جوانی هستم که نسبت به نماز مشکل دارم و گاهی آن را ترک می کنم با اینکه خیلی دوست دارم چه کنم ؟

پاسخ :
دوست عزیز و گرامی به نظر می رسد شما از ضعف اراده خویش رنج می برید و هنوز نتوانسته اید با اینکه علاقه مندید در امر خواندن نماز موفق باشید آنگونه که باید و شاید است به آن اهتمام ورزید.

ولی لازم به ذکر است که نمی توان با خواندن یک مقاله یا کتاب یا خوردن یک قرص مثلاً به اراده قوی دست یافت بلکه تلاش مستمر و بهره گرفتن از راهکارهای عملی به تقویت اراده خویش پرداخت.

بنابراین به آنچه در پی می آید توجه کافی مبذول شده و از هرگونه اهمال کاری پرهیز نمایید .

1- شناخت کافی از نماز و آثار و فوائد آن:
هرچند تا کنون فوائد مادی و معنوی خواندن نماز را بارها لمس کرده اید ولی برای تقویت انگیزه و علاقه خویش به این امر مهم سعی کنید

با مطالعه کتب جذاب که درباره نماز و اهمیت آن نوشته شده شناخت خود را در این باره گسترش و تعمیق بخشید. (بخصوص روایاتی که در این باره در کتب مختلف روایی مثل میزان الحکمه جمع آوری شده است ) .
 
برای آگاهی بیشتردر این زمینه کتاب های فراوانی وجود دارد که به برخی از آنها اشاره می شود.کتب زیر را مطالعه کنید :
1. اسرار الصلاة یا پرواز در ملکوت، امام خمینی(ره) ترجمه آقای فهری.
2. پرتوی از اسرار نماز از محسن قرائتی.
3. صلوة الخاشعین از مرحوم دستغیب-
4.نماز از دیدگاه قرآن و حدیث، سید حسن موسوی لاهیجی، انتشارات جامعه مدرسین .
5- اسرار الصلاه ، ملکی تبریزی
6- آداب الصلاه ، امام خمینی
7- صلاه الخاشعین، دستغیب
8- اسرارالصلاه، جوادی آملی
9- راز نماز، محسن قرائتى
10- پرواز در ملکوت امام خمینى
11- از ژرفاى نماز آیت الله خامنه اى
12 - حکمت عبادات، آیت اللّه جوادى آملى.

2- استفاده از روش تشویق و تنبیه :
هرگاه موفق شدید که نمازهایتان را بخوانید به شکرانه آن خود را تشویق کنید و بر عکس اگر نماز را ترک کردید خود را تنبیه و جریمه کنید . مثلاً تصمیم بگیرید با ترک نماز، فردای آن روز را روزه بگیرید و یا مقداری پول صدقه بدهید.

تشویق و تنبیه موقعی موثر است که در ارتباط با مسایل تربیتی بوده و آگاهانه انجام گیرد. لذا  شما می توانید از این ایزار جهتنتیجه گیری خودتان استفاده کنید. شرایط و نیازهای خودتان مورد توجه قرار بگیرد.

از تشویق و تنبیه می توان به عنوان بهترین محرک در راه پیشبرد اهداف تربیتی و رفتاری خودمان استفاده کنیم.

3-تحمل ریاضت و سختی:
هروقت نمازتان ترک شد قضای آن را انجام دهید .تکلیف سحتی دارد.نمازخواندن اگر چه سخت نیست اما مشکلات روزمره زندگی انسان را هم از اداء نماز و هم قضای نماز دور می کند.

به چند مطلب اشاره می کنیم که خیلی مهم است.
اول. سختی دو نوع است، سختی اضطراری و سختی اختیاری. سختی اضطراری سختی هایی است که زندگی به انسان تحمیل می کند، مانند مصیبت ها و بیماری ها و نداری ها و کمبودها و از دست دادن ها و رنج ها و دردها.

این سختی ها تا حد زیادی سازنده است و به اقتضای ربوبیت الهی عارض انسان می شود و نوعی امتحان الهی محسوب می گردد. نوع دوم. سختی های اختیاری است، یعنی سختی کشیدن و ریاضت در راه خدا با آگاهی و اختیار.

دین داری و خودسازی سختی های زیادی دارد که باید به صورت اختیاری تحمل کرد و قطعا برای انسان سازنده است.

