ميان وعده غذايي براي کودکان

بسياري از عادات و از جمله عادات غذايي در سنين ۲-۵ سالگي شکل مي گيرد . با توجه به اينکه عادات غذايي در دوران کودکي مي تواند در پيشگيري از بسياري از بيماريهاي سنين بزرگسالي مانند پرفشاري خون ، چاقي ، پوکي استخوان ، بالا بردن کلسترول خون و بيماريهاي قلبي و عروقي نقش داشته باشد .
به دليل شکل گيري عادت غذايي در سنين پايين ، از همين زمان بايد مواد غذايي سالم در اختيار کودک قرار داد و به تامين مواد مغذي مورد نياز او از طريق وعده هاي اصلي و ميان وعده هاي غذايي توجه نمود . استفاده از يک ميان وعده با ارزش غذايي مناسب نظير شير ، ميوه ، خرما ... در برنامه غذايي کودک موجب رشد جسمي و مغزي او مي گردد . در حاليکه مصرف تنقلات غذايي کم ارزش به عنوان ميان وعده موجب کاهش دريافت مواد مغذي مورد نياز کودک از جمله پروتئين ، ويتامين واملاح گرديده و زمينه را براي تأخير رشد کودک مساعد مي کند .
از سوي ديگر مصرف تنقلات تجارتي کم ارزش به دليل زيادي نمک ، چربي و شکر زمينه ساز بروز بيماريهاي مزمن ( قلبي - عروقي ، چاقي و ... ) در دوران بزرگسالي است . به علاوه اين گونه تنقلات حاوي افزودنيهاي رنگي ، نگهدارنده ها و طعم دهنده هاي مصنوعي است که مصرف بي رويه آنان موجب پرتحرکي کودکان مي گردد .
متأسفانه تغيير الگوي مصرف مواد غذايي در طول دهه هاي اخير موجب جايگزيني تنقلات غذايي کم ارزش به جاي ميان وعده هاي غذايي مناسب و با ارزش گرديده است . احياء فرهنگ سازي غذاهاي سنتي و به ويژه مصرف ميان وعده هاي مغذي مانند خرما و کشمش مي تواند موجب اصلاح عادات غذايي کودکان گردد .
ميان وعده هاي غذايي مانند نان و پنير ، خرما ، شير ، بيسکوئيت ، سيب ، توت خشک ، پرتقال براي تغذيه کودکان مناسب هستند .

نقش ميان وعده غذايي

کودک بايد هر روز حداقل ۵ وعده غذا شامل سه وعده غذاي اصلي ( صبحانه ، ناهار ، شام ) و دو ميان وعده بخورد .
ميان وعده غذاي مختصري است که بين دو وعده اصلي به کودک داده مي شود .
از آنجايي که معده کودک کوچک است ولي نياز او به انرژي زياد مي باشد با خوردن سه وعده اصلي غذا نيازهايش تأمين نمي گردد . بايد به ياد داشته باشيم که ميان وعده تنها سهم کوچکي در تأمين نيازهاي غذايي کودک دارد و هيچگاه جاي وعده اصلي را نخواهد گرفت . بنابراين ميان وعده ها بايد بين وعده هاي اصلي به کودک داده شود . به طوري که ۲ تا ۳ ساعت با وعده اصلي غذايي فاصله داشته باشد .
• ساعت ۷ صبح : صبحانه
• ساعت ۱۰ صبح : ميان وعده
• ساعت ۳۰/۱۲: ناهار
• ساعت ۳ بعدازظهر : ميان وعده
• ساعت ۶ عصر : شام
• قبل از خواب : ميان وعده ( در صورت ضرورت )
ميان وعده هايي مانند شيرپاستوريزه يا جوشيده شده ، نان و پنير و خرما ، بيسکوئيت ، کيک ، ميوه ، خشکبار مانند : بادام ، گردو ، پسته ، کشمش ، نخودچي ، برگه ها ، توت خشک و ... جهت تغذيه کودکان مناسب مي باشد .
از دادن مواد غذايي چرب ، شور ، شيرين مثل : پفک ، چيپس ، يخمک و ساير تنقلات کم ارزش غذايي جدا خودداري شود ،‌چون خوردن اين مواد غذايي اشتهاي کودک را کم کرده و باعث مي شود تا نتواند غذاي اصلي خود را بخورد .
تنقلاتي مانند چيپس و پفک علاوه بر کاهش اشتها ، ذائقه کودک را به طعم شور عادت مي دهد و احتمال بوجود آوردن مشکلات تغذيه اي کودک در سنين بزرگسالي به ويژه پرفشاري خون بيشتر مي شود . خوردن شکلات نيز در کودکان در حد متوسط مجاز است زيرا ذائقه کودک را به خوردن شيريني عادت مي دهد . همچنين مصرف غذاهاي چرب و شيرين باعث بروز چاقي و پوسيدگي دندان ها در سنين بالاتر مي شود . مصرف بي رويه نوشابه نيز خصوصاً همراه با غذا علاوه بر سيري کاذب جذب مواد مغذي مانند کلسيم را مختل مي کند .
• ميان وعده ها از ميان ۴ گروه اصلي غذايي ( گروه شير و لبنيات ، گروه نان و غلات ، گروه گوشت ، حبوبات و تخم مرغ ، مغزها و گردو و گروه ميوه و سبزي ) انتخاب شوند که اين امر خود موجب تأمين بخشي از نيازهاي تغذيه اي کودک و ايجاد تنوع و تعادل در رژيم غذايي او مي گردد .
• حداقل پانزده دقيقه زمان براي خوردن ميان وعده غذاي کودک در نظر گرفته شود .
• بين وعده هاي اصلي و ميان وعده ، حداقل ۲ تا ۳ ساعت فاصله گذاشته شود . در غيراينصورت اگر فاصله کم باشد کودک احساس سيري کرده و از مصرف وعده هاي اصلي غذايي خودداري مي کند .
• اگر کودک در بين وعده اصلي غذا و ميان وعده احساس تشنگي کرد ، به او آب داده شود زيرا اگر آب ميوه بخورد ، احساس سيري مي کند .
• از دادن ميان وعده هايي نظير شکلات ، آب نبات ، شيريني ، چيپس که فقط حاوي انرژي است خودداري شود .
• ميان وعده هاي غذايي کودک مي تواند عادات غذايي درست و نادرست را در کودک ايجاد نمايد . با توجه به اينکه کم خوني ناشي از فقر آهن يکي از مشکلات تغذيه اي کودکان مي باشد و يکي از دلايل اصلي آن استفاده از يک برنامه غذايي نامناسب است ، بنابراين انتخاب ميان وعده هاي غذايي مناسب مانند انواع خشکبار ( پسته ، بادام و ... ) همراه با ميوه ها موجب افزايش آهن دريافتي کودک مي گردد .

کداميک از ميان وعده هاي غذايي را مي توان به کودک داد ؟

کداميک از ميانوعده هاي غذايي را مي توان به کودک داد ؟
نامناسب	مناسب
پفک	ذرت بوداده خانگي کم نمک
چيپس	مغزها ( گردو ، فندق ، بادام ، پسته ) - ميوه ها
سوسيس  و کالباس	ساندويچ پنير و گردو ساندويچ گوجه + خيار + پنير ساندويچ تخم مرغ ساندويچ مرغ
نوشابه	دوغ ، شير ، انواع آبميوه هايطبيعي
يخمک و نوشمک	بستني
لواشه ، آلوچه ، تمرهندي	انواع برگه هاي ميوه و آلو- خشکبار