فقه غدير
فقه غدير
فقه غدير
نويسنده: احمد مبلغى
در اين نوشتار بر آنيم نگاهى به فقه غدير افكنيم، پيش از ورود به بحث توجه به چند نكته ضرورى مىنمايد:
.1 مراد از فقه غدير اعمال مستحب اين روز است. روايات سى و شش عمل را در اين روز مستحب شمردهاند كه ما آنها را به ترتيب حروف الفبا ارائه مىكنيم.
.2 اين تعداد حكم براى يك روز نشان از اهميت، حساسيت و عظمت آن دارد. در اسلام براى هيچ روزى، هر چند بسيار مهم و مقدس، اين تعداد حكم ارائه نشده است. در برخى از روزهاى مهم مانند فطر و قربان، عرفه و مباهله اعمال متعددى مستحب شمرده شده، ولى اگر همه آنها را به يكديگر ضميمه كنيم، با مستحبات غدير برابرى نمىكنند.
.3 دومين ويژگى فقه غدير جامعيت است. در هر زمينهاى عملى وارد شده، اعمالى جامع و بى كم و كاست؛ از عمل عبادى تا برنامه سياسى همايش و طرح اقتصادى ايجاد مساوات همه در فقه غدير گرد آمده است. گستردگى و غناى اين اعمال چنان است كه مىتوان گفت در آينه فقه كامل غدير كمال دين تجلى يافته است.
.4 سومين ويژگى فقه غدير اين است كه براى اعمال آن فضيلتهاى منحصر بفرد قرار دادهاند؛ كه در جاى ديگر به چشم نمىخورد و اين حتى از فضيلتهاى ماه رمضان نيز بيشتر است. مرحوم ميرزا جواد آقا تبريزى مىگويد: «فضيلتى كه براى روز غدير وارد شده نسبت به فضيلتهاى ماه رمضان زيادتر است.» (1)
در خلال اعمال غدير به برخى از اين فضيلتها اشاره خواهد شد.
.5 چرا اين حجم از اعمال را، با آن همه فضيلت، براى روز غدير قرار دادهاند؟ امام صادق (علیه السلام) در پاسخ بدين پرسش مىفرمايد: «اعظاما ليومك؛ (2) تا با اين اعمال روز غدير را بزرگ بدارى».
اين سخن امام ششم(علیه السلام) دو حقيقت را آشكار مىسازد: يكى اينكه بايد روز غدير را بزرگ داشت و ديگر اينكه بزرگداشت غدير با انجام دادن اعمال ويژه اين روز تحقق مىيابد.
كسى كه مؤمن روزهدارى رادر غدير افطار دهد، مانند اين است كه ده فئام را افطار داده است. فردى پرسيد: اى اميرمؤمنان(علیه السلام) «فئام» چيست؟ حضرت فرمود: صد هزار پيامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) و صديق و شهيد. آنگاه ادامه داد: پس چگونه خواهد بود فضيلت كسى كه جمعى از مؤمنين و مؤمنات را تكفل كند.
شبيه به اين روايت، حديثى از امام صادق(علیه السلام) نيز نقل شده است. (4)
بر اساس برخى از روايات امام رضا(علیه السلام) در روز غدير گروهى را براى افطار نزد خود نگاه داشت . (5)
به همين دليل عقد برادرى يكى از آداب روز غدير شمرده شده است. اين عقد به صورت زير است : يكى از دو نفر دست راست خود را بر دست راست ديگرى مىگذارد و مىگويد:
و اخيتك فى الله و صافيتك فى الله و صافحتك فى الله و عادهت الله و ملائكته و رسله و انبيائه و الائمة المعصومين(علیه السلام) على أنى إن كنت من اهل الجنة و الشفاعة و أذن لى بأن أدخل الجنة لا ادخلها الا و أنت معى.
با تو در راه خدا برادر مىشوم؛ با تو در راه خدا راه صفا و صميميت در پيش مىگيرم؛ با تو در راه خدا دست مىدهم و با خدا، ملايكه، كتابها، فرستادگان و پيامبرانش و ائمه معصومين(علیه السلام) عهد مىبندم كه اگر از اهل بهشت و شفاعت شده، اجازه ورود به بهشت يافتم، داخل آن نشوم مگر آنكه تو با من همراه شوى.
