیلم هستید، می توانید کنار او بنشینید ودستهای خودرا روی شانه های او بگذارید ویا رفتارهایی ازاین قبیل که باتوجه به روحیات فرد وموقعیتی که درآن قرارگرفته اید ، انتخاب خواهید کرد.
درهرصورت اگر بتوانیم باتوجه به موقعیت ، وهله سنی ، ویژگیهای اجتماعی ، ارزشی و فرهنگی با اطرافیان خود نوعی ازتماس بدنی را بوجود بیاوریم ، می توانیم بخشی از ارتباطات بین فردی را به عنوان یک نیاز تامین نماییم. این موضوع درتعلیم وتربیت اسلامی نیز سفارش شده است. در روایات آمده است که فردی به رسول اکرم (ص) عرض کردکه فرزند خودرا نمی بوسد. حضرت نسبت به آن مرد اعتراض کردند وبر بوسیدن و نوازش کودکان سفارش فرمودند.