مترجم: رزیتا ملکی‌زاده
منبع:راسخون




 

فست فودها، بدون آنکه بخواهیم تعریف استانداردی از آنها داشته باشیم، وعده‌های غذایی در نظر گرفته می‌شوند که می‌توانند در یک زمان کوتاه آماده شوند.
فست فودها طیف گسترده‌ای از وعده‌های غذایی را شامل می‌شوند که به راحتی آماده شده، و با پیدایش شیوه زندگی مدرن پرجنب و جوش به محبوبیت رسیده‌اند. عدم توانایی در طبخ وعده‌های غذایی پیچیده و پرزحمت در مدت زمان محدود و بر طبق ساعت کاری منظم روزانه منجر به آن شده است که وقت صرف و برگزاری «شام خانوادگی» محدود به تعطیلات آخر هفته شود، و این در حالی است که روزهای کاری پرمشغله با علاقه به خوردن ساندویچ و خوراکی‌های آماده سپری می‌شوند.
فست فودها به تنهایی و بسته به ابتکار و خلاقیت آشپز، می‌توانند وعده‌های غذایی فوق‌العاده سالمی باشند. با این حال، این اصطلاح، در سالهای اخیر، تقریباً با خوراکی‌های ناسالم یا جانک فودی (junk food) مترادف شده است که تنها خوش‌آیند پرزهای چشایی بوده و سرشار از کالری‌های ناسالم و فاقد ارزش غذایی می‌باشند. در حالی که فست فودهای سالمی مانند سالاد و همبرگر سویا جهت یک رژیم غذایی سالم روزانه توصیه می‌شوند، فست فودهای ناسالم (جانک فود) همبرگرهای ناسالم، نوشیدنی‌های گازدار، شیرینی و آب نبات‌های مضر را شامل شده و بایستی در حد اعتدال مصرف شوند. اشتها و ذائقه‌ی کودکان ـ که کنترل آن بسیار دشوار است ـ می‌توانند با مصرف مداوم غذاهای ناسالم به شدت تحت تأثیر قرار گیرند. این خوراکی‌های ناسالم سرشار از کالری منجر به چاقی شده که بیماری‌های خطرناک و جدی‌تر بسیاری را بوجود می‌آورد.

اثرات بد خوراکی‌های ناسالم

چاقی به طور اجتناب ناپذیری یک شیوه‌ی زندگی بدون تحرک را رواج می‌دهد، به این دلیل که یک کودک چاق نمی‌تواند مانند یک کودک سالم به فعالیتهای فیزیکی بپردازد. خجالت از چاقی خود همچنین می‌تواند کودک را مجبور به انزوا نماید. فقدان انجام حرکات ورزشی به طور منظم بیش از پیش بر چاقی می‌افزاید، و به طور قابل توجهی احتمالات شروع دیابت نوع 2 را افزایش می‌دهد.
خوراکی‌های ناسالم و نوشیدنی‌های گازدار، مانند لیموناد، منجر به افزایش سطوح قند خون در کودکان می‌شوند. این امر احتمال ابتلاء به دیابت نوع 2 را افزایش می‌دهد، دیابت نوع 2، بیماری است که در آن انسولین تولید شده در بدن جوابگوی میزان قند خون نمی‌باشد. این نوع دیابت احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی را تا 4 برابر افزایش داده و به طور قابل توجهی به کلیه‌ها آسیب می‌رساند، و همچنین احتمال زوال عقل را بیشتر می‌کند.
چربی‌های اشباع شده منجر بالا رفتن سطوح کلسترول در خون می‌شوند. کلسترول به دلیل ایجاد مشکلات قلبی مختلف به بدی شهرت داشته و می‌تواند موجب اختلالات قلبی بزرگی گردد.
جانک فودها یا همان خوراکی‌های ناسالم اغلب حاوی مقادیر بالایی نمک می‌باشند. اگر چه آنها دهان آب انداز بوده و دارای عطر و طعمی خوشایند و ادویه‌ای هستند، اما مصرف بیش از حد سدیم و یا پتاسیم (که اجزای بدون جایگزین نمک‌ها از جمله کلرید سدیم ـ نمک طعام می‌باشند) علت اصلی افزایش فشار خون می‌باشد. اختلالات مربوط به فشار خون می‌توانند اثر بازدارندگی شدیدی بر روی زندگی فرد داشته باشند.
گفته می‌شود طعم ادویه‌ای و معطر مصنوعی اعتیاد آور است. کودکان که به جانک فودها عادت کرده‌اند ممکن است در وفق دادن پرزهای چشایی خود به غذاهای نسبتاً بی‌مزه‌ی سالم دچار مشکل شوند.
میوه و سبزیجات تازه انرژی و مواد مغذی حیاتی، که برای بدن‌های در حال رشد کودکان مورد نیاز است، تأمین می‌سازند. کمبود آهن، به عنوان مثال، می‌تواند به کم خونی منجر شود. کم خونی، توأم با قندهای پیچیده‌ی بیش از حد و چربی‌های اشباع شده که در هر نمونه از خوراکی‌های ناسالم دیده می‌شوند، می‌تواند به ضعف و بر حسب عادت بی‌حالی و خمودگی کودک منجر شود.
فقدان تقریباً کامل سبزیجات (برگ) سبز و میوه‌های تازه در رژیم غذایی موجب کمبود مکمل‌های بزرگ و کوچک مواد مغذی در بدن می‌شود. این امر به سیستم ایمنی بدن آسیب رسانده و کودکان را در معرض ابتلاء به امراض و بیماری‌های مختلف قرار می‌دهد.
کمبود کلسیم به دندان، ناخن و استخوان آسیب رسانده، تراکم استخوان را کاهش داده و احتمال آسیب‌های اسکلتی و پوسیدگی دندان را افزایش می‌دهد.

