ارتقاي مناسبات ايران و روسيه تحولات خاورميانه را تحت الشعاع قرار مي‌دهد

عليرضا ذاكر اصفهاني رئيس مركز بررسي‌هاي استراتژيك رياست جمهوري در گفتگو با خبرنگار حوزه دولت خبرگزاري فارس، در آستانه سفر رئيس جمهور روسيه به ايران گفت: در دنياي در حال گذار و پرسرعت در تحولات بين الملل، روسيه پس از فروپاشي شوروي فراز و نشيب‌هاي زيادي را به خود ديده است.
وي با بيان اينكه با توجه به پيچيدگي هاي روسيه و نقش آن در نظام بين الملل، شاهد بازيابي قدرت روسيه در زمينه‌هاي مختلف هستيم، افزود: روسيه هم در حوزه مسائل داخلي خود از قبيل ثبات سياسي در سالهاي اخير و هم به لحاظ اقتصادي فرصت‌هاي بسياري به دست آورده كه عمدتاً ناشي از افزايش قيمت انرژي و صادرات مواد خام است. البته در مسائل ديگر داخلي در زمينه هاي اجتماعي و فرهنگي نيز اينچنين بوده است.
ذاكر با اشاره به تحركات روسيه در حوزه سياست خارجي، اين كشور را به دنبال ارتقاء جايگاه خود ارزيابي كرد و ادامه داد: روسيه حاضر به پذيرش جايگاهي در رديف كشورهاي عادي چه در منطقه و چه در سطح جهاني نيست و كماكان به دنبال آن است كه با همان عقبه خود از نقش فاخر برخوردار باشد و در رديف كشورهاي مهمي همچون امريكا قرار گيرد و طبعاً براي اين كار پتانسيل هاي لازم را نيز دارد، به گونه‌اي كه زيرساختهاي علمي، توانمندي نظامي، عضويت در شوراي امنيت، نزديكي به اروپا و بسياري مسائل ديگر باعث ايجاد اين توقع براي مقامات روسيه و حتي مردم اين كشور شده است.
وي خط مشي دوره پوتين را استفاده از فرصتها عنوان كرد و گفت: روسيه به دنبال فرصت سازي براي خود و جلوگيري از تنش و رويارويي با قدرت ها و كشورهاي ديگر است و جالب اينكه در اين راستا حوادث مختلف به اين كشور كمك داده است. مثلاً بعد از ۱۱ سپتامبر، حوادثي اتفاق افتاد كه رقباي روسيه را به خودشان مشغول كرد. آمريكا در بحث تروريسم، كره شمالي و بحث هسته‌اي ايران و مواردي از اين دست، مشغله‌هاي فراواني ايجاد كرد كه اينها فرصتهايي براي روسيه است كه از آن خوب بهره برداري مي كند، به گونه اي كه بسياري از محافظه كاران آمريكايي به بوش خرده مي گيرند كه چرا تو دشمن درجه اول يعني روسيه را رها كرده اي و به دشمنان خرد مي پردازي.
رئيس مركز بررسي هاي استراتژيك رياست جمهوري افزود: با وجود تمام اين مسائل، آمريكا بر سر مسائلي همچون سپر دفاع موشكي براي استقرار در اروپاي شرقي با روسيه دچار چالش‌ است. چالشهاي ديگر روسيه و غرب نيز بر سر گسترش ناتو و اتحاديه اروپا است. البته بايد به مسائل مربوط به گرجستان، كوزوو و اوكراين نيز اشاره كنم و از سويي فشارهاي آمريكا بر روسيه بر سر حقوق بشر كه ادعا مي‌كند روسيه اركان حقوق بشر و دموكراسي را ناديده مي گيرد؛ بخصوص بعد از كشته شدن يك روزنامه نگار كه در آن كشور اتفاق افتاد. بحث انتقال قدرت در روسيه و انتخابات نيز از جمله اين مسائل است.
وي تصريح كرد: استقرار سپر دفاع موشكي آمريكا و بكارگيري سامانه آن بگونه‌اي است كه روسيه را هدف گرفته ولي توجيه مي‌كند كه بخاطر ايران و كره شمالي است. در حالي كه با وجود آن سامانه، آمريكا كل نيم كره شرقي را پوشش مي‌دهد كه با اين وصف، روسيه اختيار خود را از دست مي‌دهد. ولي در هر حال شرايط روسيه در دنياي امروز، تا حدودي شرايطي تعيين كننده براي اين كشور به وجود آورده و مهمترين مسئله در اين باره، مواضعي است كه روسيه در مقابل آمريكا اتخاذ مي‌كند.
