به دنبال چشمه‌ی فورانگرهای گاما

بیش از پنجاه سال است که اخترشناسان به دنبال منشأ فورانگرهای اسرارآمیز گاما می‌گردند. فوران‌های گاما تقریباً روزی یک بار در نقاطی کتره‌ای در آسمان رخ می‌دهند. دوربین‌های گاما نمی‌توانند محل فوران را با دقت بیش از چند درجه تعیین کنند. به همین علت، اخترشناسان تاکنون نتوانسته‌اند فوران مشخصی را به جسم شناخته شده‌ی معینی نسبت دهند، حتی معلوم نیست این فوران‌ها در همسایگی خودمان در کهکشان راه شیری رخ می‌دهند یا در نقاط دور دست جهان اما مشاهده‌ی همزمان فوران‌گرها با دوربین‌های پرتوی گاما و پرتوی x ماهواره ایتالیایی – هلندی بپو – زاکس منطقه جستجو را باریکتر کرده است.
در بیست ژوئیه‌ی سال 1996، دوربین‌های پرتوی x ماهواره توانستند محل فوران‌های x همراه یک فوران‌گر گاما را تعیین کنند. تفکیک زاویه‌ای دوربین‌های پرتو x بسیار بیشتر از دوربین‌های پرتوی گاما است. به این ترتیب، محل فورانگر با دقت چند دقیقه قوس تعیین شد، که ده‌ها بار بیش از دقت‌های سابق است. اختر شناسان به دنبال یک چشمه‌ی نور یا امواج رادیویی می‌گردند که آن را به فورانگر مربوط کنند، اما هنوز هیچ جسم مشخصی پیشنهاد نشده است. به دنبال کشف این فورانگر، تلاش‌هایی هم برای یافتن چشمه‌های رادیویی مرتبط با فورانگر انجام شد، اما هیچ چیز غیر عادیی پیدا نشد. این با وجود آن است که بسیاری از نظریه‌های مربوط به منشأ فورانگرهای گاما پیش بینی می‌کنند که پس از فوران گاما، فورانی از امواج رادیویی هم وجود خواهد داشت که مدت قابل ملاحظه‌ای ادامه می‌یابد.
پژوهش‌گران می‌گویند ماهواره‌ی بپو – زاکس احتمالاً می‌تواند سالی شش فورانگر گاما را به طور همزمان با دوربین‌های پرتوی گاما و پرتوی x مشخص کند. شاید در دفعات بعد، کسانی که به دنبال چشمه‌های نور یا موج رادیویی مربوط به این فورانگرها هستند بخت بیشتری داشته باشند، به ویژه اگر محل فورانگر سریعتر به آن‌ها اطلاع داده شود.
پژوهشگران دیگری معتقدند دقت یافته‌های بپو – زاکس هنوز آن‌قدر نیست که بتوان چشمه‌های نور یا موج رادیویی متناظر را تعیین کرد؛ حتی در ناحیه‌ای به ابعاد یک دقیقه در یک دقیقه از آسمان هم تعداد زیادی جسم مختلف وجود دارد. این مشکل ممکن است با ماهواره‌ی هیتی حل شود: ماهواره‌ی هیتی به جز آشکارگرهای پرتوی گاما و پرتویx، چهار دوربین حساس فرابنفش هم دارد. اگر فوران‌های گاما با فوران‌های فرابنفش هم همراه باشند، به کمک این دوربین‌ها می‌توان محل فورانگرها را با دقتی حتی بیش از دقت حاصل از دوربین‌های پرتویx تعیین کرد، دقتی در حدود چند ثانیه‌ی قوس. اما اگر آن وقت هم نتوان منشأ شناخته شده‌ای به فورانگر نسبت داد، معمای فورانگرهای گاما عمیق‌تر می‌شود.