مخملك

توضيح كلي

مخملك يك اختلال دوران كودكي (معمولاً سنين 10-2 سال ) كه مشخصه آن بثورات پوستي قرمز روشن است . قبل از بروز مخملك يك گلودرد استرپتوكوكي وجود دارد. هر دو عارضه مذكور (مخملك و گلودرد استرپتوكوكي ) تا 3-2 هفته بسيار مسري اند. شيوع مخملك بسيار كمتر از گذشته بوده و خطرات آن نيز كمتر شده است .

علايم شايع

علايم ممكن است در افراد مختلف متفاوت باشد. سير معمول بيماري در ذيل ذكر شده است :
روز اول : تب تا حد 40 درجه سانتيگراد؛ قرمزي گلو و تورم لوزه ها (بر روي لوزه ها ممكن است نقاط سفيدرنگ وجود داشته باشد)، بزرگي غدد لنفاوي گردن ، سرفه ، استفراغ .
روز دوم : بثورات پوستي قرمز روشن بر روي تمام صورت بجز اطراف دهان .
روز سوم : قرمزي زبان (زبان توت فرنگي ) و بثورات قرمز در چين هاي بدن و انتشار آنها به نواحي گردن ، قفسه سينه ، پشت و سپس تمام بدن . اين بثورات شبيه بثورات آفتاب سوختگي همراه برآمدگي است .
روز چهارم : محو شدن بثورات و شروع پوسته اندازي كه به مدت 14-10 روز ادامه خواهد يافت .

علل

عفونت استرپتوكوكي ناشي از نوع خاصي از باكتري كه سم مخملك را توليد مي كند. اين باكتري از طريق قطرات ريز ترشحات كه با سرفه يا تنفس در فضا پخش مي شوند انتشار مي يابد.
تعداد بسيار كمي از موارد عفونت استرپتوكوكي به سمت مخملك پيشرفت مي كند زيرا همه افراد نسبت به سم ايجادكننده بثورات مخملك حساس نيستند. به عنوان مثال در يك خانواده ممكن است يك كودك دچار مخملك گردد، ديگري تنها دچار گلودرد استرپتوكوكي باشد و سومي تنها حامل باكتري و انتقال دهنده آن به ديگران باشد بدون اينكه خود بيمار شود.

عوامل افزايش دهنده خطر

سابقه خانوادگي عفونت هاي استرپتوكوكي مكرر
زردزخم اخير
زندگي در شرايط پرجمعيت يا غيربهداشتي
تماس با افراد مبتلا در مكان هاي عمومي
سن 10-2 سال

پيشگيري

اين بيماري به طور كامل قابل پيشگيري نيست ، زيرا برخي افراد سالم حامل باكتري استرپتوكوك هستند بدون آنكه خود بيمار گردند. با اين حال اقداماتي كه تا حدودي در پيشگيري مؤثرند عبارتند از: درمان آنتي بيوتيكي حداقل به مدت 10 روز براي هرگونه عفونت استرپتوكوكي
دوري از افراد مبتلا به گلودرد

عواقب موردانتظار

معمولاً با درمان در عرض 10 روز يا بيشتر قابل علاج است . مخملك به اندازه گذشته شايع نيست و به ندرت كشنده است . با درمان آنتي بيوتيكي ، شدت بيماري و احتمال بروز عوارض آن كاهش مي يابد.

عوارض احتمالي

بدون درمان :
تب روماتيسمي
اختلال شنوايي
گلومرولونفريت
مننژيت
پنوموني
انسفاليت

درمان

- بررسي هاي تشخيصي ممكن است شامل كشت گلو يا آزمايش خون از نظر باكتري استرپتوكوك باشد.
- مراقبت بيماران ممكن است در منزل انجام شود.
- در بزرگسالان و كودكاني كه قادر به غرغره كردن هستند، غرغره چاي جهت تسكين ناراحتي گلو توصيه مي شود. غلظت محلول چاي مورد استفاده براي غرغره را دوبرابر معمول در نظر بگيريد. اين محلول را مي توان به صورت گرم يا سرد و به تعداد دفعات دلخواه بيمار استفاده كرد.
- براي تسكين خشكي و احساس گرفتگي گلو از يك دستگاه مرطوب كننده با بخار سرد استفاده كنيد. اين دستگاه را هر روز تميز كنيد.
- در مورد غدد لنفاوي متورم و دردناك در ناحيه گردن از كمپرس آب گرم استفاده كنيد.
- فرد مبتلا را از ساير افراد، از جمله اعضاي خانواده جدا كنيد.
پني سيلين براي كوتاه كردن دوره مخملك و جلوگيري از عوارض آن تجويز مي شود. اگر بيمار به پني سيلين حساسيت داشته باشد، ساير آنتي بيوتيك ها، نظير اريترومايسين نيز مؤثرند.
تا برطرف شدن علايم بيماري ، استراحت در بستر ضروري است .
رژيم خاصي نياز نيست . مصرف مايعات فراوان توصيه مي شود.
در اين شرايط به پزشك خود مراجعه نماييد
اگر شما يا كودكتان داراي علايم گلودرد استرپتوكوكي يا مخملك باشيد.
بروز موارد زير در طي درمان :
اگر درجه حرارت بدن به مدت دو روز به حد طبيعي بازگشته و سپس دوباره تب بروز كند.
اگر دچار علايم جديد و غيرقابل توجيه نظيرتهوع ؛ استفراغ ؛ درد گوش ؛ سرفه ؛ سردرد؛ خروج ترشحات غليظ رنگي از بيني ؛ درد سينه ؛ يا دشواري تنفس شده ايد.