دوم. توجه به یک قانون بسیار مهم در مورد سختی ها است. گفتیم که : به اقتضای ربوبیت الهی کسانی که در مسیر بندگی قرار می گیرند حتما باید سختی بکشند تا ساخته شوند و صبرشان و مقاومتشان سنجیده شود و ایمانشان محک بخورد و امتحان بندگی بدهند. اصل بندگی و حقیقت خودسازی و مراقبه سختی کشیدن در راه خدا است.

منتهی قانون مهمی که اکثر مردم از آن غافل هستند این است که اگر انسانی که به خدا ایمان دارد، خودش برای خودش سختی های بندگی و اختیاری را به جان نخرد.

یعنی سختی نماز و روزه و خمس و زکاه و شب زنده داری و انجام نوافل و مستحبات را تحمل نکند و در این زمینه تنبلی و کاهلی نماید، گرفتار سختی های اضطراری زندگی می شود و خدای متعال ناچارا و باز به اقتضای ربوبیت خود، به او سختی های زندگی را می چشاند.

او را با درد و رنج زندگی می آزماید، با دشواری ها و شکست های زندگی پرورش اش می دهد، ایمان او را محک می زند و توکل او را می آزماید.

این قانون مهم زندگی است که اکثر ما از آن غافلیم. و چون غافلیم گرفتار سختی ها و رنج های اضطراری زندگی می شویم. سختی های اضطراری زندگی آرامش و آسایش انسان را سلب می کند و او را دچار رنج و تعب فراوان می نماید و تاثیر مثبت آن نیز در قیاس با سختی های اختیاری بسیار کم تر است.

در حالی که سختی های اختیاری کاملا به نفع انسان است، به او آرامش می دهد، موجب لذت و سعادت واقعی می گردد و قرب خداوند را در پی دارد. سختی های اختیاری است که انسان را آماده ورود به زندگی جاودان و لقاء الله می کند. خودسازی یعنی سختی کشیدن اختیاری در راه خدا.

سوم. مطلب بعدی این است که اصولا دنیا دار سختی است و خدا انسان را در تعب آفریده است، انسان در زندگی با سختی رشد می کند و فلسفه زندگی و بندگی سختی کشیدن در راه خدا است.

نباید به زندگی به عنوان جایی برای راحت طلبی و لذت جویی و کامیابی نگریست. دنیا جای آرامش و عیش و نوش و خوشگذرانی نیست.

کافر و سکولار چون به روح و زندگی پس از مرگ و معاد اعتقاد ندارد، زندگی را محل کامیابی و خوشگذرانی می داند و هدف زندگی را رسیدن به لذت برتر معرفی می کند.

و تمام همت و کوشش خود را برای رسیدن به زندگی مرفه تر و راحت تر صرف می کند و پیوسته در پی آسایش است، ولی آسایش و آرامشی که هرگز به آن نمی رسد.

اما انسان الهی دقیقا بر عکس او فکر می کند و دنیا را محل کار و کوشش سخت و حرکت به سوی خدا و آماده شدن برای حیات پس از مرگ می داند و معتقد است با زحمت زیاد و تحمل ریاضت و صبر در مقام بندگی باید خود را آماده لقای محبوب نماید.

4- ورزش کنید :
هر روز به مقدار معینی مثلاً (یک ربع ساعت) در رأس ساعت مشخص ورزش کنید و برای تخلف از آن نیز خود را جریمه کنید. مثلاً از رفتن به پارک و لذت از آن خود را محروم کنید .

نفس انسان به دنبال راحتی است. هر چیزی که باعث شود انسان مقداری سختی بکشد و نفس را به تحمل وادارد، باعث قوت نفس و اراده می‌شود. فعالیت ورزشی مناسبی که موجب عرق ریختن و تحرک شود در این راستا تأثیر بسزایی دارد.

پس از کم تحرکی و گوشه‌نشینی پرهیز کنید و حتماً ساعتی را در روز به ورزش و فعالیت جسمی حتی در حد پیاده‌روی ساده بپردازید.

بهترین نوع ورزش که تأثیر بهتری در تقویت اراده دارد، کوهنوردی است که طی آن، در هر قدمی که انسان برمی‌دارد و بالاتر می‌رود، اراده‌اش تقویت می‌شود

5- نماز شب بخوانید:
یکی از عوامل مؤثر در تقویت اراده آن است که کمی قبل از اذان صبح بلند شده نماز شب بخوانید (هرچند به مدت کم مثلاً یک ربع قبل از اذان صبح ) .

