تفسيرى ارزشمند از فرزانه اى انديشمند

تفسير بلاغى (آلاء الرحمان )، اثر امام مجاهد و علامه فرزانه، شيخ محمد جواد بلاغى نجفى است كه در سال ۱۲۸۲ متولد و در سال ۱۳۵۲ درگذشت.وى سراسر زندگى ارزشمندش را در دفاع از اصول اسلام گذراند و با قلم و قدم خويش از حريم اسلام دفاع كرد. (۸۰۱ ) تاليفات او در دفاع از حريم اسلام شهره است از جمله در كتاب سه جلدى (الرحله المدرسيه ) كوشيده است شبهات مسيحان (عليه السلام ) را پاسخ گويد. اثر ديگر وى (الهدى الى دين المصطفى ) در دو جلد بزرگ است كه در آن به دفاع از قرآن و كرامت آن برخاسته است. وى علاوه بر اينها كتابهاى ديگرى دارد كه در آنها نيز به مهمترين مسائل اسلامى اهتمام ورزيده است.
اين تفسير از بهترين تاليفات اوست زيرا آخرين آنهاست بنابراين دقيق ترين و استوارترين آنها نيز به شمار مى رود ولى متاسفانه پيك مرگ به وى مهلت نداد كه آن را به پايان برساند و هنگامى كه به تفسير اين آيه رسيد: والذين آمنوا و عملوا الصالحات سندخلهم جنات تجرى من تحتها الانهار خالدين فيها ابدا لهم فيها ازواج مطهره و ندخلهم ضلا ضليلا، (۸۰۲) به جوار رحمت ايزدى شتافت. تا همان گونه كه در اين آيه وعده داده شده، پاداش خويش را - از پروردگار عالم - دريافت كند زيرا (الكريم اذا وعد وفى ).
شيخ بزرگوار، علامه بلاغى علاوه بر زبان عربى، با زبانهاى عبرى ، انگليسى و فارسى بخوبى آشنا بود و اين آشنايى، وى را در مراجعه به مهمترين منابع تحقيق درباره اديان گذشته و شناخت اصول مبانى آنها كمك كرد چنانكه تاليفات وى در اين زمينه (اديان كهن ) اساسى محكم و پايه اى استوار دارد.
مقصود و هدف وى در تفسير، بيان حقايق كلام خداوند و اظهار رسالت و پيام قرآن، با اسلوبى سهل و متين و سبكى ميان ايجاز و اطناب و نيز احاطه بر جميع جوانب كلام خداست چنانكه مجالى براى شبهات معاندان و شك و ترديدهاى مخالفان نمى گذارد. وى علاوه بر اين با توجه به ادب و بيان والا و شناختى كه نسبت به مبانى فقه و فلسفه و كلام و تاريخ و مخصوصا تاريخ اديان و سنتهاى امتهاى گذشته داشت، توانست بسيارى از مشكلات تفسير را حل كند به همين جهت، روش وى در تفسير، صبغه ادبى و كلامى برجسته اى دارد كه نظير آن كمتر يافت مى شود. خدايش رحمت كند.

پى نوشت ها:

۸۰۱- او در نهضت استقلال طلبانه خونين مردم عراق عليه انگليس در سال ۱۹۲۰ م شركت كرد.
۸۰۲- »و كسانى را كه ايمان آوردند و كارهاى شايسته انجام دادند در باغهايى داخل مى كنيم كه از زير درختان آنها نهرها روان است و آنان تا ابد در آن جاويدانند و براى آنان در آنجا همسرانى پاكيزه است و ما آنان را در سايه اى پايدار وارد مى كنيم . نساء ۵۷:۴.
ولى ذهبى به اين مفسر عاليقدر اهانت نموده است كه نشان دهنده تباهى درونى وى است. وى بى پروا مى گويد: تفسير بلاغى با اين آيه ختم مى شود: ان الذين كفروا بآياتنا سوف نصليهم نارا... نساء ۵۶:۴. ر. ك: التفسير و المفسرون ، ج ،۲ ص۴۴ .
شايد دست سرنوشت بلاى خود را بر او (ذهبى ) نازل كرد زيرا در سال ۱۹۷۷ م به بدترين وضعى به قتل رسيد و نتيجه گستاخى خود به بندگان صالحى از قبيل بلاغى - كه تمام زندگى اش در دفاع از حريم اسلام گذشت - را ديد. به هر حال بلاغى به خاطر خدا كار كرد و مصداق اين آيه قرآن بود كه مى فرمايد: فاصدع بما تومر و اعرض عن المشركين انا كفيناك المستهزئين ترجمه: پس آنچه را بدان مامورى آشكار كن و از مشركان روى برمتاب كه ما (شر) ريشخندكنندگان را از تو برطرف خواهيم كرد(حجر ۹۵-۹۴)