آنگاه ديگرى مىگويد: قبلت؛ يعنى، قبول كردم. سپس مىگويد: اسقطت عنك جميع حقوق الاخوة ما خلا الشفاعة و الدعاء و الزيارة؛ جز شفاعت و دعا و زيارت، همه حقوق برادرى را ساقط كردم. (7)
امام صادق(علیه السلام) شيوه تهنيت گفتن در روز غدير را چنين آموزش داده است:
وقتى يكديگر را ملاقات كرديد، بگوييد: الحمدلله الذى اكرمنا بهذا اليوم و جعلنا من الموفين بعهده الينا و ميثاقه الذى واثقنا به من ولاية ولاة امره و القوام بقسطه و لم يجعلنا من الجاحدين و المكذبين بيوم الدين. (12)
سپاس خداى را كه ما را به اين روز گواهى داشت و ما را از مؤمنان و كسانى قرار داد كه به پيمان و ميثاقى كه در باره واليان امرش و بر پا دارندگان قسط و عدالتش از ما گرفته است وفا كرديم و ما را از انكاركنندگان و تكذيبكنندگان رستاخيز قرار نداد.
امام رضا(علیه السلام) فرمود كه، هنگام برخورد با يكديگر بگوييد:
الحمدلله الذى جعلنا من المتمسكين بولاية اميرالمؤمنين(علیه السلام) (13)
سپاس خداى را كه ما را از تمسككنندان به ولايت اميرمؤمنان(علیه السلام) قرار داده است.
روز غدير روز تبسم به روى مؤمنين است. كسى كه در اين روز به روى برادر مؤمنش تبسم كند، خداوند، در روز قيامت، نظر رحمت به او مىافكند، هزار حاجتش را برآورده ساخته و قصرى از در سفيد برايش بنا مىكند و صورتش را زيبا مىسازد.
روز غدير روزى است كه خداى متعال در مال كسى كه خدا را عبادت كند و بر خانواده، خويشتن و برادران ايمانىاش توسعه دهد فزونى پديد مىآورد.
الحمدلله الذى جعل كمال دينه و تمام نعمته بولاية اميرالمؤمنين على بنابيطالب(علیه السلام). (17)
1ـ دعايى كه با اين جمله آغاز شده است: اللهم انك دعوتنا إلى سبيل طاعتك... (18) .
2ـ دعايى كه در آغاز اين عبارت ديده مىشود:
اللهم انى اسئلك بحق محمد نبيك و على وليك و الشأن و القدر الذى خصصتهما دون خلقك.. . (19) . اين دعا در مفاتيحالجنان ذكر شده است. (20)
3ـ دعايى كه با اين جمله آغاز شده است:
اللهم بنورك اهتديت و بفضلك استغنيت ... .
به بحارالانوار، ج 95، ص 318 مراجعه شود.
امام رضا(علیه السلام) فرمود: من زار مؤمنا ادخل الله قبره سبعين نورا و وسع فى قبره، و يزور قبره كل يوم سبعون الف ملك يبشرونه بالجنة. (21)
كسى كه در روز غدير به ديدار مؤمنى برود خداوند هفتاد نور بر قبر او وارد و قبرش را وسيع مىسازد؛ هر روز هفتاد هزار فرشته قبرش را زيارت كرده، به او بشارت بهشت مىدهند .
شايسته است اين سنت در روز غدير، كه بزرگترين عيدهاست، اجرا شود تا علاوه بر احياى روز غدير رشتههاى الفت و مودت ميان مردم محكمتر شود.
امام على(علیه السلام) فرمود: إذا اخلص المخلص فى صومه لقصرت ايام الدنيا عن كفائته. (22)
اگر بنده مخلصى در روزه اين روز اخلاص داشته باشد، همه روزهاى دنيا توان برابرى با آن را ندارد؛ به عبارت ديگر، اگر كسى تمام روزهاى دنيا زنده باشد و همه را روزهدار سپرى كند، ثوابش كمتر از ثواب روزه اين روز خواهد بود.
نخستين جانشين راستين رسول خدا همچنين فرمود: ... و جعل الجزاء العظيم كفاءة عنه. (23)
... خداوند در برابر روزه عيد غدير پاداشى بزرگ نهاده است. امام صادق(علیه السلام) يارانش را به اين امر تشويق مىكرد و مىفرمود:
إنى احب لكم أن تصوموه... (24) .
