فقرا را در این لحظه حساس فراموش نکنیم

مقاله‌ای از کوفی عنان، دبیر کل سابق سازمان ملل متحد در مورد بحران اقتصادی

تاریخ و تجربه شخصی عبرت های زیادی به ما می آموزند. یکی از این عبرت ها آن است که وقتی بحران ها به وقوع می پیوندند، بى مسئوليتى بدترین تاثیر را در پی داشته و کمترین توان مقابله با بحران را دارد. دوم این که بحران می تواند زمینه اصلاح و تغییر سریع را فراهم آورد. این لحظات زود گذر هستند و باید ترتیباتی اتخاذ شوند که از بازگشت مجدد بحران جلوگیری کنند. در دنیای جهانی شده امروز این به معنای ترتیبات جدیدی است که اثربخش تر، ثمربخش تر و منصفانه تر باشند.
این موضوع در مورد بحران مالی اخیر نیز صادق است. تاثیر کامل این بحران همچنان باید مورد مداقه و توجه قرار گیرد. این در حالی است که نگاه ها فقط معطوف به کاهش اضمحلال جهانی اقتصاد، افول تجارت و تلاش مجدانه برای تامین امنیت سرمایه گذاران است و فشارها معطوف به سطح کمک ها و هزینه های عمومی است. در حال حاضر تمرکز سیاسی بر حمایت از مشتریان و مالیات دهندگان در کشورهای صنعتی است. این در حالی است که کشورها و اقشار فقیر در نهایت مجبور به پرداخت سنگین ترین هزینه ها برای به دست آوردن غذایی هستند که توانی برای تولید آن نداشته اند.
هر نوع واکنشی به این بحران که توجهی به نیازهای فقرای دنیا نداشته باشد – و یا حتی بدتر از آن به کاهش رابطه با کشورهای فقیر منجر شود – کاملا ناعادلانه است. ما همگی مسئول تداوم تهی‌دستی، گرسنگی، بیماری و بی سوادی در سطحی گسترده هستیم. حس مسئولیتی که سیاستمداران غربی را به اقدام در جهت احیای اعتماد در نظام مالی دنیا واداشته است، باید در دنیای جهانی شده نیز به اقداماتی در جهت دستیابی سریع به اهداف توسعه هزاره منجر شود.
در حالی که در میانه راه تا سال 2015 قرار داریم، کاملا روشن است که از اهداف توسعه هزاره فاصله زیادی داریم. حتی ضرورتی برای رسیدن به این اهداف نیز احساس نمی شود. اما موفقیت های انگشت شماری که در این راه به دست آمده است بهانه و مبنای خوبی برای افزایش تلاش ها و دست یابی به یک گشایش واقعی در توسعه انسانی نه در 50 سال آینده، بلکه تا دهه آتی است.
حکومت داری موثر و مسئولیت پذیر در کشورهای آفریقایی یک ضرورت است. ترکیبی از تعهد سیاسی از سوی رهبران کشورهای در حال توسعه و کمک های مالی و فنی کشورهای ثروتمند می تواند به تحقق این مهم منجر شود. در شرایط معمولی چنین هدفی هزینه بر نخواهد بود.
گروه کشورهای 8 کشور صنعتی و سازمان کشورهای توسعه و همکاری های اقتصادی باید به تعهدات خود به ویِژه در سطح ارائه کمک ها به کشورهای درحال توسعه جهان عمل کنند و از بحران کنونی به عنوان بهانه ای برای تنها گذاشتن این کشورها استفاده نکنند. عمل به این تعهدات بسیار دشوار است، با این حال بسیاری از کشورهای آفریقایی را ترغیب می کند به منظور دستیابی به اهداف هزاره برنامه ریزی کنند.
تعهدات بدون پشتوانه پیامی به شدت منفی را به این کشورها ارسال خواهد کرد و موجب تضعیف حس در حال رشد اما شکننده مسئولیت پذیری دوجانبه خواهد شد. مسئولیتی که میان طرف های آفریقا و شرکای سنتی در حال شکل گیری است و بسیاری از چالش های این قاره را مورد خطاب قرار داده است.
عزمی که به منظور ایجاد نظامی جدید جهانی در حکومت داری مالی مورد بحث و بررسی قرار گرفته، موجب خرسندی است. وقایع ماه های گذشته گواهی بر عدم کارایی نظام کنونی بوده اند: بازارهای جهانی هستند، اما اقدامات خود تنظیمی در سطحی محلی مانده اند. نظام جدید باید دربرگیرنده همه بازیگران باشد، نه فقط اقدامی محدود به اروپا، آمریکا و ژاپن بلکه با مشارکت کشورهایی نظیر چین، هند، عربستان سعودی، آفریقای جنوبی و سایر کشورها نیز باشد. کشورهای فقیر نیز باید جایی در این میز داشته باشند.
صندوق بین المللی پول باید در نظارت بر بازارهای جهانی مشارکت داشته و به این بحران واکنش نشاند دهد. مسئولیت پذیری برای تصمیم گیری های راهبردی باید از هیات مدیره ستانده شده و به دوش شورایی با قدرت سیاسی بالاتر و منتخب تر قرار گیرد که در میان سایر وظایفش کمیته صندوق بین الملل پول را که نقشی مشاوره‌ای دارد، جایگزین سازد.
ایده های مالی اخیر جدید نیستند و پس از بحران های آسیا و مکزیک در دهه 90 نیز پیشنهاد شدند. آن فرصت برای ایجاد یک نظام کنترلی جهانی از دست رفت، اجازه بدهید که این فرصت نیز از دست نرود.
گام بعدی باید این باشد که به تعداد نشست های سالانه گروه 8 افزوده شده تا واقعیت های ژئوپولتیکی و اقتصادی مورد توجه قرار گیرند. نیازهای کشورهای در حال توسعه به ویژه آفریقا می تواند به طور سیستماتیک تری در موضوعات مربوط به مشکلات جهانی از اقتصاد و تجارت گرفته تا مهاجرت، امنیت غذایی و تغییرات آب و هوایی مورد بحث و بررسی قرار گیرند.
نشست عالی رتبه دوحه قطر که چهار هفته دیگر پیرامون مسائل مالی و پول برگزار می شود، فرصتی است که به کمک آن می توان در مورد در دسترس بودن منابع کافی برای مواجه با چالش هایی که در ابتدای هزاره با آنها مواجه هستیم، اطمینان حاصل کنیم. نشست جهانی پول نیز دو هفته دیگر در واشنگتن برگزار می شود. اکنون زمان آن است که اطمینان حاصل کنیم رویکردی جهان شمول در دستور کار است و مطالبات فقرا فراموش نمی‌شود.
مشکلات بزرگ فرصتی برای فکرهای بزرگ هستند. ما می دانیم که جهانی سازی می تواند نیرویی برای دستیابی به موفقیت ها باشد. اما اگر مزایای آن تقسیم شود و جهان میان کسانی که در آن قرار دارند و کسانی که همیشه در حاشیه می مانند، قسمت نشود، به رفتار و ترتیبات جهانی جدیدی نیاز خواهیم داشت.
ما با لحظه ای خطرناک و در عین حال فرصت آفرین مواجه هستیم. ما از رهبران سیاسی می خواهیم که جسارت و نگرش خود را برای استفاده از این لحظه فرابخوانند.