نویسنده: باقر شریف القرشی
ترجمه: حسن نجفی

اگر بخواهیم بصورت کوتاه درباره نام مبارک عباس علیه السلام مطلبی ذکر کنیم باید بگوییم امیرالمومنین علیه السلام هنگام ولادت حضرت عباس دریافتند که ایشان قهرمانی از قهرمانان اسلام خواهد شد و در برابر کفر و باطل عبوس و ترش رو و در برابر خیر و خوبی خوشرو و متمایل است نام زیبای عباس علیه السلام را بر ایشان نهاد که شاعر در وصف ایشان در کربلا چنین می گوید :

چهره های قوم دشمن از ترس مرگ در هم کشیده شده بود و عباس علیه السلام در بین آنها خندان و شادان بود .
عباس بن علی علیهماالسلام القاب فراوانی دارد که در این جا به مشهورترین آنها اشاره می کنیم ؛ اما کنیه مشهور ایشان ابوالفضل است که برخی معتقدند که ایشان فرزندی به نام فضل داشته اند و برخی دیگر همانگونه که در بیت زیر آمده است معتقدند او پدر و مؤسس فضل و کرم است.

اباالفضل ای کسی که فضل وبزرگی را بنیان نهادی ، و فضل و بزرگی إبا دارد که کسی جز تو صاحب و موسس آن باشد .
و اما القاب ایشان وصفی است که اضافه به ایشان می شود و از صفات شخصی و نفسانی فرد حکایت می کند حضرت عباس علیه السلام نیز تعدادی از این القاب را در بردارند که حاکی از بزرگواری شخصیت و اخلاق ایشان است:
1- قمر بنی هاشم: حضرت عباس علیه السلام در نهایت زیبائی و جمال بودند و نشانه ای از نشانه های زیبائی را داشتند به همین دلیل ماه بنی هاشم لقب گرفتند و همانگونه که چون ماهی در خاندان بلند مرتبه خویش بودند برای دنیای اسلام و هدایت بشریت چون ماه می درخشیدند و نور افکنی می نمودند.
2- سقّاء: و این لقب از بلند مرتبه ترین القاب ایشان است و دوست داشتنی ترین لقب برایشان سقّاء بود و این لقب زمانی به ایشان نسبت داده شد که ابن مرجانه ملعون در کربلا آب را به روی فرزندان اهل بیت بست و ایشان با شجاعت ، چندین مرتبه خود را به فرات رسانیدند و آب تهیه نمودند و کودکان و خاندان امام را سیراب نمودند.
3- بطل العَلقمیّ: (قهرمان علقمه): علقمه اسم نهری بود که ابوالفضل العباس در کنار آن به شهادت رسید و گرداگرد آن نیروهای ابن مرجانه بودند تا نگذارند ایشان از آب نهر استفاده نمایند. اما حضرت عباس به سپاه ایشان حمله نمودند و با قهرمانی شجاعانه خویش به نهر رسیدند و چندین نوبت آب تهیه نمودند که در مرتبه آخر در کرانه رود به شهادت رسیدند و به قهرمان علقمه مشهور شدند.
4- حامل اللواء (پرچمدار): و آن شریف ترین پرچم بود، پرچم سپاه سرور آزادگان اباعبدالله الحسین علیه السلام که مخصوص حضرت عباس بود و غیر از ایشان کسی از اصحاب و خاندان پیامبر صلی الله علیه و آله این پرچم را بر نمی داشت. البته پرچمداری در سپاه از مهمترین منصبهای سپاه بود که حضرت عباس از هنگام خروج امام از مدینه تا کربلا بر سر اباعبدالله الحسین¬علیه السلام در اهتزار نگه داشته بود. و از دست ایشان جز هنگامی که دستان مبارکش قطع شد برزمین نیافتاده بود.
5- کبش الکتیبة (پیشقراولان لشکر): از زیباترین القاب ایشان است که به بهترین فرمانده و رهبر سپاه داده می شود که با حسن تدبیر و شجاعت خویش ارتشی را هدایت می نماید.
6- العمید(مدیر و فرمانده): از بهترین القاب است که بر ایشان منسوب است زیرا ایشان بهترین و موثق ترین فرمانده لشکر اباعبدالله الحسین بود.
7- حامی الظعینه: در لغت عرب ظعینه به معنای زن هودج نشین می باشد. این لقب به معنای پشتیبان زنان هودج نشین است. چرا که دلگرمی زنان اهل حرم به بازوان توانمند حضرت عباس علیه السلام بود. ایشان حامی و پشتیبان اهل حرم بود از مدینه تا کربلا در پیاده شدن کودکان و مخدرات کمک رسان به ایشان بود.
8- باب الحوائج: این لقب از مشهورترین القاب ایشان در بین مردم است و ایمان دارند به اینکه هر کسی که حاجتی داشته باشد از ایشان بخواهد برآورده خواهد شد و معتقدند که حضرت عباس دری از درهای رحمت الهی و وسیله ای برای تقرب به خداست و این بدلیل جهاد مقدس ایشان در یاری رساندن به امام حسین علیه السلام در راه دین خداست. برخی از القاب مشهور ایشان عبارتند از:
1- ابوالقِربَة: صاحب مشک آب که برخی آن را کنیه حضرت عباس می دانند.
2- باب الحسین علیه السلام
3- عبد صالح
4- ضیغم
5- بَطل
منبع: العباس بن علی علیمهاالسلام رائد الکرامة و الفداء فی الاسلام