جوانان و انس با قرآن (2)

کلامی از امام خمینی (ره) درباره انس جوانان با قرآن
 

حسّ مسئولیت نسل جوان و کوشش‌های بی‌شائبة آنان در راه دفاع از اسلام و نوامیس قرآن مجید در خور تقدیر و امیدواری است.[1] من در اینجا به جوانان عزیز کشورمان به این سرمایه‌ها و ذخیره‌های عظیم الهی و به این گل‌های معطر و نوشکفته جهان اسلام، سفارش می‌کنم که قدر و قیمت لحظات شیرین زندگی خود را بدانید.[2] من با تأیید خداوند متعال و تمسک به مکتب پرافتخار قرآن، به شما فرزندان عزیز اسلام، مژده پیروزی نهایی می‌دهم... رمز پیروزی، اتکال به قرآن و این روش مقدس که شهادت را استقبال می‌کردند، بود.[3]

الگودهی قرآن به جوانان
 

اگر جوانان ما وجود خود را در پرتو قرآن قرار دهند و در پی کسب معارف قرآن و پس معرفت الهی باشند، در می‌یابند که منظور از انس با قرآن فقط تلاوت ظاهری قرآن نیست و در دستورات اسلامی فقط توصیه به تلاوت قرآن نشده، بلکه توصیه مکرر به بهره‌مندی از معارف گرانبهای قرآن هم شده است. یکی از مباحثی که در قرآن اهتمام خاصی به آن داده شده است، الگودهی به جوانان از جهات مختلف است که همین نشان دهنده اهمیت جوانی و توجه ویژه خداوند به جوانان است. در این راستا به اختصار، فقط به عناوین برخی ازاین الگوها اشاره می‌شود:
ـ الگوی مبارزه با اعتقادات باطل و افکار خرافی و فاسد: حضرت ابراهیم ـ علیه السّلام ـ بود که عمر جوانی خود را در این راه و در مسیر مبارزه با بت‌پرستان و هدایت آنها صرف نمود.
ـ الگوی هدف‌داری: حضرت ابراهیم ـ علیه السّلام ـ بود که به هیچ وجه حاضر نشد با آن فشارهای شدید بت‌پرستان دست از هدف مقدس خود بردارد، و نیز حضرت موسی ـ علیه السّلام ـ در برابر بنی‌اسرائیل و....
ـ الگوی ایثار و از جان گذشتگی: حضرت علی ـ علیه السّلام ـ جوانی که لیلة المبیت در بستر پیامبر به جای او، برای حفظ جان مبارک پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ ، هر خطری را به جان می‌خرد.
ـ الگوی ایثار و اهدای مال: حضرت علی ـ علیه السّلام ـ که با سه فرزند و همسرش تا سه روز افطار خود را به مسکین و یتیم و اسیر می‌دهند.
ـ الگوی کسب علم و دانش‌پژوهی: حضرت موسی ـ علیه السّلام ـ که در جوانی شاگردی حضرت خضر ـ علیه السّلام ـ را می‌نماید و همواره به دنبال کسب علم و افزایش دانش است.
ـ الگوی مبارزه با خواهش‌های نفسانی: حضرت یوسف که در اوج جوانی، در خانه عزیز مصر در برابر خواستة شیطانی زلیخا تسلیم نمی‌شود و خود را آلوده نمی‌کند.
ـ الگوی طهارت و پاکدامنی: حضرت مریم ـ سلام الله علیها ـ که در تمام جوانی خود لحظه‌ای عفت و طهارت جسم و روح خود را به گناه آلوده نمی‌کند و بالاخره با تولد حضرت عیسی ـ علیه السّلام ـ نشانة اعجاز الهی می‌شود.
ـ الگوی عفت و حیا: دختران جوان حضرت شعیب ـ علیه السّلام ـ که در جریان برخورد با حضرت موسی ـ علیه السّلام ـ با نهایت حجت و حیا و متانت با موسی ـ علیه السّلام ـ سخن گفتند.
ـ الگوی تسلیم و رضا در برابر خواست خداوند: حضرت اسماعیل ـ علیه السّلام ـ که اوج نشاط جوانی وقتی که پدر می‌خواهد امر الهی را اجرا کند و اسماعیل ـ علیه السّلام ـ را ذبح کند، اسماعیل تسلیم محض شد، و با افتخار از امتحان بیرون می‌آید.
ـ الگوی همکاری و شاگردی و تواضع: شاگردی حضرت اسماعیل ـ علیه السّلام ـ در برابر حضرت ابراهیم ـ علیه السّلام ـ در ساخت بنای کعبه و جاروکشی و نظافت عاشقانه خانه کعبه توسط اسماعیل ـ علیه السّلام ـ.
ـ الگوی عفو و گذشت: گذشت و جوانمردی حضرت یوسف ـ علیه السّلام ـ در برابر برادران، وقتی که در اوج عظمت و قدرت، درسن جوانی، در دربار عزیز مصر بود، از اذیت‌ها و خطاهای آنها چشم‌پوشی نمود.
ـ الگوی پسر حضرت نوح ـ علیه السّلام ـ : عبرت‌گیری از سرگذشت شوم پسر حضرت نوح ـ علیه السّلام ـ که با افراد فاسد و بد همنشین شد و سرانجام در عذاب الهی فرو رفت و هلاک شد.

