کمبود پتاسیوم: تاثیرات فقدان پتاسیوم

از اسهال گرفته تا هیپوکالمی تاثیرات فراوان کمبود پتاسیوم در بدن ما وجود دارد. در حقیقت پتاسیوم کم یا هیپوکالمی می‌تواند بعضی مواقع مهلک باشد. بنابراین بسیار مهم است تا میزان پتاسیوم در بدن برسی شود و اگر کمبودی پیدا شد برطرف شود.
پتاسیوم در بدن ما برای عملکرد روان عضلانی و سلولی، عملکرد قلبی عروقی، انقباض عضلانی، انتقال عصبی، تبدیل گلوکوز به گلیکوژن و ساخت عضله و... لازم است. همچنین پتاسیوم از آنجایی که به دفع میزان زیادی از سدیوم بدن از راه ادرار کمک می‌کند، یک پیشاب آور طبیعی به حساب می‌آید. پتاسیوم نقش اساسی در نگه‌داشتن سطح مایعات، تنظیم الکترولیت و میزان اسیدی یا قلیایی بودن بدن ایفا می‌کند. مهمترین نقش‌های پتاسیوم در بدن تحت کنترل نگه‌داشتن فشار خون و کمک به انتقال مواد مغذی درون یاخته‌ای است. همچنین به حفظ آکنه، آلرژی، خستگی و سنگ کلیه در تنگنا‌ها کمک می‌کند.
پتاسیوم همچنین نقش مهمی به عنوان یک کاتالیزور برای بسیاری از آنزیم‌های داخل بدن آدمی ایفا می‌کند. به‌عبارت دیگر، در ایجاد واکنش‌های شیمیایی مهم نقش به‌سزایی دارد. همچنین گفته می‌شود به هیدرولیز آدنوذین تری فسفات کمک می‌کند. با این همه عملکرد‌های مهم در بدن برای شهرت آن همین بس که، پتاسیوم بدون شک برای سلامتی کل بدن بسیار مهم است. به‌طوری که اگر به میزان کافی از آن در بدن وجود نداشت، عملکرد‌های فوق الذکر در بدن را مختل می کرد و در جهت مخالف بر بدن تاثیر می‌گذاشت.

تاثیرات پتاسیوم پایین در بدن

بیماری که در آن بدن ما از حفظ میزان موردنیاز پتاسیم در بدن، که نیازمند فعالیت روزبه‌روز است، ناتوان می‌ماند و به کاهش میزان پتاسیوم در خون منجر می شود که هیپوکالمی نامیده می‌شود. با درنظر گرفتن اینکه در عملکردهای مختلفی در بدن، که همگی آماده ‌تاثیرپذیری از تغییرات به‌وجود آمده در میزان این ماده معدنی در بدن هستند، ایفا می‌کند، به نظر می‌رسد یک ماده‌ی حیاتی است.
درحالیکه میزان پتاسیوم در بازه‌ی 3.6 میلی مول‌ بر لیتر تا 5.2 میلی مول بر لیتر طبیعی تلقی می‌شود، میزان پتاسیوم زیر 2.5 میلی مول ‌بر لیتر به میزان قابل توجهی کم محسوب می‌شود و نیاز به مراقبت پزشکی فوری دارد.
تاثیرات هیپوکالمی در بدن می‌تواند بسیار خفیف یا شدید باشد. هنگامی که شخصی از هیپوکالمی ابتدایی رنج می برد ممکن است چیز غیرعادی در عملکرد اولیه اندام‌های مختلف بدن احساس نکند، تاثیرات آن به محض اینکه بیماری شدیدتر شد آماده‌ی مشخص‌شدن هستند.

تاثیرات کمبود میزان پتاسیوم بدن را به شکل علایم زیر مشاهده خواهید کرد:

