وضعيت اقتصادي جامعه در عصر حکومت امام زمان (ع)
وضعيت اقتصادي جامعه در عصر حکومت امام زمان (ع)
وضعيت اقتصادي جامعه در عصر حکومت امام زمان (ع)
در اين قسمت پيرامون موضوع ديگري در ارتباط با وضعيت زمان ظهور و دوران حکومت سراسرنور امام (ع) بحث مي کنم و آن ، در باب فراواني نعمت و احساس غنا و بي نيازي مردم است .
در روايات و آيات قرآن کريم ، رابطه تنگاتنگي بين مسائل مادي و نعمت ها با گناه و معصيت ها احساس مي کنيم ، يعني از بعضي روايات و آيات بر مي آيد که بر اثر وجود گناه و معصيت مردم و نيز حاکميتي که در زمين حاکم مي شود با فراواني يا کمبود نعمت ها وفقر ، ارتباط مستقيم وجود دارد .
در آيه اي از قرآن کريم مي فرمايد : ( ولو أن اهل القري آمنوا و اتقوا لفتحنا عليهم برکات من السماء و الأرض )(1)؛ « و اگر چنانچه اهل آبادي يا يک جامعه ايمان بياورند و تقوا پيشه کنند و گناه و معصيت نکنند همانا براي آن ها درهاي برکات خودمان از آسمان و زمين را مي گشاييم.»
هر خير و برکتي که تصور شود يا از آسمان است و يا از زمين ، حال اين برکات ، برکات مادي و يا معنوي که از آسمان و زمين و از جانب خدا براي بندگان است چه وقت و به چه شرطي سرازير مي شود ، مي فرمايد : اگر چنانچه اهل يک جامعه اي ايمان بياورند و تقوا پيشه کنند و گناه و معصيت نکنند و اين دو شرط حاصل شود ، خداوند برکات را براي مومنين در آسمان و زمين نازل مي کند. در روايات و آيات عکس آن را هم داريم ؛ يعني گاهي بعضي از گناهان موجب مي شودکه عذاب آسمان و زمين بر انسان و جامعه نازل شود . در دعاي شريف کميل اميرالمومنين (ع) مي فرمايد: « اللهم اغفر لي الذنوب التي تغير النعم ؛ (2) با خدايا! مرا از آن گناهاني که باعث تغيير نعمت ها مي شود ، پاکم گردان » ؛ يعني گناه بر روي نعمتي که خدا مي دهد اثر مي گذارد ، در حديثي از حضرت علي (ع) است که : « اذا ظهرت الجنايات وارتفعت البرکات ؛ (3) هنگامي که جنايت ها اشکار شود برکت ها از زمين مي رود » .
حال در دوران حکومت امام زمان (ع) ، که قبلا مطالبي تقديم حضور شد ، عصر حکومت امام زمان (ع) عصر حاکميت دين و معنويت و تقواست . جرم و گناه و معصيت و تخلف ريشه کن مي شود و همه مردم اهل ايمان وتقوا و امانت و صداقت خواهند شد . با توجه به وعده الهي در قرآن کريم ، قطعا بايستي عصر حکومت امام زمان (ع) عصر بي نيازي و فراواني نعمت هاي مادي و معنوي باشد و خداوند درهاي برکات آسمان و زمين را به روي بندگان مي گشايد .
در عصري که ما زندگي مي کنيم يعني عصر غيبت امام زمان (ع) و در دوراني که حکومت ها در دست حاکمان عادل و مجريان منضبط به ضوابط الهي نباشد اگر مردم جامعه بر اساس ضابطه ي ايمان و تقوا عمل نکنند عصر حاکميت دين به معناي کامل کلمه نباشد ، فقر و نداري و گرفتاري ، تجاوز ، تبعيض و شکاف طبقاتي هست و شيطان نيز با نفوذ و حاکميت در دل ها ، انسان ها را از فقيرشدن مي ترساند، و تهديد به فقر مي کند .
در قرآن کريم مي فرمايد : ( الشيطان يعدکم الفقر) ؛ « شيطان شما را به فقر تهديد مي کند » .
