جوانان كربلا

در تمام حركت‏های بزرگ اصلاح‏طلبانه و انقلاب‏های رهایی‏بخش حساس‏ترین مسئولیت‏ها بر عهده نیروهای توانمند جوان قرار داده می‏شود . در نهضت عاشورا نیز مهمترین و سرنوشت‏سازترین نقش‏ها را نیروهای جوان عهده دار بودند كه طی آن هفتاد و دو تن از بهترین مردان شهید شدند . امام رضا ( علیه السلام) به «ریان ابن شبیب‏» فرمود: «ای پسر شبیب! هجده نفر از ما بنی‏هاشم در كربلا شهید شدند كه در روی زمین نظیر نداشتند . این هجده نفر به استثنای فرمانده لایق و پیشوای عالی‏قدر خود امام حسین ( علیه السلام) كه پنجاه و هفت‏ساله بود، همه جوان بودند; جوانان سی و پنج‏ساله و كمتر تا نوجوانان دوازده ساله و ده ساله! سایر جانبازان كربلا نیز اكثراً نسل جوان بودند . در حقیقت می‏توان گفت اكثریت فداكاران قهرمان كربلا را جوانان تشكیل می‏دادند» . (1)
هنگامی كه یزید بن معاویه شرافت و فضیلت را لگد كوب می‏كرد این جوانان فداكار مردانه قیام كردند . سیمای جوانی این جوانان پر شور و از جان گذشته تا همیشه در تاریخ رستاخیز حسینی می‏درخشد . آری چهره تابناك آن جوانان بود كه تلؤلؤ خاص قیام تاریخی حسین ( علیه السلام) را در دل قرن‏ها به‏یادگار باقی نهاد .

ویژگی‏های جوانان كربلا:

در اینجا ویژگی‏های جوانانی كه تا آخرین قطره خون خویش از رهبری و اهداف والای این نهضت دفاع كردند، اشاره می‏كنیم . امیدواریم كه این‏كار به آشنایی بیشتر نسل جوان جامعه اسلامی با اسوه و الگوهای جاودان نهضت عظیم عاشورا كمك نماید .
الف . ایمان راسخ: جوانان پاكباز عاشورا به دلیل پرورش در دامان خانواده‏های مؤمن و پرهیزكار، به كامل‏ترین مراحل ایمان دست‏یافته و در راه حاكمیت احكام الهی آماده شهادت بودند .
وقتی امام حسین ( علیه السلام) در مسیر كربلا در منزل «قصربنی مقاتل‏» به دنبال خوابی كه دیده بودند، جمله «انالله و انا الیه راجعون‏» را بر زبان آوردند . «علی اكبر» جلو رفت و علت را جویا شد . حضرت فرمود: «اسب سواری جلو من در خواب ظاهر شد و گفت: این قوم شبانگاه در حركت است و مركب به استقبالشان می‏آید .» علی اكبر گفت: «پدرم! آیا ما بر حق نیستیم؟» حضرت فرمود: «سوگند به خدا كه ما برحقیم .» علی اكبر گفت: «پس ما را باكی از مرگ نیست‏» (2)
ب . بصیرت: در دوران حكومت اموی، به دلیل تبلیغات زهرآگین علیه خاندان پیامبر ( صلی الله علیه و آله)، تشخیص حقانیت امام حسین ( علیه السلام) كار آسانی نبود . حتی بسیاری از سیاستمداران بزرگ تحت تاثیر وضع حاكم، قیام آن حضرت را مورد انتقاد قرار می‏دادند . در چنین موقعیتی عده‏ای از جوانان با بصیرت نسبت‏به ضرورت قیام امام حسین ( علیه السلام)، بدون هیچ تردیدی، با تمام وجود به حمایت از او پرداختند . امام صادق ( علیه السلام) در توصیف صفات حضرت عباس ( علیه السلام) می‏فرمایند: «خدا رحمت كند عموی ما عباس را، او از بصیرت و ژرف بینی بسیار نافذ و ایمان بسیار استوار برخوردار بود . به همراه اباعبدا ... به جهاد پرداخت و در نهایت هم به فیض شهادت نایل آمد .» (3)
آری، به بركت همین بینش ژرف و بصیرت كامل، دشمن نتوانست راه او را از امام حسین ( علیه السلام) جداسازد .
