25 دی 1387 / 17 محرم الحرام 1430 / 14 ژانویه 2009

حضرت امام خميني(ره) فتواي تاريخي خويش مبني براعدام سلمان رشدي را صادرفرمودند. رشدي نويسنده هندي تبارانگليسي است كه با انتشاركتاب آيات شيطاني به مقدّسات دين اسلام آشكارا توهين كرد. ازاين رو حضرت امام(ره) طي اطلاعيه‎اي حكم اعدام وي را صادرفرمودند. امام راحل دربخشي ازاين حكم مهم و تاريخي فرمودند:« به اطلاع مسلمانان غيورسراسرجهان مي‎رسانم مؤلف كتاب آيات شيطاني كه عليه اسلام و پيامبرو قرآن تنظيم و چاپ و منتشرشده است همچنين ناشران مطلع ازمحتواي آن محكوم به اعدام‎اند. ازمسلمانان غيورمي‎خواهم تا درهرنقطه كه آنان را يافتند سريعاً آنها را اعدام كنند تا ديگري جرأت نكند به مقدّسات توهين كند...».

نيروي زميني سپاه پاسداران انقلاب اسلامي عمليات بيت المقدس را با رمز يا زهرا(س) آغازكرد. هدف ازاجراي اين عمليات آزادسازي ارتفاعات غرب شهرماووت عراق درمنطقه عملياتي شمال سلمانيه بود كه با موفقيّت به پايان رسيد. دراين عمليات ضمن آزادسازي ارتفاعات مهمي چون يولان و اورال غنايم فراوان ازدشمن بدست آمد. نيروهاي دلاورسپاه اسلام بيش از4500تن ازافراد دشمن را به هلاكت رساندند يا مجروح كردند و 900نفرازآنان را به اسارت خويش درآوردند.

پايه لغت‏نامه دهخدا ظاهراً در دوران جنگ جهاني اول پي‏ريزي گرديد. تهيه مواد اين لغت نامه در مدت چهل سال، عظيم‏ترين كاري بود كه علامه دهخدا آن را به انجام رسانيد. با اين حال نخستين گام براي چاپ اين اثر كم‏نظير، با پيشنهاد وزير دارايي وقت برداشته شد. چند سال بعد در بهمن 1314، قراردادي بين وزارت معارف و دهخدا به امضا رسيد كه براساس آن قرار بر اين شد كه اين لغت‏نامه در نه جلد هفتصد صفحه‏اي طي پنج سال به چاپ برسد. در ادامه اقدامات عملي براي چاپ و نشر اين اثر، در دي ماه 1324 طرحي از طرف حدود 25 نفر از نمايندگان مجلس شوراي ملي با قيد دو فوريت تقديم شد كه در آن ضمن اشاره به تحمل زحمات فوق‏العاده و بذل عمر گرانمايه علي‏اكبر دهخدا در تاليف اين دايرةالمعارف فارسي، از هيئت رئيسه مجلس خواسته شده بود اقدام لازم را به عمل آوَرَد تا چاپخانه مجلس شوراي ملي، به سرعت اقدام به چاپ دايرةالمعارف دهخدا بكند. در تبصره اين ماده واحده آمده بود: "وزارت فرهنگ مكلف است افراد لازم در اختيار آقاي دهخدا براي جمع‏آوري دايرةالمعارف ايشان بگذارد." دو فوريت فوق در جلسه 25 دي ماه 1324 ش به تصويب رسيد. ده سال بعد و در اواخر عمر دهخدا، كليه فيش‏ها، كتاب‏ها و لوازم كار به ساختمان بهارستان منتقل شد و دو سال پس از آن، لغت‏نامه و متعلقات آن به دانشگاه تهران واگذار گرديد. لغت‏نامه دهخدا در چاپ جديد خود داراي 23911 صفحه و 71733 ستون در پانزده جلد متن و يك جلد مقدمه، دريايي از اطلاعات در چارچوب ادبيات فارسي را به اهل علم و خرد ارايه مي‏دهد.

پس از راهپيمايي‏هاي مكرّر مردم عليه رژيم ديكتاتوري شاه، درگيري‏هاي وسيعي بين نظاميان و مردم به وقوع پيوست. در اين حال، برخي از نظاميان كه به حقانيت مبارزات مردم پي برده بودند، در پي فرمان امام خميني(ره) پادگان‏ها را ترك كرده، به مردم پيوستند. پيوستن نظاميان به نيروهاي مردمي، نويدبخش تحولات اساسي در روحيه و ساختار بدنه ارتش رژيم بود. در اين راستا، حضرت امام نيز طي پيام‏هاي متعدد، ارتش را به پيوستن به مردم ترغيب و به آنها توصيه كردند كه براي دفاع از اسلام و حفظ احكام رهايي بخش آن، به مردم بپيوندند و ميهن خود را از دست اجانب نجات دهند.