شيطان به پولداران اين گونه القا مي کند که اگر دستتان به جيبتان برود و بخواهيد پولتان را هزينه کنيد فقير خواهيد شد ، اما در عصر حاکميت امام زمان (ع) ديگر شيطان نيست که بخواهد تهديد به فقر کند . افکار شيطاني ديگر حاکميت ندارد بلکه مردم تابع خداي رحمانند ؛ بنابراين خداوند طبق وعده اي که دارد زمين را پر از نعمت مي کند .
مصداق آيه ، اين افراد هستند ، در عين ثروتمندي ، واقعا فقيرند ، در ذهن خود احساس فقر مي کنند ، اگر از او بپرسند چگونه اي ؟ مي گويد : وضعم خراب است . يکي هم ممکن است به دليل ايمان ، اعتقاد و توکلي که به خدا دارد ، فقط نان امروزش را دارد ولي احساس بي نيازي مي کند . طبق احاديث در زمان حکومت امام زمان (ع) مردم در دل خود احساس بي نيازي مي کنند و هيچ کس احساس فقردر درونش نيست .
از قول پيامبر اکرم (ع) وارد شده که فرمود: « ويملأ الله قلوب أمه محمد (ص) غني ويسعهم عدله حتي يأمر مناديا ينادي ؛ يقول : من له في المال حاجه ؟ فما يقوم من الناس الا رجل واحد ثم يأمر له بالمال فيأخذ ثم يندم ؛ (4) در دوران ظهور امام زمان (ع) دل هاي امت پيامبر (ص) پر از بي نيازي مي شود ، يعني همه قلبا احساس بي نيازي مي کنند و عدل امام زمان (ع) همه جا گسترش مي يابد تا اين که دستور مي دهد تا منادي در ميان جمعيت ندا کند که هر کسي هر چه احتياج دارد بيايد و بگيرد ، هيچکس بلند نمي شود بگويد من احتياج دارم غير از يک نفر ، او بلند شده مي گويد ، من احتياج دارم ، اين يک نفر که بلند شده مال را مي گيرد بعد پشيمان شده مي گويد مي خواهم چه کنم ، همان را برمي گرداند».اين بي نيازي در دل مومنين است ، احساس احتياج نمي کنند . البته ما در روايات ديگري داريم که به قدري اعتماد متقابل در جامعه وجود دارد که اگر کسي چيزي بخواهد دست در جيب رفيق کناري خود مي کند ، پول را بر مي دارد و او هم مانع نمي شود ، زيرا دل ها يکي مي شود.
به ياد روزهاي اول انقلاب بيفتيد ، رايحه اي از حکومت الهي و قلبي و معنوي را در آن عصر ديديم ، مردم اصلا ولع نداشتند و به دنبال زمين و مال و امتياز و حقوق و رياست نبودند، شما بزرگ ترها همه يادتان هست که هر چه داشتيد با ديگران مي خورديد جوحاکم بر جامعه در اواخر 1357 و سال 1358 را در ذهن خود مرور کنيد ، يادم هست بچه هاي جهاد و سپاه که من از نزديک در خدمتشان بودم ، واقعا اگر مي خواستند مختصر پولي به عنوان کمک هزينه بگيرند خجالت مي کشيدند و نمي گرفتند ، همين وضع در زمان حکومت امام زمان (ع) به گونه اي مي شود که همه اين حالت را احساس مي کنند ، اما پس از آن هر چه به اين سمت مي آييم از اين حالت معنوي فاصله مي گيريم ، به دنبال زمين و مال و مقام و مسائل ديگر اما در عصر امام زمان (ع) واقعا مردم به سمت و سوي معنويت حرکت مي کنند .
