چه عواملی موجب بروز آپنه خواب می‌شوند

آپنه خواب یا وقفه‌ی تنفسی حین خواب نوعی اختلال تنفسی متداول بوده که نزدیک به 1 نفر از هر 15 نفر را در ایالات متحده تحت تأثیر قرار می‌دهد. عموماً این عارضه تشخیص داده نشده و بدون درمان رها می‌شود. جهت کسب اطلاعات بیشتر در خصوص علل آپنه‌ی خواب ادامه‌ی مطلب را مطالعه نمایید.
چنانچه فردی در حین خواب شروع به مکث‌های طولانی در تنفس نماید، و اگر این وضعیت در کل طول خواب چندین مرتبه اتفاق افتد، آنگاه به این اختلال آپنه‌ی خواب گفته می‌شود. وقفه‌ی حداقل 10 ثانیه‌ای میان دو تنفس برابر با رویداد آپنه‌ای خواهد بود و این وقفه و توقف‌ها در تنفس زمانی رخ می‌دهند که راه هوایی در گلو مسدود شده باشد. این اختلال خواب، به طور چشمگیری در افراد چاق دیده می‌شود. علائم دیگر آپنه‌ی خواب شامل عدم یا کاهش اشباع اکسیژن خون در حدود 4% و بیشتر و تغییر در فرکانس EEG (الکتروآنسفالوگرافی) از 3 یا بیشتر از 3٪ می‌باشد.
بنابراین، چه چیزی موجب بروز آپنه‌ی خواب می‌گردد؟ هنگامی که بیدار هستیم، عضلات گلو سفت بوده که این امر اجازه‌ی عبور آسان هوا به ریه‌ها را می‌دهد. با این حال، در طول خواب این عضلات شل شده به گونه‌ای که به طور معمول راه هوایی را مسدود نمی‌سازند مگر این که فرد دچار آپنه‌ی خواب باشد. این وضعیت همچنین تحت عنوان آپنه‌ی انسدادی خواب (OSA) شناخته شده است. بسیاری از افراد مبتلا به آپنه خواب نسبت به وجود آن در خود بی‌خبر می‌باشند به این دلیل که قادر به یادآوری داشتن مشکل در تنفس در حین خواب نیستند. معمولاً اطرافیان این شخص برای نخستین مرتبه متوجه‌ی آن می‌شوند. علائم کلی آپنه‌ی خواب، خروپف با صدای بلند، سکوت‌های مکرر در خواب، خفگی یا نفس نفس زدن، بیداری ناگهانی، سردرد صبحگاهی، بی خوابی و خواب آلودگی مفرط در طول روز را شامل می‌شود. پلی سومنوگرافی، که همچنین تحت عنوان «مطالعه‌ی خواب» شناخته می‌شود، روشی است که توسط پزشکان جهت تشخیص تغییرات رخ داده در طول خواب مورد استفاده قرار می‌گیرد.

علل آپنه خواب

در اصل سه نوع آپنه خواب وجود دارد. آپنه انسدادی خواب، عارضه‌ای است که هنگامی رخ می‌دهد که عضلات گلو شل شده و در طول خواب فرو می‌افتند، به این دلیل که از بافت نرم تاشو ساخته شد‌ه‌اند. وجود مشکلاتی در سیستم عصبی مرکزی می‌تواند به نوعی بیماری به نام آپنه خواب مرکزی منجر شود. در این عارضه، دستورات صادر شده توسط مغز (مرکز کنترل تنفسی) به گلو ممکن است دچار ابهام گردند. این امر منجر به وضعیتی می‌گردد که در آن گلو ممکن است دستور باز ماندن را دریافت نکند، در نتیجه نای را مسدود ساخته و موجب آپنه‌ی خواب گردد. آپنه‌ی خواب پیچیده یا مختلط، وضعیتی است که در آن، عود آپنه انسدادی مداوم و مکرر منجر به آپنه خواب مرکزی شود. در این بخش برخی علل دیگر که منجر به آپنه خواب می‌شوند آورده شده‌اند:

چاقی

وجود چربی اضافی در بدن و به خصوص در ریه‌ها، عبور هوا از درون آنها را با مشکل مواجه می‌کند، که همچنین ممکن است به فروافتادن محل عبور راه هوایی منجر شود. همچنین آپنه‌ی خواب با سخت کردن کاهش وزن برای فرد مبتلا، چاقی را تشدید می‌سازد. بنابراین، فردی که دچار هم چاقی و هم آپنه‌ی خواب است در یک دور باطل گرفتار می‌شود.

رفلکس اسید معده یا GERD

اسید موجود در معده وارد مری شده در نتیجه به بافت مری آسیب وارد می‌کند. چنانچه این وضعیت شدیدتر شود، می‌تواند حتی به بافتهای تارهای صوتی آسیب برساند. چنانچه فرد دچار رفلکس اسید معده‌ی مزمن باشد، در این صورت ممکن است زخم‌هایی درون گلو ایجاد شده و در نتیجه راه‌های هوایی را مسدود ساخته که در نهایت منجر به آپنه‌ی خواب می‌گردد. این بیماری که به دلیل رفلکس اسید معده یا بازگشت اسید معده بوجود می‌آید را GERD یا بیماری ریفلاکس معده به مری گویند.

آسم

آسم مانعی مهم بر سر راه‌های هوایی است به گونه‌ای که موجب درهم پیچیدگی یا شکنج راه‌های هوایی در طول خواب می‌شود. این امر به راحتی می‌تواند موجب فروافتادن راه‌هایی هوایی شده، در نتیجه به آپنه خواب منجر می‌شود. سایر آلرژی‌ها نیز می‌توانند موجب التهاب در گلو شده که ممکن است به آپنه‌ی خواب بیانجامند.

شکل فیزیکی بدن

افرادی که با لوله‌های هوایی نسبتاً کوچکتری متولد می‌شوند، نسبت به کسانی که با انواع بزرگتری بدنیا می‌آیند، بیشتر در معرض ابتلا به آپنه خواب قرار دارند. ساختار عجیب سر و گلوی فرد، می‌تواند موجب بروز آپنه‌ی خواب گردد. همچنین می‌تواند به دلیل لوزه‌ها این وضعیت پیش آید.

شیوه زندگی ناسالم

کشیدن سیگار موجب می‌گردد عضلات گلو شل شده، در نتیجه تنفس در حین خواب را برای فرد مشکل می‌سازد. امکان وجود GERD مرتبط با سوزش سر دل که خود یکی از علتهای آپنه‌ی خواب محسوب می‌شود، نیز به دلیل مصرف الکل و جویدن تنباکو افزایش می‌یابد. سوء مصرف مواد مخدر و استفاده بیش از حد داروهای مخدر نیز منجر به آپنه‌ی خواب مرکزی می‌شوند.
اکثر افراد از ترکیبی از آپنه انسدادی و مرکزی خواب رنج می‌برند. آپنه خواب مرکزی گاهی اوقات ممکن است با سندرم طولانی و شدید OSA یا سندرم وقفه‌ی انسدادی حین خواب پیشرفت کند. اخیراً آپنه‌ی خواب مختلط نیز توسط محققین گزارش شده است. در این عارضه، بیماران علائمی از آپنه‌ی انسدادی خواب را از خود نشان می‌دهند اما هنگامی که فشار مثبت راه هوایی اعمال می‌شود، این افراد آپنه‌ی خواب مرکزی را نشان می‌دهند. نوع این آپنه هر چه که باشد، درمان آن ضروری است. اتخاذ یک زندگی سالم یکی از راه‌های پیشگیری از آپنه‌ی خواب و همچنین سایر بیماری‌ها است.