من دوست دارم شما اين روز را روزه بگيريد.
آن بزرگوار همچنين مىفرمود: صيام يوم غدير خم يعدل عندالله فى كل عام مائة حجة و مائة عمرة مبرورات متقبلات. (25)
روزه روز غدير خم نزد خداوند،در هر سال، برابر با صد حج و صد عمره مقبول است.
پيرامون روزه غدير روايت بسيار وارد شده آنچه ذكر شد از باب نمونه بود.
زيارت آن حضرت(علیه السلام) به دو صورت ممكن است:
.1 زيارت در حرم مطهر
امام رضا(علیه السلام) به احمد بنمحمد بنابى نصربزنطى فرمود: اى فرزند ابونصر، هر كجا بودى در روز غدير كنار قبر اميرمؤمنان(علیه السلام) حاضر شو! همانا خداوند در اين روز گناه شصت سال مرد و زن مؤمن را مىآمرزد.
بدرستى كه پروردگار در اين روز دو برابر آنچه در ماه رمضان شب قدر و شب عيد فطر آزاد مىكند، مىرهاند. (26)
شيوه زيارت آن حضرت را از امام هادى(علیه السلام) مرحوم شيخ عباسى قمى(ره) در مفاتيحالجنان روايت كرده است. (27)
.2 زيارتهاى عمومى اين زيارت، كه به حرم مطهر اختصاص ندارد و ارادتمندان ولايت در همه جا مىتوانند از آن بهره گيرند، دو مورد است:
الف. زيارت امين الله؛ (28)
ب. زيارت روايت شده از امام صادق(علیه السلام) (29) .
هر دو زيارت در مفاتيح ذكر شده است.
چون عيد غدير بزرگترين عيد است مردم بايد در آن، بيش از هر عيد ديگر، شادمانى كنند و خود و جامعه را بيارايند. فضيلت اين عمل بسيار است، امام رضا(علیه السلام) فرمود:
روز غدير روز زينت است، كسى كه براى روز غدير زينت كند خداوند همه گناهان كوچك و بزرگش را آمرزيده، فرشتگانى به سويش مىفرستد تا حسنات او را بنويسند و تا عيد غدير سال بعد بر درجات او بيفزايند. (30)
اهميت زينت در اين روز چنان است كه امام رضا(علیه السلام) براى گروهى لباسهاى نو، انگشتر و كفش فرستاد. (31)
امام صادق(علیه السلام) فرمود: روز غدير روز خوشحالى و شادى است. (33)
شكر گزارى امام على(علیه السلام) فرمود: در روز غدير، خداى را بر آنچه به شما ارزانى داشته( نعمت ولايت) شكر كنيد. (34)
امام رضا(علیه السلام) در فضيلت اين عمل فرمود: من اطعم مؤمنا كان كمن اطعم جميع الانبياء و الصديقين؛ (38) كسى كه مؤمنى را در روز غدير غذا دهد مانند فردى است كه تمام پيامبران و صديقين را غذا داده است. اهميت طعام دادن در اين روز به اندازهاى است كه امام صادق(علیه السلام) روز غدير را روز اطعام طعام (39) خوانده است.
هو اليوم الذى يزيد الله فى مال من عبد فيه... (40)
غدير روزى است كه خداوند بر مال كسى كه در آن عبادت كند، مىافزايد ... .
روايت شده كه كردار نيك در روز غدير، با عمل هشتاد ماه برابرى مىكند؛ و نيز روايت شده كه كردار نيك در اين روز كفاره شصت سال است.
و ليعد الغنى على الفقير و القوى على الضعيف؛ (47) بايد در روز غدير ثروتمند به تهيدست و توانا به ناتوان كمك كند.
با يكديگر عطوفت و مهربانى كردن در روز غدير، موجب رحمت و عطوفت خداى متعال خواهد شد .
مهمان كردن امام رضا(علیه السلام) در روز غدير گروهى را براى افطار نزد خود نگاه داشت. (53)
نيم ساعت پيش از ظهر غدير، دو ركعت نماز مستحب است. در هر ركعت بعد از حمد، سورههاى توحيد، قدر و آيةالكرسى ده بار خوانده مىشود. (55)
امام صادق(علیه السلام) فرمود: يستحب الصلاة فى مسجد الغدير؛ (56) نماز در مسجد غدير مستحب است.
