نویسندگان: دیمیتری نیکولایویچ تریفونوف و ولادیمیر تریفونوف
برگردان: عبدالله زرافشان



 

گوگرد از قرنها پیش برای بشر شناخته شده بود. حتی در زمان هومر، یونانیها برای ضدعفونی کردن منازل خود از خواص ویژه‌ی دی اکسید گوگرد حاصل از سوختن گوگرد استفاده می‌کردند. بشر از دوران باستان به وجود ذخایر معدنی گوگرد طبیعی پی برده بود. پلینی (1) در نوشته‌های خود به ذخایر معدنی گوگرد در سیسیل و ایتالیا اشاره کرده است. گوگرد در ساختن رنگها و همچنین عمل آوردن الیاف به کار می‌رفت و، علاوه بر آن، مانند کربن، از زمانهای خیلی دور، در آتش‌بازیها، مورد استفاده قرار می‌گرفت. ترکیبی که به نام «آتش یونانی» (2) شناخته شده است و، ظاهراً، در قرن پنجم میلادی در بیزانس (امپراتوری روم شرقی) اختراع گردید مخلوطی بود از دانه‌های ریز گوگرد (یک قسمت)، زغال (دو قسمت)، و شوره (شش قسمت). جالب توجه است که بدانید این ترکیب تا حد زیادی شبیه باروت سیاه است.
این حقیقت که گوگرد یک ماده قابل احتراق خوب است و با بیشتر فلزات به آسانی ترکیب می‌شود باعث شد که این عنصر فوق در میان دیگر مواد، در قرون وسطی، موقعیت ممتازی داشته باشد. کیمیاگران گوگرد را عاملی احتراق‌پذیر می‌دانستند و تصور می‌کردند که این عنصر جزء اصلی در تمام فلزات است. با وجود آنکه بعضی کیمیاگران خواص این عنصر را با دقت بیشتری بیان می‌کردند، گاه خواص غیر عادی زیادی نیز به گوگرد نسبت داده می‌شد.
ماهیت عنصری گوگرد توسط لاووازیه شناخته و ارائه شد. ولی، با وجود اینکه در آغاز قرن نوزدهم گوگرد به عنوان یک عنصر مستقل شناخته شده بود، هنوز می‌بایست آزمایشاتی برای تعیین ترکیب دقیق گوگرد طبیعی انجام گیرد. در سال 1808، هامفری دیوی (3) اعلام داشت که گوگرد در حالت معمولی ترکیبی از مقادیر جزئی اکسیژن و ئیدروژن و مقدار معتنابهی گوگرد است. این عقیده ماهیت عنصری گوگرد را زیر سؤال می‌برد. اما در سال 1809، گیلوساک (4) جای هیچ شک و تردیدی باقی نگذاشت. در سال 1810، دیوی عنوان کرد که اکسیژن موجود در گوگرد ممکن است ناشی از وجود دی اکسید گوگرد در گوگرد طبیعی باشد. اکسیژن موجود در گوگرد بسته به معدنی که نمونه از آن تهیه می‌شد تغییر می‌کرد. از نقطه نظر شیمی جدید، شاید بتوان گفت اکسیژمی که دیوی در گوگرد یافته بود اکسیژن دی اکسید گوگرد نبود بلکه اکسی سولفیدهای فلزات مختلفی بود که همیشه در گوگرد یافت می‌شوند.
منشاء کلمه‌ی لاتین گوگرد (سولفور) شناخته نشده است.

پی‌نوشت‌:

1. Pliny (23-79 میلادی)، طبیعیدان و از مردم گل بود. مهمترین اثرش «تاریخ طبیعی» است در 37 مقاله که دایرةالمعارفی از اطلاعات دست دوم و خرافات و اوهام است. – م.
2. Greek Fire
3. Davy
4. Gay-Lussac

منبع مقاله :
تریفونوف، دیمیتری نیکولایویچ ، تریفونوف، ولادیمیر؛ (1390)، تاریخچه‌ی کشف عناصر شیمیایی، برگردان: عبدالله زرافشان، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ چهارم