وظايف جوانان در عصر غيبت
وظايف جوانان در عصر غيبت
به شهادت حديث فوق و احاديث ديگري كه از ناحيه ي پيامبر گرامي اسلام (صلی الله علیه واله) و اهل بيت (علیهم السلام) صادر شده است و به شهادت تاريخ , قريب به اتفاق حركت هاي بزرگ تاريخي و اجتماعي و نهضت هاي حيات بخش پيامبران الهي خصوصا پيامبر اسلام و ائمه معصومين (علیهم السلام) برعهده قشر جوان بوده است . از اين زاويه , زماني كه به روايات مربوط به نهضت جهاني موعود آخرالزمان (عجل الله تعالی فرجه) نگاه مي كنيم به خوبي روشن مي شود كه زمينه ساز ظهور و اصحاب و ياران خاص آن يگانه دهر , غالبا از ميان جوانان خواهد بود. يكي از چهره هاي وارسته و شجاعي كه حضرت ولي عصر(عجل الله تعالی فرجه) به وسيله ي او پيامي را براي مردم مكه چند روز قبل از قيام خود مي فرستند فردي است كه برخي او را حسني و برخي ديگر حسيني معرفي مي كنند. در روايات ضمن برشمردن خصوصيات اين مومن شجاع از ايشان با تعبير غلام (كه در لغت عرب اين واژه را معمولا در مورد جوان به كار مي برند) , ياد مي شود.
اميرالمومنين علي (علیه السلام) نيز در اين زمينه جوانان را با اين تعبير توصيف مي نمايند : « ياران قائم (عجل الله تعالی فرجه) همه از قشر جوان اند. سالخورده در بين آنها بسيار اندك است . نسبت سالخورده ها بر جوانان چون سرمه براي چشم و نمك براي طعام است . » (2 ) اين امور از آن جا ناشي مي شود كه جوان به واسطه پاكي روح و صفاي باطني كه دارد :
خامسا : شيفته كلام حق و راه حق است . و اگر تمام اين صفات و توان مندي هاي ارزشمندي كه در يك جوان به وديعت نهاده شده , درست بهره برداري شود , در كمترين زمان ممكن بيشترين و اساسي ترين تحول لازم را در ابعاد مختلف حيات اجتماعي بوجود مي آورد.
در مجموعه روايات و احاديث مربوط به ياران حضرت ولي عصر(علیه السلام) , ويژگي هايي نظير علم , معرفت كافي , ايمان راسخ , شجاعت و شهامت , گذشت و فداكاري , فروتني , عدالت طلبي و حق مداري و عشق به امام و تبعيت و پيروي از آن حضرت و... ذكر مي شود.
به منظور تحصيل چنين شرايط و ويژگي هايي , برنامه اي تحت عنوان : « وظايف منتظران » ارائه مي گردد كه هر جوان مومن , مخلص و پيرو حضرت مهدي (علیه السلام) با عمل به آن وظايف , مي تواند آن چنان شايستگي هايي را بدست آورد تا در زمره ياران واقعي آن حضرت درآيد. اين وظايف در كتب مربوط به مهدويت به صورت مفصل آمده است كه در اين مقام به عنوان نمونه به مهمترين و اصلي ترين آنها اشاره مي شود :
1 ـ معرفت و شناخت امام عصر
اين موضوع تا بدان درجه از اهميت قرار دارد كه در روايات بسياري كه به طريق اهل سنت و شيعه از پيامبر گرامي اسلام (صلی الله علیه واله) و ائمه معصومين (عليهم السلام ) نقل شده , آمده است كه : « هر كس بميرد و امام زمان خويش را نشناسد , به مرگ جاهليت مرده است » (3 ) منظور از جاهليت در اين حديث شريف , ايام كفر و ضلالت و گمراهي قبل از اسلام است . بنابراين معناي حديث چنين خواهد شد : اگر مسلماني ـ يعني كسي كه توحيد , نبوت و قرآن و قيامت و ديگر مباني دين را پذيرفت و به واجبات ديني اهتمام نموده است , بميرد و امام معصوم زمان خويش را نشناخته باشد , او نامسلمان مرده , دين او همان كفر و ضلالت كفار و مشركين قبل از اسلام تلقي خواهد شد و از اسلام , توحيد , نبوت , تقوي و عبادت خود نفعي نخواهد برد.