ج . وفاداری: بارزترین صفت جوانان كربلا، وفاداری آنان به امام زمانشان است كه در سخت‏ترین شرایط، حاضر نشدند عهد خود را با امام، نقض كنند .
امام صادق ( علیه السلام) با اشاره به نهایت وفاداری علمدار كربلا فرمود: «شهادت می‏دهم كه در برابر جانشین رسول خدا ( صلی الله علیه و آله) همواره تسلیم بودی ... همیشه به جهت‏خدا وفادار ماندی و لحظه‏ای از خیرخواهی برای او كوتاهی نكردی ...» (3)
د . ادب: از ویژگی‏های دیگر یاران امام حسین ( علیه السلام) به ویژه جوانان كربلا، آراستگی به فضیلت ادب است . در این میان،
قمربنی هاشم دارای منزلی خاص است . حضرت عباس ( علیه السلام) بدون اجازه در كنار امام حسین ( علیه السلام) نمی‏نشست; هنگامی كه در حضور برادر می‏نشست، همانند یك بنده در مقابل مولای خود بر روی دو زانو در كمال تواضع می‏نشست .
ه . جوانمردی: یكی دیگر از ویژگی‏های جوانان كربلا، جوانمردی و از خودگذشتگی آنان است . در بین این جوانان، حضرت ابوالفضل در جوانمردی زبانزد است .
هنگامی كه عباس تنهایی امام را دید، اجازه خواست تا عازم میدان شود . امام از او درخواست كرد تا برای كودكان حرم كمی آب تهیه كند . مشك و نیزه‏اش را برگرفت و پس از شكستن محاصره فرات، وارد آن شد . برای لحظه‏ای قصد آشامیدن آب جاری فرات كرد، اما عطش امام و اهل او را از نوشیدن آب بازداشت . گویا می‏گفت:
یا نفس من بعد الحسین هونی و بعده لاكنت ان تكونی
هذالحسین شارب المنون و تشربین بارد المعین (4)
و . پایبندی به احكام و ارزش‏ها: ویژگی دیگر اصحاب امام حسین ( علیه السلام)، پاسداری از احكام الهی و پافشاری بر ارزش‏های اصیل دینی است . مثلا در هنگام ظهر در بحبوبه جنگ، دست از جنگ برداشته و مشغول نماز می‏شوند .
ز: رشادت: وهب جوانی بیست و پنج‏ساله بود كه بعد از اجازه از امام حسین ( علیه السلام)، به میدان تاخت و با رشادت عحیبی می‏جنگید، به طوری كه نوزده سواره و بیست پیاده را كشت . آن‏گاه هر دو دست او را قطع كردند . او هم‏چنان جنگید تا او را اسیر كرده و نزد عمر سعد آوردند . عمر سعد كه صلابت و دلاوری او را دیده بود، به او گفت: ما اشد صولتك: «چقدر صولت و رشادت سختی داری؟» . سپس دستور داد گردنش را زدند .
ح . صبر واستقامت: مصائب امام سجاد ( علیه السلام) از جمله سه‏شبانه روز تشنگی و شدت تب و التهاب، ناظر شهادت و كشته شدن پدر و برادر خردسال و عموها و عموزادگان و كلیه یاران بودن تاراج خیمه‏ها و اسارت بانوان اهلبیت نشان دهنده عظمت صبر و استقامت آن امام بزرگوار است .
علاوه بر موارد مذكور، ایثار و فداكاری، شجاعت و شهامت، عفو و بخشش، آزادگی و عزت نفس و اخلاص و رافت و ... از دیگر اوصاف جوانان كربلاست . (5)

جوانان كربلا

1 - عباس بن علی ( علیه السلام) پدرش امیرالمؤمنین ( علیه السلام)، مادرش فاطمه‏ام‏البنین و كنیه‏اش ابوالفضل است . «عباس‏» جوانی دلاور، زیبا و بلند بالا بود . وقتی‏كه سوار اسب می‏شد، پاهایش به زمین می‏رسید . او علاوه بر مزایای جسمی، از نظر ملكات روحی و كمالات نفسانی نیز بعد از برادرش امام حسین ( علیه السلام) در میان همه جوانان و رجال اهل‏بیت ( علیه السلام) نظیر نداشت .