ذاكر در پاسخ به سؤالي درباره روابط ايران و روسيه، اظهار داشت: تجربه ثابت كرده كه اگر مي‌خواهيم رابطه منطقه‌اي و بر اساس منافع طرفين داشته باشيم، بايد اين كشور و رفتارهاي آن را خوب بشناسيم تا در مناسبات دچار مشكل نشويم.
وي ادامه داد: روسيه پا به پاي ساير مناطق، منافع خود را در منطقه قفقاز و خاورميانه تعريف كرده و بطور خاص در وهله اول در منطقه CIS و بعد از آن در خاورميانه به دنبال بازيابي جايگاه خود است كه سفرهاي اخير مقامات روسيه در كشورهاي عربي به همين منظور صورت گرفته است.
رئيس مركز بررسي هاي استراتژيك رياست جمهوري تصريح كرد: با آنكه احساس مي‌شود نقش و وضع ما با روسيه در سياست خارجي هر يك متفاوت باشد، اما در سطوح مختلف ملي، منطقه‌اي و بين المللي ما با روسيه نقاط اشتراك منافع زيادي داريم و مواضع ما نيز در تمام سطوح تا حدود زيادي با يكديگر انطباق دارد.
وي سفر پوتين به ايران را از اتفاقات مهم در روابط ايران و روسيه بويژه در دهه اخير دانست و با بيان اينكه براي ايران نيز اين موضوع بسيار حائز اهميت است و نكاتي در اين زمينه وجود دارد، گفت: هم مسكو و هم تهران توقعاتي از يكديگر دارند، از جمله آنكه ايران متوقع است در روابط دو جانبه و مسائل منطقه‌اي مسكو نقش فعالتر و مثبت تري ايفا نمايد. از همه مهمتر در حوزه پرونده هسته‌اي و حق غني سازي اورانيوم در ايران؛ از طرفي مسئله نيروگاه بوشهر است كه تكميل و تحويل آن با تأخير روبرو شده است. در اين سفر هر دو كشور مي‌توانند امكان همكاري مثبت را بالا ببرند.
ذاكر افزود: موضوع مهم ديگر همكاري ايران و روسيه به عنوان دو كشور محوري در مناسبات دريايي خزر است چون بالاخره امنيت و ارتقاء جايگاه بين المللي حوزه خزر به روابط اين دو كشور بستگي دارد و چشم‌انداز خوبي در اين رابطه ديده مي‌شود.
اين تحليلگر مسائل سياسي در پاسخ به اين سؤال كه به نظر شما عواملي كه مي‌تواند اين اشتراك منافع را عملياتي سازد چه مي‌تواند باشد، اظهار داشت: يكي از مسائل مهمي كه همواره در روابط ايران و روسيه مطرح بوده، گسترش كريدور شمال - جنوب است، در واقع اين ارتباطات كه شامل ارتباطات جاده‌اي، ريلي و دريايي است، مي‌تواند گسترش روابط اقتصادي و سياسي قوي‌تر و در نتيجه اشتراكات امنيتي، سياسي و حتي فرهنگي را سبب شود.
وي عوامل تفاهم ايران و روسيه را بيش از اين دانست و تاكيد كرد: برقراري پيمان گازي با الگو گيري از مدل اوپك و همكاري در بازي انرژي مي‌تواند به بسط و ارتقا روابط بينجامد.
رئيس مركز بررسي هاي استراتژيك رياست جمهوري با بيان اينكه اين سفر مي‌تواند به روابط تهران و مسكو تحرك تازه‌اي بخشد، خاطرنشان كرد: حل مسئله دريايي خزر در پيشرفت روابط ايران و روسيه بسيار موثر است كه البته يك پيمان منطقه‌اي در حوزه خزر و تقويت حضور در پيمانهاي منطقه‌اي مشترك مانند پيمان شانگهاي هم مي‌تواند نقش تعيين كننده‌اي در تحولات بين المللي از جانب ايران و روسيه ايفا كند.
ذاكر تاكيد كرد: به هر حال ارتقاء مناسبات ايران و روسيه، بسياري از تحولات خاورميانه را نيز تحت الشعاع خود قرار خواهد داد.

معرفي سايت مرتبط با اين مقاله


تصاوير زيبا و مرتبط با اين مقاله