پس علاوه بر معرفت اصل ولايت و شناخت حق اهل ولايت ما موظف به معرفت و اطاعت و تسليم در برابر امام زمانمان نيز هستيم و معرفت ولايت ما را بي نياز از معرفت آن حضرت نخواهد كرد.
مرحوم كليني (ره ) در كتاب شريف كافي نيز در اين زمينه حديثي از امام محمدباقر(علیه السلام) آورده است كه حضرت فرمودند : « هر كس در حالي كه امامي نداشته باشد بميرد , به مرگ جاهليت مرده است و هر كس بميرد در حالي كه امامش را شناخته باشد همچون كسي است كه در خيمه ي قائم (علیه السلام) با آن حضرت باشد . » (1 )
برخي از دعاهايي كه خواندن آن ها در عصر غيبت مورد تاكيد قرار گرفته است نيز ما را به اهميت موضوع معرفت و شناخت حجت خدا(علیه السلام) رهنمون مي سازد. چنانكه در يكي از دعاهاي معروف و معتبري كه شيخ صدوق آن را در كتاب « كمال الدين » نقل كرده مي خوانيم :
.... اللهم عرفني حجتك فانك ان لم تعرفني حجتك فقد ضللت عن ديني .....
خدايا معرفت حجت خويش را به من ارزاني كن كه اگر معرفت او را به من عطا نكني , از دينم گمراه خواهم شد.
پس در عصر غيبت شناخت امام زمان (علیه السلام) از لوازم ايمان و سعادت اخروي انسان و قبول اعمال اوست . اين اعتقاد است كه او را از معرفت ديگر ائمه و ديگر مباني ديني بهره مند مي سازد.
2 ـ تهذيب نفس و كسب فضايل اخلاقي
« هر كس دوست مي دارد از ياران حضرت قائم (علیه السلام) باشد بايد كه منتظر باشد و در اين حال به پرهيزكاري و اخلاق نيكو رفتار نمايد , در حالي كه منتظر باشد , پس چنانچه بميرد و پس از مردنش قائم (علیه السلام) بپاخيزد , پاداش او همچون پاداش كسي خواهد بود كه آن حضرت را درك كرده است , پس كوشش كنيد و در انتظار بمانيد , گوارا باد شما را اي گروه مشمول رحمت خداوند. »
موضوع تهذيب نفس و دوري گزيدن از گناهان و اعمال ناشايست , به عنوان يكي از وظايف منتظران در عصر غيبت , از چنان اهميتي برخوردار است كه در توقيع شريفي كه از ناحيه ي مقدسه ي حضرت صاحب الامر(علیه السلام) به مرحوم شيخ مفيد صادر گرديده , اعمال ناشايست و گناهاني كه از شيعيان آن حضرت سر مي زند , يكي از اسباب و يا تنها سبب طولاني شدن غيبت و دوري شيعيان از لقاي آن بدر منير شمرده شده است
« .... پس تنها چيزي كه ما را از آنان (شيعيان ) پوشيده مي دارد , همانا چيزهاي ناخوشايندي است كه از ايشان به ما مي رسد و خوشايند ما نيست و از آنان انتظار نمي رود. »
3 ـ ولايتمداري در عصر غيبت و استحكام پيوند عاطفي با امام زمان
اين موضوع در روايات بسياري مورد تاكيد قرار گرفته است كه به برخي از آنها اشاره مي كنيم : در روايتي از امام محمدباقر(علیه السلام) نقل شده آن حضرت در تفسير اين كلام خداي تعالي كه مي فرمايد : « يا ايها الذين آمنوا اصبرو و صابروا و رابطوا واتقوالله لعلكم تفلحون » , فرمودند : « بر انجام واجبات صبر كنيد و در برابر دشمنانتان پايداري كنيد , و پيوند خود را با امام منتظرتان مستحكم نماييد . » (5 )
امام صادق (علیه السلام) در روايت ديگري كه در تفسير آيه مزبور وارد شده , مي فرمايند : « بر واجبات صبر كنيد و يكديگر را بر مصائب به صبر واداريد و خود را بر پيوند با امامان و ياري آنها ملتزم سازيد.