در جنگ‏های صفین و نهروان در ركاب پدر بزرگوارش مشاركت داشت .
به خاطر سیمای جذاب و نورایش، او را «قمر بنی هاشم‏» می‏خواندند و به خاطر آوردن آب به خیمه‏ها، «سقا» لقب یافت .
امام سجاد ( علیه السلام) می‏فرماید: «خدا رحمت كند عمویم را كه جان خویش را در راه برادرش فدا كرد تا آنكه دست هایش قطع شد . خداوند دو بال به او داده است كه به وسیله آن با فرشتگان در بهشت پرواز می‏كند . چنانكه خداوند برای جعفر بن ابیطالب قرار داده است .»
وقتی كه امام حسین ( علیه السلام) بر بالین خون آلود حضرت عباس ( علیه السلام) حاضر شد، فرمود: الان انكسر ظهری و لت‏حیلتی . (6)
حضرت ابوالفضل در كربلا سی و چهار ساله بود .
2 - علی بن حسین ( علیه السلام) (امام زین العابدین): امام سجاد ( علیه السلام) در حادثه كربلا بیست و دو ساله بود و آن‏روزها بیمار بود . همین بیماری نیز باعث گردید كه وی از خطر كشته شدن نجات یابد و دودمان پیامبر ( صلی الله علیه و آله) در روی زمین باقی بماند .
حضرت امام سجاد ( علیه السلام) مصائب و مشكلات و اذیت‏های بسیاری را تحمل كرد و با سخنرانی‏ها و افشاگری‏هایی در مجالس عبیدالله زیاد و یزیدبن معاویه، باعث زنده نگاه داشته شدن عاشورا و به لرزه در آمدن پایه‏های حكومت اموی گشت .
دوران زندگی آن حضرت را می‏توان به دو بخش خلاصه كرد:
1 . بیست و دو سال ملازمت‏با پدر بزرگوارش .
2 . سی و پنج‏سال دوران امامت، یعنی دشوارترین دوران خفقان حكومت امویان، كه آن‏حضرت در سخت‏ترین شرایط به وظیفه امامت ادامه داد و عالی‏ترین معارف و اخلاقیات و امور سیاسی و اجتماعی را در لباس دعا بیان فرمود .
حضرت امام سجاد ( علیه السلام) بنابر قول مشهور در بیست و پنج و به قولی دوازده محرم سال نودوپنج هجری قمری به وسیله هشام بن عبد الملك در سن حدود پنجاه وشش سالگی به شهادت رسید .
3 . علی بن الحسین (علی اكبر ( علیه السلام))، پدرش امام حسین ( علیه السلام)، و مادرش لیلی دختر ابی مره می‏باشد .
به علی اكبر معروف بود و از حیث‏شجاعت و نبوغ، بهترین یادگار جدش علی بن ابیطالب بود و از لحاظ چهره زیبا و تناسب اندام و خوی نیكو و گفتار نغز از همه كس به جد بزرگوارش رسول اكرم ( صلی الله علیه و آله) شبیه‏تر بود . نخستین شهید از بنی هاشم در روز عاشورا بود كه جسد مباركش قطعه قطعه گردید و نزدیكترین شهیدی است كه در كنار امام حسین ( علیه السلام) دفن شده است . سن او را از هیجده سال تا بیست و هفت‏سال نقل كرده‏اند .
4 . عبدالله بن علی ( علیه السلام):
پدرش، علی ( علیه السلام) و مادرش فاطمه‏ام البنین می‏باشد كه به توصیه برادرش حضرت عباس ( علیه السلام) به میدان كارزار شتافت . او اولین فرزند ام‏النبین است كه در روز عاشورا به شهادت رسید . سن او در هنگام شهادت بیست و پنج‏سال بود .
