شرایط ترجمه

گفتگویی نیست كه مثل هر ترجمه‌ی دیگری مترجم [قرآن نیز] باید به زبان خود و زبان عربی تسلط كامل داشته باشد. دقائق و رموز، اسلوب و خصائص هر دو زبان را به خوبی بشناسد. همه‌ی معانی و مقاصد اصل را در ترجمه كاملاً در نظر بگیرد و ترجمه به حدی روان باشد كه به هیچ وجه نشان ترجمه در آن دیده نشود. البته این مطلب تا حدی بستگی به زبان هم دارد. باید كه در زبان مورد ترجمه كلماتی هم معادل زبان دیگر وجود داشته باشد تا بتوان به جای هر كلمه‌ای از آن زبان، كلمه‌ی دیگری از این یكی گذاشت. میان هر دو زبان هماهنگی لازم از نظر مفردات، ضمایر، قیود، پسوند، پیشوند، روابط، تركیب جملات و امثال آن باشد.
اما در ترجمه‌ی تفسیری بیشتر منظور برگرداندن معانی و مقاصد قرآنی است كه تا حدّ مقدور مراد و مقصد الهی در تربیت بشری به همه‌ی زبانها منتشر گردد. در این ترجمه كار به دشواری ترجمه‌ی لفظی (كلمه به كلمه) نیست. مترجم معانی و مقاصد را به زبان دیگر برمی‌گرداند. درباره‌ی این نوع ترجمه گفته‌اند كه هیچگاه الفاظ به تنهایی موردنظر نبوده است. لفظ تنها ظرف معنی است و آنچه مهمتر است معانی و مقاصدی است كه توسط این الفاظ بیان می‌شود. قرآن فرستاده شده تا همه آن را بفهمند و بدان عمل كنند. نه اینكه تنها به الفاظ و كلمات آن اكتفا نمایند.

فواید و ترجمه‌ی قرآن

گفتگویی نیست كه با ترجمه‌ی كلام الهی پرده از جمال ملكوتی سخنان آسمانی برگرفته شده و همگان می‌توانند كلام الهی را بفهمند و بر شوق و ایمانشان بیفزایند. حجت خدا بر كسان بیشتری آشكار می‌شود و مردم زیادتری هدایت می‌یابند. تعالیم الهی گسترش بیشتری می‌یابد و بر اعتقاد مؤمنان افزوده می‌گردد. طهارات، تقوا، و مكارم اخلاق رواج بیشتری می‌یابد. چه زیادند مردمی كه از راه ترجمه‌ی قرآن جلال و شكوهمندی سخن الهی را درك كرده و به تفكر در آیات الهی و فهم و تدبر در مفاهیم آسمانی تشویق شده‌اند. چه بسا كه شبهات معاندین بر اثر انتشار ترجمه جواب داده شده و معارف اسلامی میدان نشر بیشتری یافته است. غیر مسلمانان هم نسبت به حقایق اسلام و تعلیمات دینی روشنتر شده و ندای حقیقت رساتر گردیده است. چنانكه گفته‌اند تبلیغ وحی واجب است و انتشار ترجمه‌ی قرآن خود انجام وظیفه است.زیرا دعوت اسلام عام است و به مردم بخصوصی اختصاص ندارد. بهترین راه چنین تبلیغی هم ترجمه‌ی كلام الهی است تا مردم غیرعرب نیز از آن چیزی بفهمند. چنین وظیفه‌ای ایفا نمی‌شود مگر اینكه سخن خدائی به زبان خود ایشان تبلیغ و حجت الهی ابلاغ گردد، البته انجام چنین وظیفه‌ای تا حدّ مقدور است كه لا یكلف الله نفسا الا وسعها.
منبع مقاله :
رامیار، محمود؛ (1392)، تاریخ قرآن، تهران: انتشارات امیركبیر، چاپ سیزدهم