حديث ديگر : حضرت علي (ع) از پيامبر (ص) نقل کرده است ، مي فرمايد :« يأتيه الرجل والمال کدس فيقول يا مهدي اعطني فيقول خذ» ؛ (5) زماني که امام زمان (ع) بيايد اموال ( بيت المال ) روي هم انباشته شده است ، بعد کسي به امام زمان (ع) خطاب مي کند من احتياج دارم . حضرت مي فرمايد : برو بگير ، او هم به قدر احتياج خود مي گيرد . در حديث ديگري مفضل بن عمر از امام صادق (ع) نقل مي کند که حضرت فرمود :« ان قائمنا اذا قام أشرقت الأرض بنور ربها و استغني العباد ، عن ضوء الشمس و ذهبت الظلمه و يعمر الرجل في ملکه حتي يولد له ألف ذکر لا تولد فيهم أنثي و تظهر الأرض کنوزها حتي تراها الناس علي وجهها و يطلب الرجل منکم من يصله بماله و يأخذ من زکاته لايوجد احد يقبل منه ذلک استغني الناس بما رزقهم الله من فضله » (6) زمين به نور پروردگارش روشن مي شود البته اين که معنايش چيست بحثي ديگر است که ان شاءالله در قسمت هاي بعد مطالبي را خواهم گفت که زمين گنج هايش را ظاهر مي کند ، اين گنجينه ها چيست ؟
اولا استعداد باروري و روياندن زمين در حد اعلا ، شکوفا مي شود . يک زماني اگر شما در مزرعه اي يک کيلو مي کاشتيد مثلا 5 کيلو برداشت مي کرديد ، اما الان به دليل اطلاعات و آگاهي که دارند و استعداد زمين را فهميدند و نهال هاي کشاورزي را متخصصين کشف کرده اند ، استعداد زمين را به تناسب کشت ها فهميدند ، بعضي از زمين هاست که در بعضي از اخباري که از رسانه ها پخش مي شود ، توان توليد زمين ، 5 برابر گذشته شده ، پس اين زمين استعداد روياندن و رشد دادن به مواد توليدي خود را دارد و در عصر امام زمان (ع) زمين هر چه لياقت دارد ظاهر مي کند .
در دل زمين گنج هاي زيادي خوابيده است که همه ي اين گنج ها را زمين اخراج مي کند . همه ي مردم اين گنج ها را مي بينند که بر روي زمين است ثروتمندي که در ميان آن جامعه وجود دارد و اموال به دستش آمده ، داد مي زند که زکات برمن واجب است بياييد زکات بگيريد ، همه مردم بي نياز مي شوند، همه مردم از نظر مادي به غنا مي رسند ، ثروت در اختيارشان قرار مي گيرد ، همه مردم احساس بي نيازي مي کنند به خاطر نعمتي که خدا در اختيارشان قرار داده است . حال ببينيم آن زمان چه وضعي پيدا خواهد شد .
بنابراين با توجه به آيات و روايات که مطرح شد که بيانگر سامان يافتن وضعيت اقتصادي و مادي و معنوي دوران حکومت امام زمان (ع) است ، مي توان اين نکته را نتيجه گرفت که در عصر غيبت امام زمان (ع) اگر ما ، آن شرطي که خدا قرار داده ؛ يعني ايمان و تقوا را پيشه کنيم ، خدا هم عنايات خود را بر ما ارزاني خواهد داشت و نعمت خدا برما فراوان خواهدشد .
به عنوان نمونه همين عصر حاکميت انقلاب اسلامي را ببينيم ، اين همه فراواني نعمت است، در هر کشوري که انقلاب رخ داده مردم از نظر مسائل روزمره و مسائل رزق و روزي شبانه روزي خود دچار مشکل مي شوند . در سال 1320 بعضي از بزرگاني که يادشان هست نقل مي کنند ، در عرض 24 ساعتي که ايران محل عبور نيروهاي متفقين شد ، چه قحطي و کمبودي ايجاد شده بود ، اما انقلاب و هشت سال دفاع مقدس با همه تحريم اقتصادي و گرفتاري داخلي و خارجي و ايجاد نابساماني مصنوعي در اقتصاد کشور، چقدر نعمت بحمدالله فراوان است . البته مشکلات هست آن هم به دليل اين است که ما يعني مسئولين و مردم جامعه ، بد عمل مي کنيم و رعايت اصول و ضوابط را نمي کنيم اما خداوند نعمت را بر اين ملت به برکت اسلام و امام و خون شهدا ارزاني داشت و در آينده نيز چنين خواهد بود .
اميدواريم که خداوند همه ما را به عنوان منتظران واقعي امام زمان (ع) و منضبطين به ضوابطي که خدا براي بندگان شايسته خود تعيين فرموده است قرار داده و مودب به آداب ديني بگرداند و ما را با احکام و فرايض ديني آشناتر بفرمايد و ان شاءالله ما را از وجود برکات آسمان و زمين خود بهره مند بگرداند .