5 . عثمان بن علی: پدرش علی و مادرش ام‏البنین است . به خاطر علاقه شدید ی كه حضرت علی ( علیه السلام) به «عثمان ابن مظعون‏» داشت، نام فرزندش را عثمان گذاشت . وی دومین فرزند ام‏البنین است كه در روز عاشورا به شهادت رسید . او به هنگام شهادت نوزده ساله بود . (7)
6 . جعفربن علی ( علیه السلام): پدرش امیرالمؤمنین ( علیه السلام) و مادرش فاطمه‏ام البنین می‏باشد . امام علی ( علیه السلام) به واسطه علاقه و محبتی كه به برادرش «جعفر طیار» داشت، نام فرزندش را «جعفر» نهاد .
امام حسین ( علیه السلام) به وی فرمود: به كارزار بشتاب تا تو را مانند دو بردارم (عبدا ... و عثمان) شهید ببینم . وی در هنگام شهادت . نوزده سال من داشت . این سه برادر و حضرت عباس ( علیه السلام)، امان نامه شمر (لعنة‏ا ... علیه) را رد كردند و امام حسین ( علیه السلام) را تنها نگذاشتند .
7 . ابوبكر بن علی ( علیه السلام): پدرش علی ( علیه السلام) و مادرش لیلی دختر مسعود بن خالد بود . او را «محمد اصغر» و یا «عبدا ...» می‏خواندند . او در روز عاشورا پس از كارزار با دشمن، به محاصره در آمده و به شهادت رسید . نوشته‏اند: جسد بی‏جان او را در آبراه خشكی در كربلا یافتند .
8 . قاسم بن الحسن ( علیه السلام): پدرش امام حسن مجتبی ( علیه السلام) و مادرش «رمله‏» می‏باشد .
در شب عاشورا در پاسخ امام حسین ( علیه السلام) كه فرمود: «مرگ در نظر تو چگونه است؟» گفت: «شیرین‏تر از عسل‏» .
او پس از اصرار زیاد از امام حسین ( علیه السلام) اجازه به میدان رفتن گرفت و این‏چنین رجز می‏خواند:
ان تنكرونی فاناابن الحسن
سبط النبی المصطفی المؤتمن
هذا حسین كالاسیر المرتهن
بین اناس لاسقوا صوب الحزن (8)
او كارزار سختی نمود و با اینكه نوجوانی كم سن و سال بود، پس از كشتن سی و پنج نفر از دشمنان، در نهایت‏بر اثر ضربت‏شمشیر نقش بر زمین گشت و به شهادت رسید . سن او سیزده سال بود .
9 . ابوبكر بن الحسن ( علیه السلام): پدرش امام حسن مجتبی ( علیه السلام) و مادرش، كنیز آن حضرت بود . او از مدینه همراه عمویش امام حسین ( علیه السلام) به كربلا آمد و بعد از شهادت برادرش قاسم، به میدان آمد و جنگید تا به فیض شهادت نایل گشت .
10 . عبدالله بن الحسن ( علیه السلام): پدرش امام حسن مجتبی ( علیه السلام) و مادرش، دختر شلیل بن عبدالله می‏باشد . عبدالله در كربلا نوجوانی بود كه به سن بلوغ نرسیده بود و چون عمویش حسین ( علیه السلام) را زخمی و بی‏یاور دید، خود را به آن حضرت رسانید و گفت: «به خدا قسم از عمویم جدا نمی‏شوم‏» . در آن هنگام شمشیری به طرف امام حسین ( علیه السلام) روانه شد . عبدالله دست‏خود را سپر شمشیر قرار داد و دستش به پوست آویزان شد و فریاد زد: «عموجان‏» ! حسین ( علیه السلام) او را در بغل گرفت و به سینه چسبانید و فرمود: برادرزاده! بر این مصیبت كه بر تو وارد آمده است، صبر كن و از خداوند طلب خیر نما، زیرا خداوند تو را به پدران صالحت ملحق می‏كند . ناگاه حرمله بن كاهل تیری بر او زد و او در دامان عمویش حسین ( علیه السلام)، به شهادت رسید . وی نوجوانی یازده ساله بود .
