مغز هنگام خواب چه کاری انجام می‌دهد؟

اگر فکر می‌کنید با خوابیدن ما مغز نیز به خواب می‌رود اشتباه می‌کنید. اگر چه از لحاظ فیزیکی با خوابیدن ما آرام و آسوده می‌شویم ولی، اتفاقات زیادی در مغز در جریان است. در این مقاله به بحث درباره‌ی آنچه که مغز هنگام خواب انجام می‌دهد پرداخته شده است.
در طی 24 ساعت، مغز ما می‌تواند تا 70000 فکر را حتی هنگامی که خواب هستیم پردازش کند. یک روز شامل 86400 ثانیه است. این بدین معناست که مغز در هر 2ر1 ثانیه یک فکر جدید پردازش می‌کند. پس، مغز ما در واقع هرگز متوقف نمی‌شود. خواب کارکردی تجدید کننده است که به آرام شدن ما کمک می‌کند. خواب برای سلامتی ضروری است. هنگام خواب کارکردهای بدن متوقف می‌شوند تا خواب راحتی داشته باشیم. ولی، مطمئناً تعجب خواهید کرد اگر بدانید مغز هنگام خواب بسیار فعال است. فعالیت مغز در طی این زمان برای یادگیری و توانایی‌های شناختی بسیار مهم است.
خواب یکی از مهم‌ترین کارکردهای مغز است. با خوابیدن بدن انرژی خود را دوباره به دست می‌آورد و برای چالش‌های روز بعد آماده می‌شود. خوابیدن به تنظیم خلق و خو کمک می‌کند ، با یادگیری و حافظه مرتبط است و عاملی کلیدی برای سلامتی و حفظ سطح انرژی بدن به شمار می‌رود.
مطابق تحقیقات انجام شده، خوابیدن به یادگیری کارهای پیچیده کمک می‌کند. خوابیدن به بازیابی اطلاعات فراموش شده یا مهارت‌هایی که در طول روز موفق به یادآوری آن‌ها نمی‌شوید کمک می‌کند. تحقیقی دیگر نشان داده است که افرادی که فکر می‌کنند مهارت خود برای بازی کردن بازی‌های رایانه‌ای را از دست داده‌اند، با خوابیدن می‌توانند مهارت خود را دوباره به دست آورند. بنابراین، توانایی آن‌ها بعد از خوابیدن بازگردانده می‌شود.
خوابیدن اطلاعاتی که درطول روز فراموش شده است را تقویت می‌کند و از فراموش شدن بیشتر آن‌ها جلوگیری می‌کند. بنابراین، خوابیدن نقش مهمی در یادگیری مهارت‌های جدید، تقویت و پایدار کردن آن‌‌ها ایفا می‌کند. دانشمندان بر این باورند که این فرآیند همچنین ممکن است به یادگیری زبان‌های جدید یا توسعه‌ی تاکتیک‌های جدید هنگام بازی کردن کمک کند.

تحقیقات نشان می‌دهند که خواب به تعیین آنچه که به یاد می‌آوریم و فراموش می‌کنیم کمک می‌کند. مطابق این تحقیقات، مغز در طی خواب به طور انتخابی قسمت‌هایی از حافظه را که ارزش عاطفی بالاتری دارند نگه می‌دارد و تقویت می‌کند. در همین زمان، مغز قسمت‌هایی را که ارزش کمتری دارند یا خنثی هستند حذف می‌کند.
برای مثال، اگر صحنه‌ی ساختمان تخریب شده یا ماشین خراب شده به کسی نشان داده شود، شی که ارزش عاطفی بالاتری دارد توسط مغز حفظ خواهد شد.
مغز به بازیابی ، ساختاربندی مجدد و سازماندهی حافظه کمک می‌کند. شاید به همین خاطر است که افراد بعد از خواب ایده‌ها و زوایای جدیدی در مورد مشکلی خاص پیدا می‌کنند.