پیامبر اکرم«صلی الله علیه و آله و سلم» برای انجام مأموریت بسیار مهم خود، نیازمند اراده‌ای قوی و قاطعیت در گفتار بودند. بنابراین خداوند متعال در آیه‌ای دیگر می‌فرماید:

«إِنَّ ناشِئَهَ اللَّیلِ هِی أَشَدُّ وَطْئاً وَ أَقْوَمُ قیلاً»؛ (مزمل، ۶) یعنی اگر ارادۀ قوی و تقویت اراده می‌خواهی تا در کار خود موفّق باشی، اگر می‌خواهی این راه پرمشقّت و سختی که در پیش‌ داری، تو را از پا در نیاورد، نماز شب و تهجّد بهترین طریق تقویت اراده است.

6- بهره‏ گیرى از سرگذشت انسان‏هاى با اراده:
مطالعه زندگی عرفا اولیاء الهی و چگونگی نماز خواندن آنها نیز در ایجاد شوق و ذوق به خواندن نماز بسیار مؤثر است .

خواندن سرگذشت انسان‏هاى با اراده، عامل تعیین کننده‏اى در تقویت اراده است. خواندن زندگینامه انسان‏هاى با اراده موجب میشود که آدمی در برابر عواملى که موجب ضعف اراده مى‏شود، مقاومت نموده و عوامل تقویت اراده را تجربه کند، مثلاً یکى از عوامل موفقیت «پشتکار» است.

علامه امینى (ره) صاحب کتاب ارزشمند الغدیر جهت تدوین این کتاب به کشورهاى مختلف سفر کرد. یکى از سفرهاى وى به هندوستان حدود شش ماه طول کشید.

پس از بازگشت از هند پرسیدند: هواى هندوستان چگونه بود؟ وى پس از اندکى تفکر پاسخ داد: به دلیل این که همواره سرگرم مطالعه بودم، نفهمیدم هواى آن جا در این مدّت چگونه بود!

مفسر کبیر قرآن، علامه طباطبایى، نمونه‏اى از افراد با اراده و مصمم است. او در پنج سالگى مادر و در نه سالگى، پدرشان را از دست مى‏دهند و راه معاش ایشان و برادرشان از کودکى، منحصر به زمین زراعتى در قریه شادآباد تبریز بوده است.

علامه طباطبایى به علت تنگدستى ناچار مى‏شود از نجف اشرف به ایران مراجعت نمایند و ده سال در همان قریه به کشاورزى اشتغال ورزند.( علامه حسینى تهرانى، ص تابان، ص ۳۹.)

با این وصف ایشان با تلاش پیگیر توانست تفسیرى به رشته تحریر درآورد که به جامعیت آن، تفسیرى یافت نمى‏شود.

در کتاب رمز پیروزى مردان بزرگ از آیت‏الله جعفر سبحانى و سیماى فرزانگان از رضا مختارى داستان‏هاى زیادى از بزرگان نقل شده است.

7- انتخاب دوستان متدین و اهل نماز جماعت:
در انتخاب دوستان با اراده و متدین که به نماز مخصوصاً نماز جماعت اهمیت می دهند وقت بیشتری داشته و سعی کنید با چنین افرادی ارتباط بیشتری داشته باشید و از ارتباط با افراد لا ابالی و کم توجه به نماز خودداری کنید .

انسان، ناخودآگاه از افرادی که با آن‌ها رفاقت و همنشینی دارد، رنگ می‌پذیرد؛ لذا هر چه دوستان و همنشینان ما افراد با اراده، منظم، معقول، جدی و مصمم باشند، ما هم به همین حالات نزدیک می‌شویم.

از طرف دیگر، اگر همنشینان و دوستان ما اهل بطالت و اتلاف وقت، سستی و بی‌برنامگی باشند، ناخودآگاه ما هم به همین خصلت‌ها دچار می‌شویم.

حضرت رسول اکرم صلی الله علیه وآله وسلم می‌فرماید: «المرء علی دین خلیله و قرینه»( کافی، ج ۲، ص ۳۷۵)؛ «انسان، بر دین و مرام دوستان و نزدیکانش است».

8- برنامه ریزی :
برای تمام فعالیت های شبانه روزی در طول هفته از یک برنامه مدون و متناسب به توانایی های خویش بهره جسته و سعی کنید طبق برنامه مدون به انجام کارها و فعالیت های مختلف تحصیلی و غیره بپردازید.