11 . عون بن عبدالله: پدرش، عبدالله و مادرش حضرت زینب ( علیها السلام) است . او در اوائل راه مكه به كربلا، در «وادی عقیق‏» به امام حسین ( علیه السلام) پیوست . او در روز عاشورا به میدان نبرد تافت و شمشیر زد تا به شهادت رسید .
می‏نویسند: تا خبر شهادت او به پدرش عبدالله رسید، گفت: «به خدا قسم، شهادت پسرم در ركاب حسین ( علیه السلام) مصیبت مرا آسان می‏كند ...»
12 . محمدبن عبدالله: پدرش، عبدالله و مادرش خوصاء می‏باشد . او با برادرش «عون‏» در راه مكه به كربلا در «وادی عقیق‏» به امام حسین ( علیه السلام) پیوست و در روز عاشورا قبل از برادرش عون به میدان رفت و به شهادت رسید . وقتی خبر شهادت او به پدرش عبدالله رسید، گفت: «اگر چه من توفیق یاری حسین را نیافتم، ولی با تقدیم پسرانم او را یاری كردم .»
13 . عبدالله بن مسلم: پدرش، مسلم بن عقیل و مادرش، رقیه دختر حضرت علی ( علیه السلام) می‏باشد . وی در روز عاشورا در میدان جنگ، سه مرتبه با دشمن كارزار كرد .
دشمن به سوی او تیری رها كرد و و عبدالله دستش را روی صورت گذاشت تا از اصابت تیر جلوگیری كند . تیر دستش را به پیشانی دوخت . تیری دیگر، قلب او را نشانه گرفت . شهادت او در روز عاشورا این‏گونه بود .
عبدالله، چهارده سال داشت .
14 . محمد بن مسلم: پدرش مسلم‏بن‏عقیل و مادرش از كنیزان بود . او در روز عاشورا پس از شهادت برادرش «عبدالله‏» در حمله دسته جمعی فرزندان ابیطالب به دشمن شركت كرده، سپس به شهادت رسید . او سیزده ساله بود .
15 . عبدالرحمن بن عقیل: پدرش، «عقیل‏» برادر علی ( علیه السلام) و مادرش از كنیزان است . وی از عموزادگان امام حسین ( علیه السلام) است . امام حسین ( علیه السلام) فریاد زد: «ای عموزادگان من! صبر و مقاومت پیشه سازید ... بعد از این دیگر هرگز سختی و مصیبتی نخواهید دید .» وی در روز عاشورا در حمله دسته‏جمعی فرزندان ابیطالب به دشمن، شركت كرد و به شهادت رسید .
16 . جعفربن عقیل: پدرش «عقیل‏» و مادرش «خوصاء» می‏باشد «جعفر» در روز عاشورا به میدان جنگ شتافت و در حالی كه مادرش جلوی خیمه ایستاده بود و او را نظاره می‏كرد، به شهادت رسید .
17 . سیف بن الحارث «الهمدانی‏»
18 . مالك بن عبدالله «الهمدانی‏»
19 . شبیب
«سیف‏» و «مالك‏» پسر عموی یكدیگر بودند و به همراه غلامشان «شبیب‏» به سپاه امام حسین ( علیه السلام) پیوستند .
روز عاشورا آن دو در حالی كه می‏گریستند، به خدمت‏حضرت رسیدند . امام (7) فرمود: «چرا گریه می‏كنید؟» آن دو گفتند: فدایت‏شویم، برای خودمان گریه نمی‏كنیم، ولی برای شما گریه می‏كنیم كه در محاصره دشمن قرار گرفته‏اید و ما بیش از جانمان چیزی نداریم تا با آن از تو حمایت كنیم .»
حضرت به آن‏ها فرمود: «خداوند از بابت علاقه و همدردیتان با من به شما پاداش دهد .»
آن‏ها در حالی‏كه یكدیگر را حمایت می‏كردند، در جنگ دشمن به شهادت رسیدند . غلامشان در حمله اول روز عاشورا به شهادت رسید .