گزینه‌های سالم‌تر

همانطور که پیش از این عنوان شد، فست فود، لزوماً به معنی جانک فود یا خوراکی ناسالم نمی‌باشد. سالاد، میوه (ترجیحاً تازه و درسته یا قطعه قطعه شده، و یا به شیوه‌ای دیگر و در قالب آب میوه تازه)، آجیل و پنیر غیر فرآوری شده، می‌توانند به عنوان میان وعده‌های سالم و خوشمزه‌ی فوری در نظر گرفته شوند. وارد نمودن میوه و سبزیجات بیشتر در وعده‌های غذایی هرگز صدمه‌ای به شخص وارد نمی‌سازد، هرچند کودکان احتمالاً جایگزین‌های نسبتاً بی‌مزه را بجای خوراکی‌های ناسالم دارای عطر و طعم نمی‌پذیرند، حتی اگر گزینه‌های بی‌مزه‌تر سالم‌تر باشند. عادت دادن کودکان به غذاهای سالم بدون وارد نمودن خوراکی‌های ناسالم به رژیم غذایی آنها از سنین پایین، قابل اطمینان‌ترین و مؤثرترین راه جهت دور نگاه داشتن کودکان از خوراکی‌های ناسالم بدون نیاز به پند و اندرز آنها است. مطالعات نشان داده‌اند که حتی مصرف شدید خوراکی‌های ناسالم توسط یک زن باردار می‌تواند منجر به قرار گرفتن جنین در معرض طعم و مزه‌ی این خوراکی‌ها و علاقمند شدن او به آنها شود.
اگر نمی‌توانید فرزندان خود را از فست فودهای ناسالم دور نگاه دارید، حداقل می‌توانید انتخاب‌های سالم‌تری را برای آنها برگزینید.
پیتزا را می‌توان بدون پنیر اضافه‌ی معمول تهیه کرد.
همبرگرها می‌توانند با یک قرص نان به جای دوبل سفارش داده شوند و همین طور هم می‌توان کاهو (یا کلم)، گوجه فرنگی و پیاز اضافه‌ای را برای آن در خواست نمود.
نان گندم کامل حاوی فیبر بسیار بیشتری از همتای سفید خود است، و در نتیجه به هضم غذا کمک می‌کند. تهیه (و یا سفارش) ساندویچ‌هایی که از نان گندم کامل درست شده‌اند گزینه‌ی سالمتری به شمار می‌رود.
گوشت‌های گریل شده، کبابی و تنوری یا پخته گزینه‌ی بهتری نسبت به انواع سرخ شده می‌باشند. این به دلیل عدم وجود روغن سرخ کردنی حاوی چربی‌های اشباع شده در آنها است. این امر برای سایر مواد غذایی که معمولاً سرخ می‌شوند، اما می‌توانند بدون روغن تهیه شوند مانند سیب زمینی نیز بکار رفته و صدق می‌کند.
div align="center">
«جانک فود»های خانگی می‌توانند به شیوه‌های سالم‌تری تهیه شوند که از جمله‌ی آن کاهش میزان ادویه‌جات، قند و نمک و استفاده از محصولات لبنی کم چرب می‌باشد. جانک فودهایی که به تازگی پخته شده باشند، طبیعتاً سالم‌تر از نمونه‌هایی هستند که در تبلیغات به فروش می‌رسند.
اگر چه در هر جایی از جهان سوپ به عنوان یکی از سالم‌ترین غذاها به حساب می‌آید، اما خامه‌ای که در آن وجود دارد به میزان کالری آن افزوده و فوائد این غذا را خنثی می‌سازد. سوپ‌های تهیه شده بدون خامه، بی‌تردید یکی از سالم‌ترین و سیر کننده‌ترین غذاها می‌باشند.
جایگزین‌های سالمی که بجای خوراکی‌های ناسالم در نظر گرفته می‌شوند، به کاهش اثرات مضر آنها کمک خواهند کرد. با این حال، ارزش آن را دارد که بخاطر داشته باشید، اشتیاق به خوردن خوراکی‌های پرادویه امری طبیعی است و کنار گذاشتن فست فودها به طور کامل تنها ممکن است اشتیاق شما را برای خوردن آنها بیشتر کند. در حالی که جانک فودها اگر به طور مداوم مصرف شوند، بدون شک مضر می‌باشند، اما گاهی اوقات خوردن و لذت بردن از آنها مانعی ندارد. موافقت پدر و مادر به به چند وقت یکبار خوردن جانک فودهای فرآوری شده، می‌تواند همچنین به کودکان درس مهم اعتدال را یاد دهد.