به يكديگر نيكى كنيد كه خداوند الفت ميان شما را پايدار مىسازد و نيكى در اين روز موجب افزايش مال و عمر مىشود.
امام صادق(علیه السلام) فرمود: ... و اكثر برهم. (58)
... در روز غدير به برادران ايمانى، بسيار نيكى كن.
كسى كه وام بگيرد تا به برادران مؤمنش كمك كند از سوى خدا ضمانت مىكنم كه اگر او را زنده نگه داشت، بتواند وامش را بپردازد و اگر نگه نداشت، آن دين از دوش او برداشته شود .
توجه به دو نكته آشكار مىسازد كه چگونه روز غدير روزى ويژه به شمار آمده، كمك كردن به ديگران در آن عملى بسيار مهم است.
الف) هر چند وام گرفتن از نظر شرع كار چندان مرغوبى نيست، ولى اين كار براى كمك به ديگران مستحب قرار داده شده است.
ب) اسلام حقالناس را بسيار مهم شمرده است، ولى در روايت آمده كه اگر وام گيرنده توفيق حيات نيافت، خداوند حق مالى قرضدهنده را از دوش او برمىدارد.
و نيز فرمود: تهادوا نعم الله كما مناكم نعمتهاى خداوند را به يكديگر هديه كنيد همان طور كه به شما عطا فرموده است.امام رضا(علیه السلام) فرمود: أفضل على اخوانك فى هذا اليوم؛ (62) در اين روز بر برادرانت بخشش كن.
امام رضا(علیه السلام) در اين روز براى خانواده گروهى از اصحاب غذا، گندم، لباسهاى نو و حتى انگشتر و كفش فرستاد. (63)
على(علیه السلام) فرمود: ... واجمعوا يجمع الله شملكم؛ (64) در روز غدير، گرد هم آييد تا خداوند امورتان را از نابسامانى و پراكندگى برهاند.
.1 مراد از فقه غدير اعمال مستحب اين روز است. روايات سى و شش عمل را در اين روز مستحب شمردهاند كه ما آنها را به ترتيب حروف الفبا ارائه مىكنيم.
.2 اين تعداد حكم براى يك روز نشان از اهميت، حساسيت و عظمت آن دارد. در اسلام براى هيچ روزى، هر چند بسيار مهم و مقدس، اين تعداد حكم ارائه نشده است. در برخى از روزهاى مهم مانند فطر و قربان، عرفه و مباهله اعمال متعددى مستحب شمرده شده، ولى اگر همه آنها را به يكديگر ضميمه كنيم، با مستحبات غدير برابرى نمىكنند.
.3 دومين ويژگى فقه غدير جامعيت است. در هر زمينهاى عملى وارد شده، اعمالى جامع و بى كم و كاست؛ از عمل عبادى تا برنامه سياسى همايش و طرح اقتصادى ايجاد مساوات همه در فقه غدير گرد آمده است. گستردگى و غناى اين اعمال چنان است كه مىتوان گفت در آينه فقه كامل غدير كمال دين تجلى يافته است.
.4 سومين ويژگى فقه غدير اين است كه براى اعمال آن فضيلتهاى منحصر بفرد قرار دادهاند؛ كه در جاى ديگر به چشم نمىخورد و اين حتى از فضيلتهاى ماه رمضان نيز بيشتر است. مرحوم ميرزا جواد آقا تبريزى مىگويد: «فضيلتى كه براى روز غدير وارد شده نسبت به فضيلتهاى ماه رمضان زيادتر است.» (1)
در خلال اعمال غدير به برخى از اين فضيلتها اشاره خواهد شد.
.5 چرا اين حجم از اعمال را، با آن همه فضيلت، براى روز غدير قرار دادهاند؟ امام صادق (علیه السلام) در پاسخ بدين پرسش مىفرمايد: «اعظاما ليومك؛ (2) تا با اين اعمال روز غدير را بزرگ بدارى».
