انواع کربوهیدرات‌ها

کربوهیدرات‌ها منبع اصلی تأمین انرژی بدن برای انجام فرآیند‌های مختلف به شمار می‌روند. کربوهیدرات‌ها اساساً از واحد‌های قند ساخته شده‌اند. در ادامه‌ی مقاله انواع مختلف کربوهیدرات‌ها را بررسی خواهیم کرد.
کربوهیدرات‌ها انرژی مورد نیاز ما برای انجام فعالیت‌های روزانه را تأمین می‌کنند. کربوهیدرات‌ها 45-65 درصد کل انرژی روزانه‌ی بدن را تأمین می‌کنند. کمبود مصرف کربوهیدرات‌ها ممکن است باعث گرفتگی عضلات ، خستگی ، تضعیف عملکرد ذهنی و کاهش مقاومت بدن در برابر بیماری‌ها شود. منابع کربوهیدرات عبارتند از غلات ، میوه‌ها ، سبزیجات و محصولات لبنی.
کارکردهای مختلف کربوهیدرات‌ها عبارتند از:
تأمین انرژی
تنظیم دفع مدفوع
حفظ تعادل هورمونی در بدن
تحریک عملکرد دستگاه ایمنی
تولید آنتی اکسیدان‌ها
کمک به تنظیم سطح قند خون
جلوگیری از تجزیه‌ی اسید‌های آمینه و اسید‌های چرب
تأمین فیبر
کربوهیدرات‌ها عمدتاً به دو دسته تقسیم می‌شوند: کربوهیدرات‌های ساده و کربوهیدرات‌های پیچیده. این دو نوع کربوهیدرات از لحاظ تغذیه‌ای و فرآیند تجزیه و گوارش با همدیگر تفاوت دارند. کربوهیدرات‌ها بر اساس ترکیب شیمیایی به چهار دسته‌ تقسیم می‌شوند. اجازه دهید نگاهی به انواع کربوهیدرات‌ها و کارکردهای آن‌ها داشته باشیم.
پیچیدگی ساختاری
کربوهیدرات‌های ساده
کربوهیدرات‌های ساده ساختار مولکولی ساده‌ای دارند و از 1 یا 2 مولکول قند تشکیل شده‌اند. کربوهیدرات‌های ساده به سرعت هضم می‌شوند زیرا، ساختار ساده‌ای دارند. کربوهیدرات‌های ساده به سرعت سطح قند خون را افزایش می‌دهند. کربوهیدرات‌های ساده به طور مستقیم به شکل گلوکز در خون جذب می‌شوند. گلوکز فوراً انرژی تولید می‌کند زیرا، از طریق خون به قسمت‌های مختلف بدن می‌رسد. اگر چه این کربوهیدرات‌ها انرژی سریعی تولید می‌کنند ولی، در مصرف آن‌ها نباید زیاده‌روی کرد زیرا، باعث نوسان در قند خون می‌شوند. آن‌ها ذخیره‌ سازی چربی را افزایش می‌دهند که اگر این چربی‌ها سوزانده یا مصرف نشوند ممکن است باعث چاقی و مشکلات دیگر شوند.
قند و شکر ، میو‌ه‌ها ، آرد تصفیه شده و غیره از منابع قند‌های ساده به حساب می‌آیند. قند‌های ساده در منابع طبیعی مانند میوه‌ها ، سبزیجات ، شیر و محصولات لبنی دیگر نیز وجود دارند. علاوه بر این‌ها، عسل ، نوشابه‌های گازدار ، شکلات‌ ، اسنک‌ها ، شربت ذرت ، بیسکوئیت ، کیک ، آبنبات و غیره نیز منبع غنی از قند‌های ساده به شمار می‌روند.
کربوهیدرات‌های پیچیده
کربوهیدرات‌های پیچیده از زنجیره‌های بلندی از مولکول‌های قند ساخته شده‌اند. تجزیه شدن کربوهیدرات‌های پیچیده مدت زمان بیشتری طول می‌کشد و از اینرو، در مقایسه با کربوهیدرات‌های ساده به زمان بیشتری برای هضم شدن نیاز دارند. این باعث کند شدن فرآیند تجزیه می‌شود و بنابراین، انرژی را برای مدت زمان طولانی‌تری تأمین می‌کند. از آنجایی که این کربوهیدرات‌ها به زمان بیشتری برای تبدیل شدن نیاز دارند، بدن به طور پیوسته از آن‌ها برای تأمین انرژی استفاده می‌کند. بنابراین، قندی که تبدیل به چربی می‌شود به مقدار زیاد ذخیره نمی‌شود. کربوهیدرات‌های پیچیده دو نوع هستند:
نشاسته
نشاسته شکلی از کربوهیدرات است که از زنجیره‌های بلند و پیچیده‌ی قند‌های ساده تشکیل می‌شود. نشاسته قبل از اینکه بدن بتواند از آن استفاده کند باید از طریق گوارش تجزیه شود. برخی نشاسته‌ها قند بالاتری از برخی کربوهیدرات‌های ساده دارند. از آنجایی که بیشتر مواد غذایی نشاسته‌ای به سرعت به قند تبدیل می‌شوند، افرادی که به قند حساسیت دارند باید از مصرف غذاهای نشاسته‌ای خودداری کنند. از مواد غذایی نشاسته‌ای می‌توان به نان ، ذرت ، غلات ، برنج ، پاستا ، گندم ، سیب زمینی و غیره اشاره کرد.