اين كه مي بينيم در روايت هاي متعددي , ائمه بزرگوار ما شيعيان خود را به تجديد عهد و بيعت با امام زمان خود سفارش كرده و از آنها خواسته اند كه در آغاز هر روز و حتي بعد از هر نماز واجب , دعاي عهد بخوانند , همه نشان از اهميت پيوند دائمي شيعيان با مقام عظماي ولايت و حجت خدا دارد. يكي از مشهورترين دعاها , دعاي عهد است كه مرحوم سيدبن طاووس آن را در كتاب ارزشمند « مصباح الزائر » به نقل از امام صادق (علیه السلام) روايت كرده و در ابتداي آن آمده است كه : « هر كس چهل روز دعاي عهد را بخواند , از ياوران حضرت قائم (علیه السلام) خواهد بود. و اگر پيش از ظهور آن حضرت بميرد , خداي تعالي او را زنده خواهد كرد , تا در ركاب آن جناب جهاد نمايد. و به شماره هر كلمه از آن هزار حسنه برايش نوشته مي شود و هزار كار بد از او محو مي گردد. »
لذا اگر شيعيان منتظر حضرت در آغاز هر روز , با حضور قلب و توجه , چنين عهد و پيماني را با امام و مقتداي خود نمايد , هرگز تن به ركود , ذلت و خواري و ظلم و بي عدالتي نمي دهد. هرگز حاضر نخواهد شد كه به رضاي مولا و سرور خود بي اعتنايي كند و تن به گناه و معصيت دهد. اين نكته نيز مسلم است كه اگر همه شيعيان با همدلي و همراهي دست بيعت و ياري به سوي مولا و سرور خود دراز كنند و بر نصرت او متفق شوند ديري نخواهد پاييد كه فرج مولايشان را درك خواهند كرد و براي هميشه از ظلم ها و ذلت ها رهايي خواهند يافت . چنانكه در توقيع شريفي كه پيش از اين نيز به بخشي از آن اشاره شده , آمده است : « اگر شيعيان ما كه خداوند آنان را در اطاعتش ياري دهد , در وفاي پيماني كه از ايشان گرفته شده يكدل و مصمم باشند , نعمت لقاي ما از آنان به تاخير نمي افتد و سعادت ديدار ما براي آنها با معرفت كامل و راستين نسبت به ما تعجيل مي گردد. »
4 ـ آماده سازي جامعه براي تشكيل حكومت جهاني حضرت ولي عصر
درست است كه پيامبر و امام معصوم از جانب خداوند براي تصدي مقام زمامداري و اداره امور مسلمين منصوب گشته اند و بايد در اين راه تلاش و جديت نمايند , ليكن وظيفه اصلي برعهده مسلمين نهاده شده كه در راه تاسيس و تحكيم حكومت اسلامي و به قدرت رساندن پيامبر يا امام , جديت و كوشش كنند و پيرو فرمان ها و رهنمودهاي آنان باشند. همچنين در زماني كه به امام معصوم دسترسي نيست , مسلمين موظفند براي تاسيس حكومت اسلامي و اجراي قوانين و برنامه هاي سياسي و اجتماعي اسلام تلاش و جديت نمايند. چون اسلام حتي در چنين زماني هم از احكام خويش دست بردار نيست و عمل به آنها را از مسلمين خواستار است .