اين سخن امام ششم(علیه السلام) دو حقيقت را آشكار مىسازد: يكى اينكه بايد روز غدير را بزرگ داشت و ديگر اينكه بزرگداشت غدير با انجام دادن اعمال ويژه اين روز تحقق مىيابد.
الفـ افطارى دادن
كسى كه مؤمن روزهدارى رادر غدير افطار دهد، مانند اين است كه ده فئام را افطار داده است. فردى پرسيد: اى اميرمؤمنان(علیه السلام) «فئام» چيست؟ حضرت فرمود: صد هزار پيامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) و صديق و شهيد. آنگاه ادامه داد: پس چگونه خواهد بود فضيلت كسى كه جمعى از مؤمنين و مؤمنات را تكفل كند.
شبيه به اين روايت، حديثى از امام صادق(علیه السلام) نيز نقل شده است. (4)
بر اساس برخى از روايات امام رضا(علیه السلام) در روز غدير گروهى را براى افطار نزد خود نگاه داشت . (5)
بـ برادر شدن
به همين دليل عقد برادرى يكى از آداب روز غدير شمرده شده است. اين عقد به صورت زير است : يكى از دو نفر دست راست خود را بر دست راست ديگرى مىگذارد و مىگويد:
و اخيتك فى الله و صافيتك فى الله و صافحتك فى الله و عادهت الله و ملائكته و رسله و انبيائه و الائمة المعصومين(علیه السلام) على أنى إن كنت من اهل الجنة و الشفاعة و أذن لى بأن أدخل الجنة لا ادخلها الا و أنت معى.
با تو در راه خدا برادر مىشوم؛ با تو در راه خدا راه صفا و صميميت در پيش مىگيرم؛ با تو در راه خدا دست مىدهم و با خدا، ملايكه، كتابها، فرستادگان و پيامبرانش و ائمه معصومين(علیه السلام) عهد مىبندم كه اگر از اهل بهشت و شفاعت شده، اجازه ورود به بهشت يافتم، داخل آن نشوم مگر آنكه تو با من همراه شوى.
آنگاه ديگرى مىگويد: قبلت؛ يعنى، قبول كردم. سپس مىگويد: اسقطت عنك جميع حقوق الاخوة ما خلا الشفاعة و الدعاء و الزيارة؛ جز شفاعت و دعا و زيارت، همه حقوق برادرى را ساقط كردم. (7)
بيرازى جستن
پـ پوشيدن لباس پاكيزه و نو
تـ تبريك و تهنيت
امام صادق(علیه السلام) شيوه تهنيت گفتن در روز غدير را چنين آموزش داده است:
وقتى يكديگر را ملاقات كرديد، بگوييد: الحمدلله الذى اكرمنا بهذا اليوم و جعلنا من الموفين بعهده الينا و ميثاقه الذى واثقنا به من ولاية ولاة امره و القوام بقسطه و لم يجعلنا من الجاحدين و المكذبين بيوم الدين. (12)
سپاس خداى را كه ما را به اين روز گواهى داشت و ما را از مؤمنان و كسانى قرار داد كه به پيمان و ميثاقى كه در باره واليان امرش و بر پا دارندگان قسط و عدالتش از ما گرفته است وفا كرديم و ما را از انكاركنندگان و تكذيبكنندگان رستاخيز قرار نداد.
امام رضا(علیه السلام) فرمود كه، هنگام برخورد با يكديگر بگوييد:
الحمدلله الذى جعلنا من المتمسكين بولاية اميرالمؤمنين(علیه السلام) (13)
سپاس خداى را كه ما را از تمسككنندان به ولايت اميرمؤمنان(علیه السلام) قرار داده است.
تبسم
روز غدير روز تبسم به روى مؤمنين است. كسى كه در اين روز به روى برادر مؤمنش تبسم كند، خداوند، در روز قيامت، نظر رحمت به او مىافكند، هزار حاجتش را برآورده ساخته و قصرى از در سفيد برايش بنا مىكند و صورتش را زيبا مىسازد.
توسعه زندگى
روز غدير روزى است كه خداى متعال در مال كسى كه خدا را عبادت كند و بر خانواده، خويشتن و برادران ايمانىاش توسعه دهد فزونى پديد مىآورد.
