رهيافت تاريخي در انديشه امام خميني(ره)

.امام علاوه بر مطالعات وسيعي در تاريخ معاصر ايران، خود نيز در خانواده‌اي سياسي به دنيا آمد و پدر بزرگوار ايشان در بدو تولد او به شهادت رسيد.1 امام در پاسخ به سؤال يك خبرنگار ايتاليايي كه در سال 57 از ايشان پرسيد چه عواملي موجب يك رنسانس معاصر شيعي گرديده است؟ ضمن تكيه بر يكي از خصلت‌هاي ذاتي تشيع يعني مقاومت كه خود به سبب اشراف امام بر تاريخ تشيع مي‌باشد، به برخي از اين تحولات مهم تاريخ معاصر ايران اشاره كرده‌اند:
«يكي از خصلتهاي ذاتي تشيع از آغاز تاكنون مقاومت و قيام در برابر ديكتاتوري و ظلم است كه در تمامي تاريخ تشيع به چشم مي‌خورد، هر چند كه اوج اين مبارزات در بعضي از مقطع‌هاي زماني بوده است. در صد سال اخير حوادثي اتفاق افتاده است كه هر كدام در جنبش امروز ملت ايران تأثير داشته است. انقلاب مشروطيت، جنبش تنباكو و ... قابل اهميت فراوان است. تأسيس حوزه علمي ديني در بيش از نيم قرن اخير در شهر قم و تأثير اين حوزه در داخل و خارج كشور ايران و نيز تلاش روشنفكران مذهبي در داخل مراكز دانشگاهي و قيام سال 42 ـ 41 ملت ايران به رهبري علماي اسلامي كه تا امروز ادامه دارد، همه عواملي هستند كه اسلام شيعي را در سطح جهاني مطرح مي‌كند.» 2
علاه بر نگاه كلي، هر يك از اين تحولات نيز جداگانه مورد توجه امام بوده‌‌اند:

1ـ نهضت تنباكو

نهضت تنباكو يكي از اين تحولات است كه امام مكرر به آن پرداخته‌اند:
«قريب صد سال پيش ديدند كه يك پيرمردي در يكي از دهات عراق وقتي كه ايران در معرض فشار بود، يك سطر نوشت و همه قواي خارج و داخل نتوانستند در مقابل اين يك سطر مقاومت كنند. آن مرحوم ميرزاي بزرگ رحمت‌الله‌عليه در سامره تنباكو را تحريم كرد براي اينكه ايران را تقريباً در اسارت گرفته بودند.