فیبر
فیبر‌ها کربوهیدرات‌هایی هستند که به قند تجزیه نمی‌شوند. فیبرها کالری کمی دارند و به فرآیند گوارش کمک می‌کنند. آن‌ها همچنین به تنظیم قند خون ، کاهش کلسترول خون و گوارش و دفع مواد زائد کمک می‌کنند. غلات کامل و بسیاری از میوه‌ها و سبزیجات شامل سبزیجات دارای برگ سبز و میوه‌های نارنجی رنگ غنی از فیبر هستند.
ترکیب شیمیایی
کربوهیدرات‌ها در دسترس‌ترین و بزرگترین ترکیبات روی کره‌ی زمین هستند. کربوهیدرات‌ها بر اساس ترکیب شیمیایی به 4 دسته تقسیم می‌شوند. در ادامه‌ی مقاله کربوهیدرات‌ها بر اساس ترکیب شیمیایی به طور خلاصه تعریف شده‌اند.
مونوساکارید‌ها
مونوساکارید‌ها ترکیبات پایه‌ای هستند که از کربن ، هیدروژن و اکسیژن با نسبت 1:2:1 تشکیل شده‌اند. مونو به معنای تک و ساکارید به معنای قند است. گلوکز ، فروکتوز ، گالاکتوز ، آرابینوز و گسیلور از انواع مونوساکارید‌ها هستند.
خواص شیمیایی
مونوساکارید‌ها یا آلدهید آلیفاتیک هستند یا کتون
مونوساکارید‌ها دارای یک گروه کربونیل و یک گروه هیدروکسیل یا بیشتر هستند
آن‌ها معمولاً دارای 5 یا 6 کربن هستند
خواص فیزیکی
بلوری شکل
محلول در آب
مزه‌ی شیرین
دی‌ساکاریدها
دی‌ساکارید‌ها دارای 2 مولکول قند هستند. دی‌ساکارید‌ها جزء دسته‌ی الگوساکارید‌ها هستند ولی، به خاطر ساختار شیمیایی ساده به عنوان دسته‌ی متفاوتی از کربوهیدرات‌ها طبقه بندی می‌شوند. از دی‌ساکارید‌ها می‌توان به ساکاروز ، لاکتوز ، مالتوز ، ترهالوز و سلوبیوز اشاره کرد.
خواص شیمیایی
د‌ی‌ساکارید‌ها هنگامی تشکیل می‌شوند که دو مونوساکارید به هم متصل می‌شوند و یک مولکول آب آزاد می‌کنند
دی ساکارید‌ها به دو دسته‌ی کاهنده و غیر کاهنده تقسیم می‌شوند. در دی‌ساکارید‌های کاهنده، مونوساکارید‌ها دارای یک واحد همی استال آزاد هستند.
ولی، در دی‌ساکارید‌های غیر کاهنده، ترکیبات از طریق پیوند استال به هم متصل می‌شوند و فاقد واحد همی استال آزاد هستند.
خواص فیزیکی
بلوری شکل
محلول در آب
مزه‌ی شیرین
چسبنده
الگوساکارید‌ها
الگوساکارید‌ها معمولاً از 3 تا 10 واحد پایه تشکیل می‌شوند. نقش اصلی آن‌ها در بدن ذخیره‌سازی گلوکز است. رافینوز و استاکیوز دو نوع اصلی الگوساکارید‌ها هستند که از زنجیر‌های فروکتوز ، گالاکتوز و گلوکز تشکیل شده‌اند.
خواص شیمیایی
الگوساکارید‌ها پلیمرهای کربوهیدرات هستند که وزن مولکولی کمی دارند
الگوساکارید‌ها با پیوندهای گلیکوزیدی به هم متصل می‌شوند
بسیاری از الگوساکارید‌ها به پروتئین‌ها و لیپید‌ها متصل می‌شوند تا مولکول‌های سیگنال خارج سلولی را شناسایی کنند.
خواص فیزیکی
بلوری شکل
محلول در آب
پلی‌ساکارید‌ها
خواص شیمیایی
پلی‌ساکارید‌ها وزن مولکولی بالایی دارند
پلی‌ساکارید‌ها به دو دسته‌ی پلی‌ساکارید‌های همگن و ناهمگن تقسیم می‌شوند
پلی‌ساکارید‌های همگن دارای مونوساکارید‌های یکسانی هستند در حالی که پلی‌ساکارید‌های غیر همگن دارای بیش از یک نوع مونوساکارید هستند
از پلی‌ساکاریدهای همگن می‌توان به نشاسته ، سلولز و گلیکوژن اشاره کرد
پکتین و همی سلولز جزء پلی‌ساکارید‌های غیر همگن هستند.
خواص فیزیکی
غیر محلول در آب
غیر بلوری شکل
شیرین نیستند
به جای محلول سوسپانسیون کلوئیدی تشکیل می‌دهند