جـ جشن گرفتن
حـ حمد كردن
الحمدلله الذى جعل كمال دينه و تمام نعمته بولاية اميرالمؤمنين على بنابيطالب(علیه السلام). (17)
دـ دعا
1ـ دعايى كه با اين جمله آغاز شده است: اللهم انك دعوتنا إلى سبيل طاعتك... (18) .
2ـ دعايى كه در آغاز اين عبارت ديده مىشود:
اللهم انى اسئلك بحق محمد نبيك و على وليك و الشأن و القدر الذى خصصتهما دون خلقك.. . (19) . اين دعا در مفاتيحالجنان ذكر شده است. (20)
3ـ دعايى كه با اين جمله آغاز شده است:
اللهم بنورك اهتديت و بفضلك استغنيت ... .
به بحارالانوار، ج 95، ص 318 مراجعه شود.
ديد و بازديد
امام رضا(علیه السلام) فرمود: من زار مؤمنا ادخل الله قبره سبعين نورا و وسع فى قبره، و يزور قبره كل يوم سبعون الف ملك يبشرونه بالجنة. (21)
كسى كه در روز غدير به ديدار مؤمنى برود خداوند هفتاد نور بر قبر او وارد و قبرش را وسيع مىسازد؛ هر روز هفتاد هزار فرشته قبرش را زيارت كرده، به او بشارت بهشت مىدهند .
شايسته است اين سنت در روز غدير، كه بزرگترين عيدهاست، اجرا شود تا علاوه بر احياى روز غدير رشتههاى الفت و مودت ميان مردم محكمتر شود.
رـ روزه
امام على(علیه السلام) فرمود: إذا اخلص المخلص فى صومه لقصرت ايام الدنيا عن كفائته. (22)
اگر بنده مخلصى در روزه اين روز اخلاص داشته باشد، همه روزهاى دنيا توان برابرى با آن را ندارد؛ به عبارت ديگر، اگر كسى تمام روزهاى دنيا زنده باشد و همه را روزهدار سپرى كند، ثوابش كمتر از ثواب روزه اين روز خواهد بود.
نخستين جانشين راستين رسول خدا همچنين فرمود: ... و جعل الجزاء العظيم كفاءة عنه. (23)
... خداوند در برابر روزه عيد غدير پاداشى بزرگ نهاده است. امام صادق(علیه السلام) يارانش را به اين امر تشويق مىكرد و مىفرمود:
إنى احب لكم أن تصوموه... (24) .
من دوست دارم شما اين روز را روزه بگيريد.
آن بزرگوار همچنين مىفرمود: صيام يوم غدير خم يعدل عندالله فى كل عام مائة حجة و مائة عمرة مبرورات متقبلات. (25)
روزه روز غدير خم نزد خداوند،در هر سال، برابر با صد حج و صد عمره مقبول است.
پيرامون روزه غدير روايت بسيار وارد شده آنچه ذكر شد از باب نمونه بود.
زـ زيارت
زيارت آن حضرت(علیه السلام) به دو صورت ممكن است:
.1 زيارت در حرم مطهر
امام رضا(علیه السلام) به احمد بنمحمد بنابى نصربزنطى فرمود: اى فرزند ابونصر، هر كجا بودى در روز غدير كنار قبر اميرمؤمنان(علیه السلام) حاضر شو! همانا خداوند در اين روز گناه شصت سال مرد و زن مؤمن را مىآمرزد.
بدرستى كه پروردگار در اين روز دو برابر آنچه در ماه رمضان شب قدر و شب عيد فطر آزاد مىكند، مىرهاند. (26)
شيوه زيارت آن حضرت را از امام هادى(علیه السلام) مرحوم شيخ عباسى قمى(ره) در مفاتيحالجنان روايت كرده است. (27)
.2 زيارتهاى عمومى اين زيارت، كه به حرم مطهر اختصاص ندارد و ارادتمندان ولايت در همه جا مىتوانند از آن بهره گيرند، دو مورد است:
الف. زيارت امين الله؛ (28)
ب. زيارت روايت شده از امام صادق(علیه السلام) (29) .
هر دو زيارت در مفاتيح ذكر شده است.
