21 آذر 1387 / 12 ذی الحجه 1429 / 11 دسامبر 2008

«سيّد جلال الدّين مُؤيدُ الاسلام» مدير روزنامه «حَبلُ المَتين» در دفتركارش در كلكته براثر حمله قلبي درگذشت. مرحوم مؤيد الاسلام كارخود را با سيد جمال الدين اسدآبادي آغازكرد و مدتها روزنامه حبل المتين را منتشر مي كرد و مبارزات وي مدت روزنامه نگاري اش درخور تقدير است.
دولت امريكا ازهم پيمانان خود در ناتو خواست تا جمهوري اسلامي ايران را تحريم اقتصادي كنند. اين اقدام استكبارجهاني در پي تسخير لانه جاسوسي و قطع روابط سياسي- نظامي ايران با امريكا و به منظور شكست حركتهاي انقلابي مردم مسلمان ايران صورت گرفت. اما درنهايت با رهبري خردمندانه حضرت امام خميني(ره) و حضور مردم انقلابي هميشه درصحنه ايران توطئه دشمنان در نطفه خفه شد.
استاد غلامرضا قدسي مشهدي استاد دانشگاه، شاعر و اديب دلسوخته معاصر براي هميشه ديده برهم نهاد و درحين آزادي حرم حضرت امام رضا(ع) بخاك سپرده شد. ايشان درسال1325هجري شمسي به همراه چند تن از دوستانش انجمن ادبي فردوسي را تأسيس كرد و دركنار آن به فعاليتهاي سياسي پرداخت بطوريكه چندين بار به دست عوامل رژيم طاغوت دستگير و زنداني شد. درسال1355هجري شمسي كه اززندان رهايي يافت در دفتر نشرفرهنگ اسلامي به ترجمه و تصحيح كتب اشتغال ورزيد و پس ازپيروزي انقلاب اسلامي درمقام مدير كل فرهنگ و ارشاد اسلامي خراسان خدمت كرد. ايشان به واسطه تسلط به زبان وادبيات عربي و فارسي مدتي هم به تدريس اين دو زبان دردانشگاه مشغول بود.
پس از واقعه فلك شدن تجار تهران به دست حاكم شهر در بيستم آذر 1284 ش، قرار بر اين شد كه مردم در روز بعد براي حل مشكل در مسجد بازار تهران جمع شوند. حضرات آيات: سيد عبداللَّه بهبهاني و سيدمحمد طباطبايي و عده بسياري از افراد سرشناس و مردم درمسجد شاه اجتماع كردند. سيد جمال الدين واعظ، كه خطيبي متبحر و سخنوري نامدار بود به منظور آگاه ساختن مردم از واقعه روز قبل برفراز منبر رفت و هنوز لحظاتي از سخنراني او نگذشته بود كه امام جمعه، داماد شاه با بهانه كردن قسمتي از سخنان وي، سر به فرياد گذاشت و به اشاره او، تعدادي از گماشتگان با پايين كشيدن سيد جمال از منبر، با چوب و چماق بر سر مردم ريختند و جلسه را بر هم زدند. حادثه مسجد بازار، تاثيري شگرف در حركات انقلابي مردم در آينده گذارد و پس از ناكامي عين الدوله، صدر اعظم براي نزديكي به بهبهاني و طباطبايي، مهاجرت صغري و هجرت به ري در فرداي آن روز روي داد و مسير نهضت را به نقطه‏اي حساس رساند.
به مناسبت راهپيمايي‏هاي بزرگ تاسوعا و عاشوراي سال 1399 ق كه در روزهاي 19 و 20 آذر ماه 1357ش صورت گرفت، امام خميني، رهبر كبير انقلاب اسلامي، پيامي بسيار مهم صادر كردند و در آن پيام، راهپيمايي‏هاي اخير را همه‏پرسي بزرگ ملت ايران بر ضد رژيم شاه ناميدند. ايشان در بخشي از پيام خود فرمودند: "به عموم ملت شجاع ايران صميمانه درود مي‏فرستم. شما مردم عظيم‏الشأن با اراده آهنين خود و با شعارهاي زنده و تعيين كننده به جهانيان ثابت كرديد كه شاه را نمي‏خواهيد. من همزمان با راهپيمايي بزرگ شما در پيامي به تهران، به دولت‏هاي دنيا اعلام نمودم كه رفراندوم اين دو روز براي هيچ كس ابهامي باقي نگذاشت كه ملت، شاه را نمي‏خواهد و عدم رسميت او را با اكثريت قاطع قريب به اتفاق اعلام كرد. اين تظاهرات، راه عذر را از همه‏كس و همه دولت‏ها سلب كرد و آنها ديگر نمي‏توانند ادعا كنند كه شاه، قانوني است".