آيت‏اللَّه حاج شيخ محمدعلي حقّي سرابي در حدود سال 1307 ش (1348 ق) در بيت علم و تقوا در شهرستان سراب در آذربايجان شرقي به دنيا آمد. وي مقدمات علوم اسلامي و سطوح عاليه را در تبريز و قم فراگرفت و سپس در نجف در درس آيات عظام سيد محمود شاهرودي، سيد محسن حكيم و سيد ابوالقاسم خويي شركت جست. آيت‏اللَّه حقي پس از مدتي توقف در سراب، راهي قم گرديد و در دروس خارج فقه و اصول حضرات آيات سيد حسين بروجردي و امام خميني حاضر شد و بهره‏هاي فراوان علمي كسب نمود. ايشان كه از استاداني همچون سيد محسن حكيم، سيد محمود شاهرودي، سيد ابوالقاسم خويي و سيد محمد حجت كوه كمره‏اي اجازه اجتهاد داشت، در قم به تدريس و تأليف پرداخت و از آن پس، در يكي از مساجد معروف تهران، به فعاليت‏هاي ديني خود ادامه داد. آيت‏اللَّه حقي كه در جوار مسجد جامع امام حسين(ع) تهران، حوزه علميه را بنياد نهاده بود، در سال‏هاي قبل از پيروزي انقلاب، خود و مسجدش را يكسره وقف پيشبرد اهداف نهضت اسلامي كرد و بسياري از حركت‏هاي ضد رژيم را رهبري مي‏نمود. وي پس از پيروزي انقلاب به رياست يكي از شعبه‏هاي ديوان عالي كشور، نمايندگي مجلس شوراي اسلامي از سراب و خبرگان رهبري از آذربايجان شرقي برگزيده شد و در خدمت نظام اسلامي بود. برخي از آثار اين روحاني مجاهد شامل رسالةٌ في العدالة، رسالةٌ في اِعجازِ القُرآن، شرح دعاي افتتاح و تفسير برخي سوره‏هاي قرآن در 4 جلد، مي‏باشند. اين عالم رباني سرانجام در شب بيست‏وپنجم دي‏ماه 1377 ش برابر با 27 رمضان 1419 ق در هفتاد سالگي در قم به جوار دوست شتافت و در قبرستان شيخان اين شهر به خاك سپرده شد.

عبدالرحمن بن احمد بن محمد جامي، صوفي، اديب نحوي و شاعر ماهر در سال 817 قمري در شهر جام خراسان به دنيا آمد. وي در فنون طريقت، از مريدان نقشبنديه بود و ارتباط فراواني با پير طريقت داشت. جامي را شيعه دانسته‏اند و اشعار پرشوري را در مناقب اهل بيت(ع) از او نقل مي‏نمايند. ولي گويا وي مذهب خود را پنهان مي‏ساخته و تقيّه مي‏كرده است. اَشِعَّةُ اللَّمَعات، بهارستان، چهل حديث، ديوان اشعار، سلامان و آبسال از جمله تصنيفات وي مي‏باشند. غزليات جامي بسيار شيرين و گاهي تلفيقي از عربي و فارسي هستند. وي را خاتم شعراي بزرگ پارسي گوي خوانده‏اند. در اشعار جامي، افكار صوفيانه، داستان‏ها، حكمت، اندرز، تصورات خيالي و غنايى، به وفور ديده مي‏شود. او در مثنوي‏هاي خود، روش نظامي را تقليد مي‏كرد و در غزل از سعدي و حافظ پيروي مي‏نمود. با اين حال، نبايد جامي را از ابتكار مضامين تازه و قدرت بيان و لطف معاني در اشعارش بي‏بهره دانست. جامي با آن كه كمتر به مرتبه و جايگاه استادانِ بزرگ پيش از خود مي‏رسد، ولي از آن جهت كه خاتم شعراي بزرگ پارسي زبان است، داراي اهميت و مقام خاصي است. جامي در سال 898 ق در 81 سالگي در هرات چشم از جهان فرو بست.

شيخ بهاءالدين محمد عاملي معروف به شيخ بهايى از شاگردان شهيد ثاني و يكي از علماي بزرگ شيعه و از افتخارات جهان اسلام مي‏باشد. وي در سال 953 قمري در بعلبك لبنان به دنيا آمد و در طول حيات پربار خويش، مسافرت‏هاي زيادي به نقاط مختلف جهان داشت و از محضراساتيدي برجسته در رشته‏هاي گوناگون استفاده نمود. شيخ بهايى در بسياري از علوم مانند هيئت، نجوم، رياضيات، تفسير قرآن، فقه، اصول، علم حديث، ادبيات فارسي و عربي، طب و مهندسي متبحّر بود و در تمامي آن‏ها كتبي را به رشته‏ي تحرير در آورد. وي اولين كسي است كه يك دوره فقه غير استدلالي به زبان فارسي نوشت. از صفات بارز شيخ بهايى بي‏اعتنايى به دنيا و دوري از رياكاري است كه با وجود داشتن مقامات بالاي علمي و مناصبي چون شيخ‏الاسلامي، به سوي علايق مادي گرايش پيدا نكرد. از شاگردان او مي‏توان به ملاصدرا، ملامحمد تقي مجلسي و محقق سبزواري اشاره نمود. شيخ بهايى ده‏ها اثر ارزنده از خود به جاي گذاشته است كه: كشكول، اسرارُالبلاغه، اِثني عَشَريّات خَمْس، اَربعين حديثاً، جامع عباسي، عينُ الحيوة، بحرالحساب و... از آن جمله‏اند. آثار علمي و مهندسي شيخ بهايي را مي‏توان در جاي جاي اصفهان مشاهده نمود. شيخ بهايي در 12 شوال 1030 قمري پس از يك بيماري چند روزه به سراي باقي شتافت و در مشهد مقدس به خاك سپرده شد.