اتفاقا بسياري از احكام و قوانين دين به صورت خطاب به عموم مسلمين توجه دارد . از باب نمونه , خداي متعال در آيه 104 سوره مباركه آل عمران مي فرمايد : « بايد از شما امتي بوجود آيد كه مردم را به خوبي دعوت نمايند و امر به معروف و نهي از منكر كنند. »
علامه مجلسي (ره ) در بحار , حديثي از امام محمدباقر(علیه السلام) نقل مي كند كه حضرت فرمودند : « بر شيعيان واجب است كه خود را بر اطاعت امام بر حق و انتظار فرج او ملتزم سازند و براي ياري نمودنش مهيا باشند . » (6 ) لذا بر همه افراد از جمله جوانان , واجب است كه پس از تحصيل علم به ابعاد مختلف مساله امر به معروف و نهي ازمنكر نسبت به اجراي همه جانبه آن در بخش هاي مختلف حيات اجتماعي اقدامات لازم را بعمل آورند تا جامعه از حداقل شرايط لازم براي ظهور منجي عالم بشريت برخوردار گردد.
اگر بخواهيم روايات مربوط به انتظار فرج و وظايف شيعيان خصوصا جوانان را , بررسي و در چند جمله بيان كنيم , بايد بگوييم جوان شيعه بايد در عصر غيبت , ضمن پيراستن وجود خويش از رذايل و آراستن آن به فضايل , در ارتباطي مستمر با امام و حجت زمان خويش همه همت خود را صرف زمينه سازي ظهور مصلح آخرالزمان نموده و در جهت تحقق وعده الهي نسبت به برپايي دولت كريمه و حكومت جهاني حضرت ولي عصر(علیه السلام) با تمام وجود تلاش نمايند.
آيه الله العظمي نوري همداني (مدظله ) از مراجع بزرگوار تقليد در ديدار گروهي از جوانان لبناني به آنان چهار توصيه اخلاقي نمودند : نخست نماز اول وقت با تسبيحات حضرت فاطمه زهرا(سلام الله علیها) را ترك نكنيد.
دوم اين كه روزتان را با تلاوت آياتي از كلام خدا بركت دهيد. سوم اين كه خويش را به سحرخيزي , تهجد و استغفار در هنگام ملكوتي سحر عادت دهيد , و آخر اين كه ارتباط خويش را با حضرت مهدي (علیه السلام) قوي كنيد و اگر عمل صالحي انجام مي دهيد , ثواب آن را به وجود نازنينش هديه كنيد تا توجه ايشان را به خود معطوف داريد كه توجه آن حضرت كارايي زيادي در امور زندگي خواهد داشت . (ويژه نامه نسل سوم , جام جم )
به اميد آن كه همه جوانان ما با استعانت از درگاه حضرت حق و توجهات حضرت ولي عصر(علیه السلام) از منتظران واقعي و زمينه سازان ظهور امام زمان (علیه السلام) باشند.
جوان منتظر شيعه معتقد است :
پی نوشت:
(1 ) ـ حديث دل انگيز جواني , ص ,21 علي اكبر سبزيان .
(2 ) ـ بحارالانوار , ج ,52 ص ,332 علامه مجلسي (ره ) .
(3 ) ـ همان , ص .368
(4 ) ـ اصول كافي , كليني (ره ) .
(5 ) ـ بحارالانوار , ج ,102 ص .111
(6 ) ـ مرآه العقول في شرح اخبار آل الرسول , ج ,26 ص ,582 علامه مجلسي (ره ).
حوزه علميه المهدي (عج ) رامسر ـ علي اكبر سبزيان .
حركت هاي بزرگ تاريخي و اجتماعي و نهضت هاي حيات بخش پيامبران الهي خصوصا پيامبر اسلام (ص ) و ائمه معصومين (ع ) برعهده « جوانان » بوده است .
براساس روايات مربوط به نهضت جهاني موعود آخرالزمان , زمينه سازان ظهور و اصحاب و ياران خاص آن يگانه دهر , غالبا از ميان جوانان خواهند بود.
امام محمدباقر(ع ) : بر شيعيان واجب است كه خود را بر اطاعت امام بر حق و انتظار فرج او ملتزم سازند و براي ياري او مهيا باشند.
{{Fullname}} {{Creationdate}}
{{Body}}