« حكيم ابوالمجد مجدود بن آدم سنايي غزنوي » شاعر پرآوازه ايراني در غزنين متولد شد. اين استاد مسلم شعر فارسي در جواني به سرودن شعر پرداخت و ابتدا رجال و بزرگان را مدح مي گفت اما يكباره تحولي شگرف در او پديد آمد كه راه خانه كعبه را در پيش گرفت و به حجّ رفت. سنايي در مكه قصيده اي در اشتياق ديدار كعبه و مكه معظمه سرود و پس از بازگشت از مكه مدتي در بلخ و شهر هاي ديگر به سر برد. آنچه از سفرهاي سنايي باقيست اشعار و قصايدي است كه او در خراسان و بلخ سروده؛ و به كارنامه بلخ مشهور است. سنايي بعد از اسكان مجدد در غزنين به اتمام مثنوي مشهورش« حَديقَة الحَقيقة» پرداخت. مجموعه« سِرُ العِباد اِلَي المَعاد» كه بيانگر مهارت وي در سبك خراساني است، مثنوي طَريقُ التَحقيق كه بر وزن حديقه است و سنايي آن را در سال 528 هجري قمري به پايان رسانده؛ «عقل نامه؛ عشق نامه و تَجرِبَةُ العِلم» از ديگر آثار ارزشمند اين شاعر خوش قريحه ايراني است.
« اِبنِ مَندِه» محدث، فقيه ومورخ ايراني تبار درگذشت. او آموختن حديث را از جواني آغاز كرد و در طلب علم به شهر هاي بصره و بغداد سفر كرد. از وي تأليفاتي چون «زندگي نامه طَبَراني؛ اَلاَمالي و تاريخ اصفهان» باقيست.
ابوالفضل مَجدُ الدّين محمد بن فضل الله ساوجي؛ خوشنويس، طبيب و اديب عهد قاجاري درگذشت. ابوالفضل ساوجي علوم متداول زمان خود چون طب، حكمت، رياضي، ادبيات و هنر خوشنويسي را در تهران آموخت و در جواني دانشمند شناخته شد. از اين رو هنگام تأليف « نامه دانشوران ناصري» وي در مقام يكي از چهار تدوين كننده آن برگزيده شد. ساوجي استعداد سرشاري در سرودن شعر نيز داشت و از او يك ديوان شعر با قلم زيبايش به خط نستعليق باقيست. ساوجي هم چنين چند رساله در طب و رياضي از خود به يادگار گذاشته است كه به چاپ رسيده است ابوالفضل ساوجي در كتابت انواع خطوط نستعليق؛ شكسته نستعليق؛ نسخ و شكسته تعليق استادي ممتاز و چيره دست بشمار مي رفت و آثاري از دست نوشته هاي او از زمان ناصري بجاي مانده است كه كتيبه اي در آستانه حضرت عبدالعظيم (ع) از آن جمله است.
در حالي كه اوضاع اقتصادي ايران در اين زمان دچار آشفتگي بود، مظفرالدين شاه قاجار چندين بار به بهانه‏ي معالجه، به سفر فرنگ رفت ودر هر بار با استقراض از دولت‏هاي خارجي خصوصاً روسيه، مملكت را دچار بدهكاري‏هاي هنگفت نمود و دست آنان را در دخالت در امور كشور باز گذاشت.
«رابرت كخ» پزشك و كاشف آلماني دراين كشور متولد شد. او پس از اخذ مدرك دكتري از دانشگاه گوتينگن، دانش نوين باكتري شناسي را پايه گذاري كرد. كخ مطالعات خود را درزمينه بيماري سل انجام داد و سرانجام درسال1882ميلادي موفق به كشف ميكروب اين بيماري شد. كخ 15 سال بعد بخاطر اين كشف مهم جايزه نوبل پزشكي و فيزيولوژي را ازآن خود كرد. رابرت كخ درسال1930ميلادي در بادن بادن درگذشت.
