موقعیت و عملکرد عصب واگ

عصب واگ بلند‌ترین و گسترده‌ترین عصب در بدن انسان است. عصب واگ کارکردهای مختلفی دارد و به همین خاطر یکی از ضروری‌ترین قسمت‌های دستگاه عصبی به شمار می‌رود.
دوازده جفت عصب جمجمه‌ای در بدن انسان وجود دارد که همه‌ی آن‌ها قسمت‌های مهم بدن را به مغز متصل می‌کنند. عملکرد هر عصب متفاوت است. عصب واگ یکی از این اعصاب جمجمه‌ای است. عصب واگ دهمین عصب جمجمه‌ای در بدن است و کارکردهای مختلفی را بر عهده دارد. عصب واگ از مغز ، گلو ، قفسه‌‌ی سینه ، ریه‌ها ، قلب ، معده و عضلات شکم به قسمت‌های مختلف امتداد یافته است.
عصب واگ پیام‌ها را در بدن ارسال می‌کند و سپس، آن‌ها را به مغز باز می‌گرداند. عصب واگ دستگاه عصبی پاراسمپاتیک را تحریک می‌کند و به حفظ سلامت سلول‌های دستگاه ایمنی ، اندام‌ها و بافت‌ها کمک می‌کند. عصب واگ ضربان قلب ، تکلم ، تنفس ، فشار خون ، فرآیند گوارش و تولید گلوکز را تنظیم می‌کند. عصب واگ در حدود 90 درصد اعصاب آوران را به خود اختصاص می‌دهد. این اعصاب اطلاعات حسی راجع به شرایط اندام‌های بدن را به دستگاه عصبی مرکزی منتقل می‌کنند.
منشأ عصب واگ ریشه‌ی فرعی در مدولا ساقه‌ی مغز است. عصب واگ از طریق فورامن ژوگولار به اندام‌های داخلی بدن متصل می‌شود. عصب واگ به ارتباط میان مغز و اندام‌های داخلی بدن کمک می‌کند. نورون‌های حرکتی عصب واگ اعصاب را به گلو ، حلق ، حنجره و مری هدایت می‌کنند. این اعصاب به بلع ، تکلم و عطسه کردن کمک می‌کنند.
عصب واگ مسئول ایجاد نورون‌های مغزی جدید است. عصب واگ به ترمیم بافت‌های مغز کمک می‌کند. به علاوه، تحریک عصب واگ می‌تواند سلول‌های ساقه‌ی مغز را تحریک کند تا سلول‌های جدید تولید کنند.
این عصب دستگاه عصبی پاراسمپاتیک را کنترل می‌کند. دستگاه عصبی پاراسمپاتیک از انتقال دهنده‌ی اکسی استیلن استفاده می‌کند. اکسی استیلن به یادگیری ، حافظه و احساس آرامش کمک می‌کند. عصب واگ از اکسی استیلن برای انتقال دادن پیام‌های آرامش در اطراف بدن استفاده می‌کند. عصب واگ اکسی استیلن را بدن ارسال می‌کند و به این ترتیب باعث آرام شدن بدن می‌شود و التهاب مربوط به تأثیرات استرس را کاهش می‌دهد.
هنگام بلع عصب واگ به تولید حرکت تارهای صوتی در مسیر غذا کمک می‌کند و باعث بسته شدن دهانه‌ی حنجره هنگام عطسه کردن می‌شود. آسیب دیدن عصب راجعه منجر به فلج شدن تار‌های صوتی می‌شود. کارکردهای غیر عادی ریه‌ها توسط عصب واگ و اعصاب دیگر کنترل می‌شود. عصب واگ هنگام دم حنجره را باز می‌کند و از طریق ماهیچه‌های دهان حرکت می‌کند تا بتوانیم حرف بزنیم. عصب واگ در ریه‌ها با سفت کردن ماهیچه‌ها باعث تنگ شدن نایژه‌ها می‌شود. یکی از شاخه‌های این عصب ماهیچه‌هایی را کنترل می‌کند که تارهای صوتی را در داخل حنجره حرکت می‌دهند. آسیب دیدن این عصب ممکن است منجر به خشن شدن صدا شود.
عصب واگ همانطور که گفته شد به حفظ ضربان قلب کمک می‌کند. آن‌ها همیشه پویا هستند و میزان حدود 90 ضربان در دقیقه را ایجاد می‌کنند. در صورت لزوم انتقال دهنده‌های عصبی ترشح شده توسط عصب به کاهش شدت ضربان قلب و فشار خون کمک می‌کنند.
عصب واگ فرآیندهای پیچیده‌ای را در دستگاه گوارش بر عهده دارد مانند ارسال پیام به ماهیچه‌های شکم برای فشرده کردن مواد غذایی و حرکت دادن آن‌ها به روده‌ی کوچک. آسیب دیدن عصب واگ ممکن است باعث شود غذا به جای حرکت به روده‌ی کوچک در معده باقی بماند. عصب واگ همچنین به تنظیم میزان مواد شیمیایی در دستگاه گوارش کمک می‌کند به طوری که روده‌ها بتوانند مواد مغذی لازم را دریافت کنند. همچنین احساس سیر شدن نیز توسط عصب واگ به مغز ارسال می‌شود. در بیماران دیابتی کنترل نکردن قند خون ممکن است باعث آسیب دیدن عصب واگ شود.
برای تحریک عصب واگ کافیست به سادگی نفس عمیق بکشید. هنگامی که از طریق دهان نفس عمیق می‌کشید، دیافراگم شل و با هوا پر می‌شود. در نتیجه، عصب واگ فعال می‌شود. به دنبال این، از طریق بینی نفس خود را بیرون دهید تا استرس را از بدن خود دور کنید. مغز التیام پیدا می‌کند و احساس آرامش می‌کنید.
فعال شدن عصب واگ همچنین می‌تواند التهاب را کاهش دهد ، مغز و حافظه را تقویت کند ، سلول‌ها و اندام‌ها را احیا کند و عملکرد دستگاه ایمنی را تقویت کند.
اختلال عصب واگ را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد: اختلالاتی که به خاطر اعصابی که کمتر از حد عادی فعال هستند یا اعصابی که فعال نیستند ایجاد می‌شوند و اختلالاتی توسط عصب واگ ایجاد می‌شوند. فعال بودن بیش از حد عصب واگ باعث غش کردن می‌شود. فعال نبودن عصب واگ به اندازه‌ی کافی ممکن است باعث حالت تهوع ، سوزش معده ، کاهش وزن و همچنین پایین آمدن ضربان قلب شود.
برای درمان اختلالات عصب واگ از عصب درمانی استفاده می‌شود. این روش درمان با تحریک اعصاب همراه است. دستگاهی به اعصاب متصل می‌شود که پالس‌های الکتریکی ارسال می‌کند. این دستگاه پیام‌های ارسال شده توسط عصب را کنترل می‌کند.
به طور خلاصه، عصب واگ یکی از اعصاب مهم بدن است که کارکردهای مختلفی را بر عهده دارد. آنچه که باعث می‌شود هنگام بغل کردن کسی احساس خوبی داشته باشیم عصب واگ است!