آنتی ژن و آنتی بادی

آنتی‌ ژن‌ها به بدن ما حمله کرده و موجب بروز عفونت‌های مختلف می‌شوند، در حالی که آنتی بادی‌ها بر علیه این اجسام خارجی مبارزه کرده و سلامتی ما را حفظ می‌کنند. جزئیات بیشتر را در مورد ساختار و عملکرد آنها در این مقاله بیابید.
سیستم ایمنی بدن انسان به شیوه‌ی استثنایی و فوق‌العاده‌ای کار می‌کند. این سیستم، مکانیسم شناسایی و از بین بردن مواد «خارجی» منحصر به خود را دارد. و در اینجاست که آنتی‌ ژن‌ها و آنتی بادی‌ها مطرح می‌شوند.

ساختار آنتی بادی و آنتی ژن

آنتی بادی‌ها متعلق به خانواده پروتئین با مولکول‌های بزرگ، به نام ایمونوگلوبولینها می‌باشند. آنها بوسیله‌ی لنفوسیت‌های بی (B-lymphocytes) ترشح می‌شوند. این ایمونوگلوبولینها به 9 دسته‌ یا کلاس (class) شیمیایی متمایز تقسیم می‌شوند. اینها شامل چهار دسته‌ی IgG (ایمونوگلوبین G)، دو دسته‌ی IgA و یک دسته‌یIgM ، IgE و IGD می‌شوند. آنتی بادی‌ها در مایعات بدن و خون همه مهره داران وجود دارند. اینها ساختارهای Y شکل با دو بازو، متشکل از چهار پلی پپتید می‌باشند. هر بازو شامل یک زنجیره سبک و سنگین است. ناحیه‌ی واقع در نوک این دو بازو با توجه به نوع آنتی بادی تفاوت می‌کند. بنابراین به آن ناحیه‌ی متغیر می‌گویند. این ناحیه محل اتصالی را شکل می‌دهد که در آن یک آنتی بادی، با یک آنتی ژن از نوع همخوان و مشابه، برخورد می‌کند.
از سوی دیگر آنتی ژن یک ماده خارجی است که موجب ایجاد آنتی بادی می‌شود. آنتی ژن‌ها می‌توانند باکتری‌، ویروس، گرده و یا حتی سلول‌های انسان‌های دیگر (به جز دو قلوی‌های همسان) باشند. آنتی ژن‌ها ممکن است حتی یک مولکول با بخشی از باکتری و یا ویروس باشند. آنها اکثراً پروتئین یا پلی ساکارید هستند.

مکانیسم عمل

آنتی بادی‌ها به دو روش مستقیم و غیرمستقیم با آنتی‌ ژن‌ها مقابله می‌کنند. در مکانیسم مستقیم، آنتی ژن‌ها و آنتی بادی‌ها آرایش و ترتیب کلید و قفل را تشکیل می‌دهند. پس از آنکه محل اتصال آنتی بادی آنتی‌ ژن را به عنوان ماده‌ی «خارجی» شناسایی کرد، آنتی ژن و آنتی بادی به طور کامل به یکدگیر متصل می‌شوند به این منظور که فاگوسیت‌ها قادر به از بین بردن آنها باشند. در مکانیسم غیر مستقیم، آنتی بادی‌ها پروتئین‌های مکمل را فعال می‌کنند، که این پروتئین‌ها یا با تضعیف آنتی‌ ژن و یا تجمع و فشرده سازی سلول‌های آن، این آنتی‌ ژن را بی اثر می‌سازند. آنتی بادی در سطوح مختلفی از بدن در برابر آنتی ژن‌های مختلف محافظت می‌کند. یکی از ویژگی‌های قابل توجه سیستم ایمنی بدن، توانایی آن در تولید آنتی بادی‌هایی علیه هر آنتی ژنی که با آن مواجه می‌شود، است. حتی اگر یک مرتبه در طول عمر خود به عفونتی مبتلا شدید، سیستم ایمنی بدن شما آنتی بادی مخصوص آن عفونت را به خاطر داشته و آن را مرتبه‌ی بعد که دچار همان عفونت شدید، تولید می‌کند. بدن انسان می‌تواند حدود یک میلیون نوع مختلف از آنتی‌بادی‌ها را تولید و به خاطر بسپارد.
برجسته‌ترین عملکرد سیستم ایمنی بدن، توانایی آن در تشخیص سلولهای خود است. سلول‌های سیستم ایمنی بدن نشانگرهایی در فرم‌هایی بنام «خودی» دارا می‌باشند. این امر انواع مختلف آنتی‌ بادی را قادر می‌سازد با یکدیگر همزیستی داشته باشند. حمله تنها زمانی آغاز می‌شود که آنتی بادی به جسمی برخورد نماید که دارای نشان «خارجی» باشد.
آنتی بادی‌ها و آنتی ژن‌های خون اساس سیستم گروه خون و انتقال خون را تشکیل می‌دهند. انواع خون بر اساس وجود و یا عدم وجود آنتی ژن خاصی در خون تقسیم بندی می‌شوند. به منظور به حداقل رساندن مشکل پس زدن، بسیار اهمیت دارد که پیش از انتقال خون نوع آنتی ژن را شناسایی نمایند.
بنابراین به طور مختصر بایستی گفت که آنتی بادی‌ها سربازان بدن به شمار می‌روند، در حالی که آنتی ژن‌ها سلولهای دشمن می‌باشند. ضرورت درک نوع آنتی بادی‌ها و آنتی ژن‌ها به هنگام تشخیص اختلالات سیستم ایمنی بدن مطرح می‌شود.