درد عضله (ضعف عضله و گرفتگی ماهیچه‌ها)
بی‌نظمی‌های ضربان قلب (یعنی سرعت غیرطبیعی انقباض ماهیچه‌ها در قلب)
خستگی و ضعف مفرط
هیپوناترمیا، که ممکن است با اظطراب همراه باشد یا نباشد
انتقال عصبی ناقص و سیستم عصب ضعیف که متقابلا به آشفتگی و هیجان‌زدگی منجر می‌شود.
مورمورشدگی و بی‌حسی در بازوها و پاها
مشکلات مربوط به پوست مانند تاول زدگی، جوش‌های پوستی، خشکی پوست و آکنه
ازدست‌دادن موقت حافظه یا مشکلات دیگری نظیر ضعف حافظه یا مشکل در تمرکز
بی‌خوابی و بدخلقی
ازکارافتادن شش‌ها یا روده
مشکلات قلبی مانن ضعیف‌شدن قلب
ممکن است خطر فشار خون بالا را افزایش دهد.
صدای صوت در گوش‌ها در مواقعی
سیستم گوارشی نیز ممکن است به دلیل این کمبود تحت‌تاثیر قرارگیرد و این ممکن است به یبوست منجر شود.
کمبود پتاسیوم در بدن ممکن است به هایپرتنژن( هرگونه کشیدگی و فشار ناهنجار به ویژه فشار خون شدید)، سردرد، افسردگی و.. منجر شود.
کمبود حیاتی پتاسیوم از آنجایی که ممکن است به آسیب ماهیچه‌ای دائمی، آسیب به کلیه، ازکار افتادگی و... منجر شود، بسیار مرگ‌آور است.
علل هیپوکالمی کدام‌اند؟
ممکن است شخص به‌دلیل دفع بیش‌از اندازه پتاسیوم از بدن یا به دلیل دریافت پتاسیوم کم به این عارضه دچار شود که هر دو حالت با عوامل گوناگونی درگیراند.

آشکارترین عوامل بروز پتاسیوم کم عبارتند از:

کمبود پتاسیوم به دلیل فقدان غذاهای سرشار از پتاسیوم در وعده‌های غذایی، یعنی مصرف ناکافی پتاسیوم
دفع بیش از حد پتاسیوم از راه ادرار یا مدفوع
ازدست دادن پتاسیوم در نتیجه استفراغ، اسهال یا تعرق بیش‌از اندازه
مصرف داروهایی که ممکن است با دخالت در میزان پتاسیوم سطح آن را در بدن کاهش دهد
مصرف بیش‌از اندازه مسهل‌ها و پیشاب‌آورها
مشکلات سلامتی مانند اختلالات مزمن کلیه
نقص ارثی تراوش کلیوی نمک، مانند سندروم گیتلمن یا سندروم بارتر

درمان‌های موجود برای هیپوکالمی

اگر شخص از اسهال یا هرگونه عارضه‌ای که به هیپوکالمی منجر می‌شود رنج می‌برد بهتر است مشکل اصلی او با توقف یا تنظیم از دست رفتن پتاسیوم از بدن او برطرف شود. در همان زمان ممکن است پزشک برای بهبود میزان پتاسیوم در بدن دارو نیز تجویز کند.
معمولا از بیمار خواسته می‌شودتا برای چند روز تغذیه‌ی متعادلی داشته باشد برای ذخیره قوای فیزیکی که به میزان پتاسیوم در بدن و نقش آن در سوخت‌وساز بدن وابسته است. از نوشیدن آب پرهیز کند، در مقابل راه‌حل الکترولیت وجود دارد که شامل میزان زیاد پتاسیوم است و به آوردن میزان پتاسیوم بدن به مقدار طبیعی خود کمک می‌کند. اساسا پزشک زمانی که بخواهد شدت بیماری را ملاحضه کند مراحل درمان را نکته‌به‌نکته به توضیح خواهد داد.
درمورد اسهال شدید و استفراغ برای بیش از سه روز متوالی با یک پزشک مشورت کنید.
پیشگیری بهتر از درمان است و تغذیه متعادل راه حل پیشگیری از هیپوکالمی به حساب می‌آید. باید غذاهای سرشار از پتاسیوم مانند پرتقال، موز، سیب‌زمینی، گوجه‌فرنگی، هندوانه، لوبیا، حبوبات، گوشت، انگور، شیر، ماست، اسفناج، میوه‌های خشک مانند زردآلو، خرما، کشمش و... را در وعده‌های غذایی خود برای تاثیرگذاری بر این تعادل وارد کنید.
درحالیکه مکمل‌های پتاسیوم به‌عنوان بساط ایده‌آل برای گلاویزشدن از کمبود پتاسیوم و میزان کم پتاسیوم در خون به حساب می‌آیند باید تنها بعد از مشورت با پزشک خود به این مکمل‌ها متوسل شوید.