تحقیقات انجام شده نشان می‌دهند که حافظه‌ی بلند مدت نیز در طی خواب شکل می‌گیرد. اکنون، مشخص است که خواب به ما کمک می‌کند ترتیب زمانی رویدادهای خاص را به یاد بیاوریم. این یادآوری با بازپخش رویدادهایی که در طول روز اتفاق افتاده‌اند انجام می‌شود. بنابراین، خواب نه تنها به تقویت حافظه کمک می‌کند بلکه همچنین توالی رویدادها را نیز معین می‌کند.

خواب دو مرحله دارد: خواب بدون حرکات چشمی سریع NREM و خواب با حرکات چشمی سریع REM
بسیاری از تغییرات در طی فاز NREM اتفاق می‌افتند. در فاز NREM عضلات بدن شل می‌شوند و بسیاری از کارکردهای بدن مانند فعالیت مغز ، ضربان قلب ، تنفس ، فشار خون و دمای بدن نسبت به حالت بیداری افت می‌کنند.
مرحله‌ی REM مرحله‌ی فعالی است که در آن این فرآیندها نسبت به حالت بیداری افزایش پیدا می‌کنند. جریان خون به مغز افزایش پیدا می‌کند و نعوظ ممکن است اتفاق بیافتد. حرکت چشم‌ها همانند هنگامی که بیدار هستیم و شی متحرکی را دنبال می‌کنیم سریع است. ولی عضلات دست‌ها و پاها فلج هستند که از واکنش نشان دادن ما در طی این فاز جلوگیری می‌کنند.
مرحله‌ی REM مرحله‌ای است که بیشتر رویاها اتفاق می‌افتند و مطابق تحقیقات ما هر شب حدود 2 ساعت به رویا پردازی می‌پردازیم. این رویاها ممکن است تصاویر مبهم یا مشخصی باشند که مغز ما اطلاعات را پردازش و جمع آوری می‌کند.
هنوز چیزهای زیادی در مورد رویاها مشخص نیست; رویاها چرا و چگونه اتفاق می‌افتند و اهمیت آن‌ها چیست.
تحقیقات نشان می‌دهند که محرومیت از خواب تأثیرات مضری بر روی سلامتی دارد.

محرومیت از خواب توجه ، تمرکز ، توانایی فکر کردن و حافظه را تحت تأثیر قرار می‌دهد. خواب برای عملکرد طبیعی دستگاه عصبی ضروری است. محرومیت مکرر از خواب می‌تواند باعث نوسانات خلق و خو و توهم شود.
برخی دانشمندان بر این باورند که هنگامی که خواب هستیم نورون‌ها خود را ترمیم می‌کنند و استراحت می‌کنند. کمبود خواب باعث می‌شود انتقال دهنده‌های عصبی و محصولات دیگر فعالیت‌ طبیعی در این سلول‌ها مختل شوند.
محرومیت از خواب سلامت فرد را در معرض خطر قرار می‌دهد. تحقیقات نشان می‌دهند که زنانی که کمتر از 7 ساعت می‌خوابند در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری‌های قلبی و دیابت قرار دارند.
احتمال عصبانیت ، عدم رضایت ، تحریک‌پذیری و بسیاری از احساسات منفی دیگر در افرادی که خواب کمی دارند بیشتر است. خواب و خلق و خو توسط مواد شیمیایی مغزی یکسانی تنظیم می‌شوند.
کمبود خواب دستگاه ایمنی را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد و افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن ممکن است از اختلالات مربوط به خواب مانند بی‌خوابی رنج ببرند.
بنابراین، خوابیدن نقش حیاتی در سلامتی و تندرستی ما ایفا می‌کند. پژوهشگران می‌گویند که الگوهای خواب تا حد زیادی فعالیت‌های ما را تحت تأثیر قرار می‌دهند. پژوهشگران با استفاده از تصویر برداری مغزی و روش‌های دیگر توانسته‌اند اطلاعات زیادی در مورد فرآیند خواب و عملکرد کلی مغز به دست آورند. ولی، ما هنوز راه طولانی برای درک کامل فرآیند خواب و مغز و کارکرد آن در پیش داریم.