20 . عائذ بن مجمع: او به همراه پدرش مجمع بن عبدالله در بین راه به امام ( علیه السلام) ملحق شد و حربن یزید خواست نگذارد . امام ( علیه السلام) فرمود: «این‏ها یاران منند و نباید آن‏ها را از این كار باز داری‏» آن‏ها به امام ملحق شدند و راهنمای آن‏ها طرماح بود . صاحب حدائق، آن دو را در شمار شهدای حمله اول ذكر كرده است . دیگران گفته‏اند با پدرشان در یك‏جا شهید شدند و این قبل از حمله اول در آغاز جنگ بوده است . (11)
21 . عمروبن قرظه: پدرش قرظه از اصحاب رسول خدا ( صلی الله علیه و آله) و از یاران علی ( علیه السلام) بود . عمرو قبل از شروع جنگ در كربلا، به امام حسین ( علیه السلام) پیوست . در روز عاشورا به میدان رفت و جنگید، ولی به سوی حسین ( علیه السلام) برگشت، تا آن حضرت را از دشمن محافظت كند . او خود را سپر حضرت كرده و تیرها به صورت و سینه‏اش برخورد می‏كرد تا آسیبی به امام حسین ( علیه السلام) نرسد .
او در حالی‏كه بدنش پر از جراحت‏شده بود، رو به حضرت كرد و گفت: «یابن‏رسول الله! آیا به عهد خود وفا كردم؟» حضرت فرمود: «در بهشت جلوی من خواهی بود و سلام مرا به رسول خدا برسان .» در همین لحظه عمرو به زمین افتاد و به شهادت رسید .
22 . عمرو بن جناده: عمرو كه جوانی بیست و یك ساله بود، پس از شهادت پدرش، مادرش به او گفت: «پسرم برو از حریم امام دفاع كن و در برابرش با دشمن جنگ كن .» او بعد از اجازه از امام حسین ( علیه السلام) به دشمن حمله كرد و چنین می‏خواند:
امیری حسین و نعم المیر
سرور الفؤاد البشیر النذیر
علی و فاطمة والداه
فهل تعلمون له من نظیر
او هم‏چنان جنگید، تا به شهادت رسید . دشمن سرش را از بدن جدا كرد و به طرف حسین ( علیه السلام) پرتاب كرد . مادرش، سر فرزند را برداشت و آن را بر سر یكی از سپاهیان عمربن‏سعد زد و او را به هلاكت رساند . (12)
23 و 24 . عبدالله بن عروه و عبدالرحمن بن عروه:
این دو برادر از اشراف و دلیران كوفه بودند و جدشان از یاران علی ( علیه السلام) بوده است . آن‏ها در كربلا به امام حسین ( علیه السلام) ملحق شدند و در روز عاشورا به نزد حضرت آمده و سلام كردند و گفتند: «دوست داریم كه در برابرت مبارزه كرده و از حریم تو دفاع كنیم .» حضرت به آن‏ها فرمود: «آفرین بر شما باد .» این دو برادر در نزدیكی امام ( علیه السلام) با دشمن مبارزه كردند تا شهید شدند . در زیارت ناحیه مقدسه آمده است: «السلام علی عبدالله و عبدالرحمن ابنا عروه بن حراق الغفاریین‏»
25 . وهب
26 . همسر وهب (هائیه)
وهب مردی دلاور و از مسیحیان كوفه بود كه با دیدن معجزه امام حسین ( علیه السلام) و با شنیدن پیام امام ( علیه السلام) با همسر و مادر خود به سوی كربلا حركت كرد و مسلمان شد . او در روز عاشورا با توصیه مادرش و اجازه امام حسین ( علیه السلام) به میدان رفت و با صولت عجیبی جنگید، به‏طوری كه نوزده سوار و بیست پیاده را كشت و سپس هردو دستش را قطع كردند . وهب همچنان جنگید تا به شهادت رسید . پس سر بریده او را به سوی لشكر امام حسین ( علیه السلام) انداختند . مادرش سر او را به آغوش كشید و سپس آن را به سوی دشمن انداخت . امام حسین (7) فرمود: «ای مادر وهب به خیمه برگرد . پسرت اكنون با رسول خداست .» وهب هنگام شهادت بیست وپنج‏سال داشت . او و خانواده‏اش در روز عاشورا ده روز بود كه به اسلام گرویده بودند و در پیكر وهب اثر هفتاد ضربه شمشیر و نیزه و تیر دیده می‏شد . (13)
«هانیه‏» همسر وهب، خود را به جنازه به خون غلتیده همسرش وهب رساند، خون‏های پیكر او را پاك می‏كرد و گفت: «بهشت‏برتو گوارا باد» . شمر وقتی او را دید، به غلامش رستم دستور داد او را بكشد . رستم با عمود بر آن نوعروس زد و او را كشت . این نخستین زن و یگانه زنی بود كه در كربلا در راه دفاع از حریم امام حسین (7) به شهادت رسید (14)
27 و 28 . عبدالله بن یزید و عبیدالله بن یزید
«عبدالله‏» و «عبیدالله‏» همراه پدرشان «یزید» كه از شیعیان بصره بودند همراه عده‏ای دیگر از بصره بیرون آمده و در محلی به نام (ابطح) در نزدیكی مكه به امام حسین ( علیه السلام) پیوستند .