زينت دادن
چون عيد غدير بزرگترين عيد است مردم بايد در آن، بيش از هر عيد ديگر، شادمانى كنند و خود و جامعه را بيارايند. فضيلت اين عمل بسيار است، امام رضا(علیه السلام) فرمود:
روز غدير روز زينت است، كسى كه براى روز غدير زينت كند خداوند همه گناهان كوچك و بزرگش را آمرزيده، فرشتگانى به سويش مىفرستد تا حسنات او را بنويسند و تا عيد غدير سال بعد بر درجات او بيفزايند. (30)
اهميت زينت در اين روز چنان است كه امام رضا(علیه السلام) براى گروهى لباسهاى نو، انگشتر و كفش فرستاد. (31)
شـ شادى كردن
امام صادق(علیه السلام) فرمود: روز غدير روز خوشحالى و شادى است. (33)
شكر گزارى امام على(علیه السلام) فرمود: در روز غدير، خداى را بر آنچه به شما ارزانى داشته( نعمت ولايت) شكر كنيد. (34)
صـ صدقه دادن
صلوات فرستادن
طـ طعام دادن
امام رضا(علیه السلام) در فضيلت اين عمل فرمود: من اطعم مؤمنا كان كمن اطعم جميع الانبياء و الصديقين؛ (38) كسى كه مؤمنى را در روز غدير غذا دهد مانند فردى است كه تمام پيامبران و صديقين را غذا داده است. اهميت طعام دادن در اين روز به اندازهاى است كه امام صادق(علیه السلام) روز غدير را روز اطعام طعام (39) خوانده است.
عـ عبادت
هو اليوم الذى يزيد الله فى مال من عبد فيه... (40)
غدير روزى است كه خداوند بر مال كسى كه در آن عبادت كند، مىافزايد ... .
عطر زدن
عمل صالح انجام دادن
روايت شده كه كردار نيك در روز غدير، با عمل هشتاد ماه برابرى مىكند؛ و نيز روايت شده كه كردار نيك در اين روز كفاره شصت سال است.
غـ غسل كردن
قـ قضاى حوائج مؤمنان
كـ كمك كردن
و ليعد الغنى على الفقير و القوى على الضعيف؛ (47) بايد در روز غدير ثروتمند به تهيدست و توانا به ناتوان كمك كند.
گـ گذشت و آشتى كردن
گشادهرويى
مـ مساوات
مصافحه
مهربانى و عطوفت كردن
با يكديگر عطوفت و مهربانى كردن در روز غدير، موجب رحمت و عطوفت خداى متعال خواهد شد .
مهمان كردن امام رضا(علیه السلام) در روز غدير گروهى را براى افطار نزد خود نگاه داشت. (53)
نـ نماز
نيم ساعت پيش از ظهر غدير، دو ركعت نماز مستحب است. در هر ركعت بعد از حمد، سورههاى توحيد، قدر و آيةالكرسى ده بار خوانده مىشود. (55)
امام صادق(علیه السلام) فرمود: يستحب الصلاة فى مسجد الغدير؛ (56) نماز در مسجد غدير مستحب است.
نيكى و احسان
به يكديگر نيكى كنيد كه خداوند الفت ميان شما را پايدار مىسازد و نيكى در اين روز موجب افزايش مال و عمر مىشود.
امام صادق(علیه السلام) فرمود: ... و اكثر برهم. (58)
... در روز غدير به برادران ايمانى، بسيار نيكى كن.
وـ وام گرفتن براى كمك به ديگران
كسى كه وام بگيرد تا به برادران مؤمنش كمك كند از سوى خدا ضمانت مىكنم كه اگر او را زنده نگه داشت، بتواند وامش را بپردازد و اگر نگه نداشت، آن دين از دوش او برداشته شود .
توجه به دو نكته آشكار مىسازد كه چگونه روز غدير روزى ويژه به شمار آمده، كمك كردن به ديگران در آن عملى بسيار مهم است.
الف) هر چند وام گرفتن از نظر شرع كار چندان مرغوبى نيست، ولى اين كار براى كمك به ديگران مستحب قرار داده شده است.
ب) اسلام حقالناس را بسيار مهم شمرده است، ولى در روايت آمده كه اگر وام گيرنده توفيق حيات نيافت، خداوند حق مالى قرضدهنده را از دوش او برمىدارد.
هـ هديه دادن
و نيز فرمود: تهادوا نعم الله كما مناكم نعمتهاى خداوند را به يكديگر هديه كنيد همان طور كه به شما عطا فرموده است.امام رضا(علیه السلام) فرمود: أفضل على اخوانك فى هذا اليوم؛ (62) در اين روز بر برادرانت بخشش كن.