در روايات و آيات قرآن کريم ، رابطه تنگاتنگي بين مسائل مادي و نعمت ها با گناه و معصيت ها احساس مي کنيم ، يعني از بعضي روايات و آيات بر مي آيد که بر اثر وجود گناه و معصيت مردم و نيز حاکميتي که در زمين حاکم مي شود با فراواني يا کمبود نعمت ها وفقر ، ارتباط مستقيم وجود دارد .
در آيه اي از قرآن کريم مي فرمايد : ( ولو أن اهل القري آمنوا و اتقوا لفتحنا عليهم برکات من السماء و الأرض )(1)؛ « و اگر چنانچه اهل آبادي يا يک جامعه ايمان بياورند و تقوا پيشه کنند و گناه و معصيت نکنند همانا براي آن ها درهاي برکات خودمان از آسمان و زمين را مي گشاييم.»
هر خير و برکتي که تصور شود يا از آسمان است و يا از زمين ، حال اين برکات ، برکات مادي و يا معنوي که از آسمان و زمين و از جانب خدا براي بندگان است چه وقت و به چه شرطي سرازير مي شود ، مي فرمايد : اگر چنانچه اهل يک جامعه اي ايمان بياورند و تقوا پيشه کنند و گناه و معصيت نکنند و اين دو شرط حاصل شود ، خداوند برکات را براي مومنين در آسمان و زمين نازل مي کند. در روايات و آيات عکس آن را هم داريم ؛ يعني گاهي بعضي از گناهان موجب مي شودکه عذاب آسمان و زمين بر انسان و جامعه نازل شود . در دعاي شريف کميل اميرالمومنين (ع) مي فرمايد: « اللهم اغفر لي الذنوب التي تغير النعم ؛ (2) با خدايا! مرا از آن گناهاني که باعث تغيير نعمت ها مي شود ، پاکم گردان » ؛ يعني گناه بر روي نعمتي که خدا مي دهد اثر مي گذارد ، در حديثي از حضرت علي (ع) است که : « اذا ظهرت الجنايات وارتفعت البرکات ؛ (3) هنگامي که جنايت ها اشکار شود برکت ها از زمين مي رود » .
حال در دوران حکومت امام زمان (ع) ، که قبلا مطالبي تقديم حضور شد ، عصر حکومت امام زمان (ع) عصر حاکميت دين و معنويت و تقواست . جرم و گناه و معصيت و تخلف ريشه کن مي شود و همه مردم اهل ايمان وتقوا و امانت و صداقت خواهند شد . با توجه به وعده الهي در قرآن کريم ، قطعا بايستي عصر حکومت امام زمان (ع) عصر بي نيازي و فراواني نعمت هاي مادي و معنوي باشد و خداوند درهاي برکات آسمان و زمين را به روي بندگان مي گشايد .
در عصري که ما زندگي مي کنيم يعني عصر غيبت امام زمان (ع) و در دوراني که حکومت ها در دست حاکمان عادل و مجريان منضبط به ضوابط الهي نباشد اگر مردم جامعه بر اساس ضابطه ي ايمان و تقوا عمل نکنند عصر حاکميت دين به معناي کامل کلمه نباشد ، فقر و نداري و گرفتاري ، تجاوز ، تبعيض و شکاف طبقاتي هست و شيطان نيز با نفوذ و حاکميت در دل ها ، انسان ها را از فقيرشدن مي ترساند، و تهديد به فقر مي کند .
در قرآن کريم مي فرمايد : ( الشيطان يعدکم الفقر) ؛ « شيطان شما را به فقر تهديد مي کند » .
شيطان به پولداران اين گونه القا مي کند که اگر دستتان به جيبتان برود و بخواهيد پولتان را هزينه کنيد فقير خواهيد شد ، اما در عصر حاکميت امام زمان (ع) ديگر شيطان نيست که بخواهد تهديد به فقر کند . افکار شيطاني ديگر حاکميت ندارد بلکه مردم تابع خداي رحمانند ؛ بنابراين خداوند طبق وعده اي که دارد زمين را پر از نعمت مي کند .