مراتب انس با قرآن
 

همانگونه که اشاره شد، انس با قرآن فقط در تلاوت قرآن یا خرید و نگهداری قرآن خلاصه نمی‌شود، و اگر فقط اینگونه باشد، قطعاً از آثار ارزشمند انس با قرآن بهره‌مند نمی شویم.
مهمترین مراتب انس با قرآن که از جهات ظاهری و باطنی و عملی می‌باشد عبارتند از:
1. نگهداری قرآن در منزل و همراه داشتن قرآن؛ 2. احترام به قرآن و تعظیم و حفظ حرمت و جایگاه والای آن؛ 3. نگاه کردن به آیات قرآن؛ 4. گوش فرادادن به تلاوت آیات قرآن؛ 5. تلاوت قرآن در حد امکان و مقدور؛ 6. تدبر و تفکر در معانی، مفاهیم و معارف قرآن؛ 7. عمل به دستورات و راهنمایی‌های قرآن.
به نظر می‌رسد مهمترین مرحله انس با قرآن را خصوصاً برای جوانی که خمیرمایة سرمایه عمرش را می‌خواهد شکل دهد، بحث عمل به قرآن است که اگر اینگونه شد، انس با قرآن اثرات و برکات واقعی خود را نشان خواهد داد.
حضرت علی ـ علیه السّلام ـ می‌فرماید: حافظ قرآن و عمل کننده به آن (در قیامت) همدم و همنشین فرشتگان شایسته حق می‌باشند. و پیامبر اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ می‌فرمایند: اهل قرآن در بالاترین درجه انسانها قرار دارند، قبل از درجة انبیاء مرسلین.[4] بدیهی است که اهل شدن در صورتی است که انسان رنگ و بوی قرآن را در تمام وجود خودش درآورد و خود را مظهر و آینه تمام‌نمای قرآن نماید.

آثار انس با قرآن
 

با توجه به مطالب گذشته به اختصار به آثار و ثمرات انس با قرآن خصوصاً در جوانی اشاره می‌نماییم:
1. ایجاد نورانیت در قلب جوان؛ 2. ایجاد رابطه دوستی وانس و محبت با خداوند متعال؛ 3. کسب رضایت الهی نسبت به جوان عابد مأنوس با قرآن؛ 4. بهترین ابزار جهت مقابله با هواهای نفسانی و وسوسه‌های شیطانی؛ 5. بهترین پشتوانه در مبارزه با طاغوت‌ها و دشمنان دین؛ 6. کسب معرفت و خودشناسی؛ 7. نیل به سعادت و کمالات معنوی و فضایل اخلاقی؛ 8. ایجاد آرامش و اطمینان و یقین در قلب و روح؛ 9. شفای جسم و روح در پرتو قرآن؛ 10. کسب توفیقات روز افزون در پیشبرد اهداف مادی و معنوی و کسب علم و تقوا.

پی نوشت ها:
 

[1] . صحیفه نور، ج 1، ص 195.
[2] . همان، ج 20، ص 241.
[3] . همان، ج 6، ص 48.
[4] . ثواب الاعمال، ردیف 291، ص 184.