مؤسسه عام المنفعه و بين المللي يونسيف با تصويب اكثريت اعضاي سازمان ملل متحد تشكيل شد. اين تشكيلات زير نظر شوراي اجتماعي، اقتصادي سازمان ملل فعاليت خود را بطور رسمي آغازكرد. يونسيف درابتداي كار مسؤليت رسيدگي به وضعيت كودكان و اطفال آسيب ديده درجنگ جهاني دوم را بعهده داشت اما بعدها وظايف يونسيف محدوده گسترده تري يافت و تأمين وسايل زندگي، تغذيه و تحصيل و تربيت سايركودكان محروم جهان را نيز دربرگرفت. اين مؤسسه در بيش ازكشورجهان فعاليت مي كند و مركز آن در نيويورك است. گفتني است كه از طرف يونيسف 11دسامبر روزجهاني ارتباط كودك و تلويزيون نامگذاري شده است.
جامعه ملل بعد از جنگ جهاني اول و در ابتداي سال 1920م پا به عرصه وجود گذاشت تا نخستين تلاش و برنامه‏ريزي جهاني در قرن بيستم، براي برقراري صلح بين‏المللي صورت عمل به خود گيرد. اما عدم عضويت امريكا در آن و نبودِ ضمانت اجرايى براي تصميمات اين جامعه، باعث شد تا مواضع و تحركات كشورهاي عضو، اگرچه مغاير با اهداف جامعه جهاني باشد با واكنش عملي مواجه نشود. با اين وضعيتْ هر كشور براي آن كه در عمليات تجاوزكارانه خود مورد توبيخ قرار نگيرد به آساني از جامعه ملل خارج مي‏شد. به عنوان نمونه، در اوائل سال 1933م، ژاپن از اين جامعه كناره گرفت و دو سال پس از آن، هجوم ايتاليا به شمال افريقا كه بحران حبشه نام گرفت،با پاسخ مناسبي از سوي جامعه ملل مواجه نشد. در نتيجه در آخرين ماه سال 1937 موسوليني، ديكتاتور ايتاليا كه به همراه هيتلر پيشواي آلمان نازي، پي‏ريزي نظام جديدي در عرصه بين‏المللي را در انديشه داشت، مسئله خروج ايتاليا از جامعه ملل را مطرح كرد و آن را در يازدهم دسامبر آن سال، عملي نمود. گرچه جامعه ملل تا زمان شكل‏گيري "سازمان ملل متحد" در سال 1946م به حياتِ اداري خود ادامه داد اما در حقيقت از چند سال قبل از آغاز جنگ جهاني دوم دچار مرگ واقعي شده بود.
قبل از استقلال پاناما، دولت امريكا در سال 1903م قراردادي براي حفر كانال با كلمبيا كه پاناما نيز جز آن بود منعقد كرد و طي آن، دولت امريكا ساختن اين كانال را به داشتن حق اجاره نواري از دو طرف كانال به عرض 9/5 كيلومتر موكول نمود. قرارداد مزبور در پارلمان سناي كلمبيا مطرح شد و به اتفاق آراء ردْ گرديد. پس از استقلال پاناما، دولت امريكا طي قرارداد جديدي با پاناما، تسلط خود را بر نواري به عرض 16 كيلومتر و هم‏چنين آب‏هاي دو دهانه كانال مسجّل نمود. با افتتاح كانال، سلطه امريكا بر منطقه كانال پاناما آغاز گرديد و ثروت قابل توجهي را از محل ماليات از كشتي‏هاي عبوري براي امريكا، به ارمغان آورد. امريكا پس از آن، با تأسيس پادگان نظامي در اين منطقه، امريكاي لاتين را تحت كنترل و نظارت خود قرار داد. با گذشت بيش از پنجاه سال از تسلط امريكا به اين منطقه، گفتگوهاي جديدي براي انعقاد قرارداد جديد بين مقامات دو طرف صورت گرفت. در نتيجه، قرارداد قبل را منسوخ كردند ولي حق دفاع از كانال را براي امريكا را تا سال 2000م محفوظ داشتند. طي سال‏هاي بعد اختلاف نظرهاي تندي درباره نحوه اداره كانال درگرفت كه در نهايت در مارس 1991م براي نخستين بار مسئوليت اداره كانال به دولت پاناما واگذار شد. اما پايگاه نظامي امريكا، هنوز در منطقه وجود داشت تا اين كه در يازدهم دسامبر 1999م، اداره كانال پس از نزديك به يك قرن، در اختيار دولت پاناما قرار گرفت.