نویسندگان: دیمیتری نیکولایویچ تریفونوف و ولادیمیر تریفونوف
برگردان: عبدالله زرافشان



 

باریوم، همانند همخانواده‌هایش در گروه دوم جدول تناوبی، در طبیعت به طور آزاد یافت نمی‌شود. سولفاتها و کرنباتها معمولیترین کانیهای باریوم هستند. یکی از سنگ معدنهای باریوم توجه کیمیاگران را در اوایل قرن هفدهم (دقیقاً در سال 1602)‌ به خود جلب کرد.
در آن سال، کاشارالو (1)، کفاشی از بولونیای ایتالیا، متوجه شد که سولفات طبیعی باریوم (2)، پس از گرم کردن با زغال و روغن خشک کننده (3) و سرد کردن آن تا درجه حرارت معمولی، نور قرمز رنگی منتشر می‌کند. سنگ معدنی که به نامهای سنگ بولونیا، فسفر بولونیا، سنگ آفتاب، و غیره مشهور شده، همان سولفید باریوم است. تابندگی غیرعادی بلافاصله به روشهای گوناگون تعبیر و تفسیر شد. مثلاً، شیمیدان فرانسوی، لومری (4)، در کتابش، موسوم به «دوره‌ی شیمی» (5)، نوشت که قابلیت سنگ بولونیا در ایجاد درخشندگی در تاریکی ناشی از وجود گوگرد است. سنگ معدن دیگری که همین ویژگی را از خود بروز می‌دهد فسفر بولدوئین (6) (نیترات کلسیوم بدون آب) است.
مدتهای مدید (تا سال 1774) سولفات طبیعی باریوم با سنگ آهن یکسان فرض می‌شد. در آن دوران معتقد بودند که این دو ماده، دو شکل مختلف از یک ترکیبند. در سال 1774، شله، که همراه با گاهن پیرولوزیت را مورد مطالعه قرار می‌داد، ترکیب جدیدی کشف کرد که تحت تأثیر اسید سولفوریک رسوب سفید رنگی به وجود می‌آورد. شله عنوان کرد که سولفات طبیعی باریوم حاوی یک خاک ناشناخته است.
در ربع آخر قرن هجدهم اکسید باریوم به شکل دقیقتری شناسایی شد. حدس زده می‌شد که این ماده حاوی فلزی ناشناخته است. این فرضیه توسط لاووازیه، در «کتاب آموزش شیمی»، مورد حمایت قرار گرفت. در «جدول مواد ساده» (7) از باریت به عنوان یک ماده‌ی ساده یاد شده است. به هر حال، تنها در سال 1808 بود که دیوی موفق شد فلز جدید را با روشی که برای تهیه‌ی کلسیوم نیز به کار برده بود تهیه کند.
نام باریوم از ریشه‌ی یونانی باروس (8) به معنی سنگین گرفته شده است چه، اکسید باریوم و سنگ معدنهای آن اساساً به واسطه‌ی سنگینیشان مشخص می‌شدند.

پی‌نوشت‌:

1. . Gasciaralo
2. . heavy spar
3. . drying oil
4. . Lémery
5. . Chemistry Course
6. . Bolduin phosphorus
7. این جدول توسط لاووازیه تنظیم شد و در آن عناصر کشف شده تا آن زمان را طبقه‌بندی کرده بود. – م.
8. . Baros

منبع مقاله :
تریفونوف، دیمیتری نیکولایویچ ، تریفونوف، ولادیمیر؛ (1390)، تاریخچه‌ی کشف عناصر شیمیایی، برگردان: عبدالله زرافشان، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ چهارم