فراواني نعمت
مصداق آيه ، اين افراد هستند ، در عين ثروتمندي ، واقعا فقيرند ، در ذهن خود احساس فقر مي کنند ، اگر از او بپرسند چگونه اي ؟ مي گويد : وضعم خراب است . يکي هم ممکن است به دليل ايمان ، اعتقاد و توکلي که به خدا دارد ، فقط نان امروزش را دارد ولي احساس بي نيازي مي کند . طبق احاديث در زمان حکومت امام زمان (ع) مردم در دل خود احساس بي نيازي مي کنند و هيچ کس احساس فقردر درونش نيست .
از قول پيامبر اکرم (ع) وارد شده که فرمود: « ويملأ الله قلوب أمه محمد (ص) غني ويسعهم عدله حتي يأمر مناديا ينادي ؛ يقول : من له في المال حاجه ؟ فما يقوم من الناس الا رجل واحد ثم يأمر له بالمال فيأخذ ثم يندم ؛ (4) در دوران ظهور امام زمان (ع) دل هاي امت پيامبر (ص) پر از بي نيازي مي شود ، يعني همه قلبا احساس بي نيازي مي کنند و عدل امام زمان (ع) همه جا گسترش مي يابد تا اين که دستور مي دهد تا منادي در ميان جمعيت ندا کند که هر کسي هر چه احتياج دارد بيايد و بگيرد ، هيچکس بلند نمي شود بگويد من احتياج دارم غير از يک نفر ، او بلند شده مي گويد ، من احتياج دارم ، اين يک نفر که بلند شده مال را مي گيرد بعد پشيمان شده مي گويد مي خواهم چه کنم ، همان را برمي گرداند».اين بي نيازي در دل مومنين است ، احساس احتياج نمي کنند . البته ما در روايات ديگري داريم که به قدري اعتماد متقابل در جامعه وجود دارد که اگر کسي چيزي بخواهد دست در جيب رفيق کناري خود مي کند ، پول را بر مي دارد و او هم مانع نمي شود ، زيرا دل ها يکي مي شود.
به ياد روزهاي اول انقلاب بيفتيد ، رايحه اي از حکومت الهي و قلبي و معنوي را در آن عصر ديديم ، مردم اصلا ولع نداشتند و به دنبال زمين و مال و امتياز و حقوق و رياست نبودند، شما بزرگ ترها همه يادتان هست که هر چه داشتيد با ديگران مي خورديد جوحاکم بر جامعه در اواخر 1357 و سال 1358 را در ذهن خود مرور کنيد ، يادم هست بچه هاي جهاد و سپاه که من از نزديک در خدمتشان بودم ، واقعا اگر مي خواستند مختصر پولي به عنوان کمک هزينه بگيرند خجالت مي کشيدند و نمي گرفتند ، همين وضع در زمان حکومت امام زمان (ع) به گونه اي مي شود که همه اين حالت را احساس مي کنند ، اما پس از آن هر چه به اين سمت مي آييم از اين حالت معنوي فاصله مي گيريم ، به دنبال زمين و مال و مقام و مسائل ديگر اما در عصر امام زمان (ع) واقعا مردم به سمت و سوي معنويت حرکت مي کنند .
حديث ديگر : حضرت علي (ع) از پيامبر (ص) نقل کرده است ، مي فرمايد :« يأتيه الرجل والمال کدس فيقول يا مهدي اعطني فيقول خذ» ؛ (5) زماني که امام زمان (ع) بيايد اموال ( بيت المال ) روي هم انباشته شده است ، بعد کسي به امام زمان (ع) خطاب مي کند من احتياج دارم . حضرت مي فرمايد : برو بگير ، او هم به قدر احتياج خود مي گيرد . در حديث ديگري مفضل بن عمر از امام صادق (ع) نقل مي کند که حضرت فرمود :« ان قائمنا اذا قام أشرقت الأرض بنور ربها و استغني العباد ، عن ضوء الشمس و ذهبت الظلمه و يعمر الرجل في ملکه حتي يولد له ألف ذکر لا تولد فيهم أنثي و تظهر الأرض کنوزها حتي تراها الناس علي وجهها و يطلب الرجل منکم من يصله بماله و يأخذ من زکاته لايوجد احد يقبل منه ذلک استغني الناس بما رزقهم الله من فضله » (6) زمين به نور پروردگارش روشن مي شود البته اين که معنايش چيست بحثي ديگر است که ان شاءالله در قسمت هاي بعد مطالبي را خواهم گفت که زمين گنج هايش را ظاهر مي کند ، اين گنجينه ها چيست ؟
اولا استعداد باروري و روياندن زمين در حد اعلا ، شکوفا مي شود . يک زماني اگر شما در مزرعه اي يک کيلو مي کاشتيد مثلا 5 کيلو برداشت مي کرديد ، اما الان به دليل اطلاعات و آگاهي که دارند و استعداد زمين را فهميدند و نهال هاي کشاورزي را متخصصين کشف کرده اند ، استعداد زمين را به تناسب کشت ها فهميدند ، بعضي از زمين هاست که در بعضي از اخباري که از رسانه ها پخش مي شود ، توان توليد زمين ، 5 برابر گذشته شده ، پس اين زمين استعداد روياندن و رشد دادن به مواد توليدي خود را دارد و در عصر امام زمان (ع) زمين هر چه لياقت دارد ظاهر مي کند .