امام رضا(علیه السلام) در اين روز براى خانواده گروهى از اصحاب غذا، گندم، لباسهاى نو و حتى انگشتر و كفش فرستاد. (63)
همايش
على(علیه السلام) فرمود: ... واجمعوا يجمع الله شملكم؛ (64) در روز غدير، گرد هم آييد تا خداوند امورتان را از نابسامانى و پراكندگى برهاند.
پی نوشت:
1)ـ المراقبات، ميرزا جواد آقاى تبريزى، ص 217 و .218
2)ـ بحارالانوار، ج 95، ص .302
3)ـ المراقبات، ميرزا جواد آقا تبريزى، ص .256
4)ـ التهذيب، شيخ طوسى، ج 3، ص .143
5)ـ الغدير، علامه امينى، ج 1، ص .287
6)ـ سوره حجرات، آيه .10
7)ـ مستدرك الوسائل، محدث نورى، ج 1، ص .456
8)ـ بحارالانوار، مجلسى، ج 95، ص .322
9)ـ همان، ص .301
10)ـ المراقبات، ص .260
11)ـ الغدير، ص .274
12)ـ بحارالانوار، ج 95، ص .303
13)ـ المراقبات، ص .260
14)ـ همان، ص .257
15)ـ همان.
16)ـ الغدير، ج 1، ص .287
17)ـ بحارالانوار، ج 95، ص .321
18)ـ المراقبات، ص .255
19)ـ بحارالانوار، ج 95، ص .319
20)ـ مفاتيح الجنان، ص .507
21)ـ المراقبات، ص .257
22)ـ مصباح المتهجد، ص .702
23)ـ همان.
24)ـ الغدير، ص .285
25)ـ همان، ص .286
26)ـ التهذيب، ج 6، ص .24
27)ـ مفاتيح الجنان، ص .659
28)ـ همان.
29)ـ همان، ص .80
30)ـ همان، ص .503
31)ـ المراقبات، ص .257
32)ـ الغدير، ج 1، ص .287
33)ـ همان، ص .284
34)ـ بحارالانوار، ج ، ص .95
35)ـ الغدير، ج 1، ص 284؛ المراقبات، ص .255
36)ـ المراقبات، ص .262
37)ـ همان، ص .256
38)ـ بحارالانوار، ج 95، ص .322
39)ـ همان، ص .302
40)ـ همان، ج 95، ص .301
41)ـ المراقبات، ص .258
42)ـ التهذيب، ج 1، ص .114
43)ـ المراقبات، ص .260
44)ـ تحرير الوسيله، امام خمينى، ج 1، ص .98
45)ـ بحارالانوار، ج 95، ص .302
46)ـ المراقبات، ص .256
47)ـ مفاتيح الجنان، ص .511
48)ـ مصباح المتهجد، ص 702؛ الغدير، ج 1، ص 284؛ المراقبات، ص .256
49)ـ مصباح المتهجد، ص 702؛ المراقبات، ص .256
50)ـ همان.
51)ـ همان.
52)ـ الغدير، ج 1، ص .287
53)ـ المراقبات، ص .255
54)ـ التهذيب، ج 3، ص .143
55)ـ الكافى، ج 4، ص .567
56)ـ الغدير، ج 1، ص 284؛ المراقبات، ص .255
57)ـ بحارالانوار، ج 95، ص .302
58)ـ مصباح المتهجد، ص 702؛ المراقبات، ص .256
59)ـ همان، ص .255
60)ـ مصباح المتهجد، ص .702
61)ـ بحارالانوار، ج 97، ص .119
62)ـ الغدير، ج 1، ص .287
63)ـ مصباح المتهجد، ص 702؛ الغدير، ج 1، ص .284
مقالات مرتبط
تازه های مقالات
ارسال نظر
در ارسال نظر شما خطایی رخ داده است
کاربر گرامی، ضمن تشکر از شما نظر شما با موفقیت ثبت گردید. و پس از تائید در فهرست نظرات نمایش داده می شود
نام :
ایمیل :
نظرات کاربران
{{Fullname}} {{Creationdate}}
{{Body}}