در روز عاشورا «عبدالله‏» و «عبیدالله‏» در حمله اول كه دسته جمعی بود، به شهادت رسیدند .
29 . عبدالرحمن بن مسعود: عبدالرحمن همراه با پدرش مسعود بن الحجاج، از شیعیان و شجاعان مشهور بودند كه با لشكر عمربن سعد از كوفه خارج شدند، ولی پیش از درگیری به امام حسین ( علیه السلام) پیوستند .
«عبدالرحمن‏» و پدرش در روز عاشورا و در حمله اول، به شهادت رسیدند .
30 . عمار بن حسان: از شیعیان مخلص و از شجاعان دلیر و معروف بود . پدرش حسان از اصحاب امام علی ( علیه السلام) بود . عمار از مكه در خدمت امام ( علیه السلام) بود و از آن حضرت جدا نشد تا در روز عاشورا در حمله اول به فیض عظیم شهادت نائل گشت .
31 . حبشی بن قیس بن سلمه: جد او از اصحاب رسول خداست و از قبیله نهم است . او در ایامی كه خبر از جنگ در كربلا نبود، خدمت امام بود و به همراه آن حضرت به كربلا آمد و در روز عاشورا به شهادت رسید .
امید آنكه با تامل و تفكر در ایثار و فداكاری این جوانان، آنان را اسوه زندگی خویش قرار دهیم .
با یكی از سخنان امام حسین ( علیه السلام) در عظمت‏یارانش و اهل بیتش، سخن را به پایان می‏بریم:
فانی لا اعلم اصحابا اولی و لا خیرا من اصحابی و لااهل بیت ابر و لااوصل من اهل بیتی فجزاكم الله جمیعا عنی خیرا
«من یارانی برتر و بهتر از یاران خود ندیده‏ام و اهل بیت و خاندانی نیكوتر و به صله رحم پایبندتر از اهل بیتم نمی‏شناسم . خدا شما را به خاطر یاری من پاداش نیكو عطا فرماید . (15)

پی‏نوشت‏ها:

1 . سیمای جوانان در قرآن و تاریخ اسلام، علی دوانی، ص 209 .
2 . همراه با سیدالشهدا از مدینه تا كربلا، ص 20 .
3 . اعیان الشیعه، ج 7، ص 430 .
4 . سردار كربلا، ص 229 .
5 . همراه با آن علی ( علیه السلام) از عاشورا تا اربعین، حشمت الله قنبری، ص 63 .
6 . مجله دیدارآشنا، ش 22، ویژگی‏های جوانان عاشورایی، ص 17 .
7 . فتح خون، سیدمرتضی آوینی، ص 120 .
8 . سیدبن طاووس، لهوف، ص 113 .
9 . همان .
10 . همراه با آل علی (7) از عاشورا تا اربعین، ص 61 .
11 . قصه كربلا، نظری منفرد، ص 284 .
12 . بحار، ج 45، ص 27 .
13 . تعالی السبطین، ج 1، ص 286 .
14 . سوگنامه آل محمد ( صلی الله علیه و آله)، محمدمهدی اشتهاردی، ص 106 .
15 . لهوف سیدبن طاووس، ترجمه عقیقی بخشایشی، ص 116 .