در دل زمين گنج هاي زيادي خوابيده است که همه ي اين گنج ها را زمين اخراج مي کند . همه ي مردم اين گنج ها را مي بينند که بر روي زمين است ثروتمندي که در ميان آن جامعه وجود دارد و اموال به دستش آمده ، داد مي زند که زکات برمن واجب است بياييد زکات بگيريد ، همه مردم بي نياز مي شوند، همه مردم از نظر مادي به غنا مي رسند ، ثروت در اختيارشان قرار مي گيرد ، همه مردم احساس بي نيازي مي کنند به خاطر نعمتي که خدا در اختيارشان قرار داده است . حال ببينيم آن زمان چه وضعي پيدا خواهد شد .
بنابراين با توجه به آيات و روايات که مطرح شد که بيانگر سامان يافتن وضعيت اقتصادي و مادي و معنوي دوران حکومت امام زمان (ع) است ، مي توان اين نکته را نتيجه گرفت که در عصر غيبت امام زمان (ع) اگر ما ، آن شرطي که خدا قرار داده ؛ يعني ايمان و تقوا را پيشه کنيم ، خدا هم عنايات خود را بر ما ارزاني خواهد داشت و نعمت خدا برما فراوان خواهدشد .
به عنوان نمونه همين عصر حاکميت انقلاب اسلامي را ببينيم ، اين همه فراواني نعمت است، در هر کشوري که انقلاب رخ داده مردم از نظر مسائل روزمره و مسائل رزق و روزي شبانه روزي خود دچار مشکل مي شوند . در سال 1320 بعضي از بزرگاني که يادشان هست نقل مي کنند ، در عرض 24 ساعتي که ايران محل عبور نيروهاي متفقين شد ، چه قحطي و کمبودي ايجاد شده بود ، اما انقلاب و هشت سال دفاع مقدس با همه تحريم اقتصادي و گرفتاري داخلي و خارجي و ايجاد نابساماني مصنوعي در اقتصاد کشور، چقدر نعمت بحمدالله فراوان است . البته مشکلات هست آن هم به دليل اين است که ما يعني مسئولين و مردم جامعه ، بد عمل مي کنيم و رعايت اصول و ضوابط را نمي کنيم اما خداوند نعمت را بر اين ملت به برکت اسلام و امام و خون شهدا ارزاني داشت و در آينده نيز چنين خواهد بود .
اميدواريم که خداوند همه ما را به عنوان منتظران واقعي امام زمان (ع) و منضبطين به ضوابطي که خدا براي بندگان شايسته خود تعيين فرموده است قرار داده و مودب به آداب ديني بگرداند و ما را با احکام و فرايض ديني آشناتر بفرمايد و ان شاءالله ما را از وجود برکات آسمان و زمين خود بهره مند بگرداند .
پی نوشت:
1. سوره اعراف ، آيه 96.
2. مفاتيح الجنان ، دعاي کميل .
3. غررالحکم.
4. سيماي آفتاب ص 427.
5. بحارالانوار : 379/52.
6. بحارالانوار : 337/52.
مقالات مرتبط
تازه های مقالات
ارسال نظر
در ارسال نظر شما خطایی رخ داده است
کاربر گرامی، ضمن تشکر از شما نظر شما با موفقیت ثبت گردید. و پس از تائید در فهرست نظرات نمایش داده می شود
نام :
ایمیل :
نظرات کاربران
{{Fullname}} {{Creationdate}}
{{Body}}