نادر شاه افشار، عثماني‏ها را در قفقاز و داغستان به سختي شكست داد و دولت عثماني ناچار شد، صلح را بپذيرد. به اين ترتيب در سال 1148 ق، صلح بين ايران و عثماني جاري شد و ايروان و ولايات غربي و شمال غربي به ايران باز گردانده شد.

جورج بِرِكْلي فيلسوف مشهور ايرلندي در 12 مارس 1685م در ايرلند به دنيا آمد و تحصيلات خود را در دوبلين، پايتخت اين كشور به اتمام رساند. سپس به امريكا رفت و در آنجا به تأسيس دانشگاه پنسيلوانيا كمك كرد. هم‏چنين قصيده‏اي در ستايش امريكا سرود و بدان سبب در كاليفرنيا شهر بركلي را به افتخار وي، به نام او بازخواندند و بعدها دانشگاهي نيز به نام او نام‏گذاري شد. بركلي پس از آن در ايرلند به عنوان كشيش و اسقف برگزيده شد و به تامل و تحقيق در فلسفه دين پرداخت. از اين رو شهرت او عمدتاً به خاطر فلسفه ديني اوست نه اشعارش. بركلي معتقد بود فقط دو نوع وجود حقيقي وجود دارد: روح‏ها و تصورات. ارواح، ادراك كننده‏اند و تصورات، ادراك شده. به عبارت ديگر ارواح، فعال، متحرك و ايجاد كننده تصوراتند در حالي كه تصورات، جنبه انفعالي و غير فعال دارند. بركلي با اين مقدمات نتيجه مي‏گرفت كه ارواح افراد بشر داراي ظرفيت محدود هستند در حالي كه خداوند، روح نامحدود و نامتعين است. در نظام عقيدتي بركلي، همه چيز در همه احوال، بستگي به مشيت الهي دارد، بنابراين زنجيره‏هاي منظم و توانمند طبيعت براي هدايت انسان‏ها در امور زندگي ضرورت دارد. بركلي وجود درد يا آلام در جهان را براي رفاه و سعادت آدم، يك ضرورت واجب مي‏داند. او بر اين عقيده است كه جامعيت ذهن به انسان امكان مي‏دهد تا تاثيرات الهي را كه در سراسر نظام طبيعت مي‏درخشد، پذيرا گردد. وي در كتاب خود كه به "اصول" معروف است به اين نتيجه و درخواست مي‏رسد كه بايد در مطالعات، منزلت اول را براي خداوند قائل شويم. او اعلام داشت كه جهان واقعيت، جز در ذهن، وجودندارد و تمام اشياي مادي، تنها وقتي وجود پيدا مي‏كنند كه ذهنْ آنها را تصور كند. بركلي گذشته از فلسفه، به جغرافيا، باستان‏شناسي و اقتصاد علاقه داشت و در هر يك از اين رشته‏ها، تبحر و استادي خويش را به ثبوت رسانيده بود. او مسافرت‏هاي زيادي انجام داد و در سير و سياحت به تدوين آثاري در فلسفه دست زد كه نظريه رؤيت، مبادي علم انسان و آب قطران از آن جمله‏اند. جورج بركلي سرانجام در 14 ژانويه 1753م در 68 سالگي درگذشت.

كنفرانس كازابلانكا در 14 ژانويه 1943م و در هنگامه جنگ جهاني دوم در بندري به همين نام واقع در كشور مراكش برگزار گرديد و فرانكلين روزولت رئيس جمهور امريكا و چرچيل نخست وزير انگلستان به عنوان سران دو دولت اصلي متفقين در آنها شركت داشتند. اين كنفرانس در حالي برگزار گرديد كه دو كشور نسبت به عملكرد يك‏ديگر اعتراض داشتند. انگلستان از اين‏كه امريكا اولويت در شكست آلمان را كنار گذاشته است گله‏مند بود و امريكا نيز از عدم حملات وسيع انگلستان عليه ژاپن شاكي بود. با اين همه، كنفرانس در يك موقعيت خاص زماني برگزار مي‏شد و هدف مشترك آنها در نهايت پيروزي بر متحدين بود. در اين كنفرانس نقشه حمله به سيسيل از جزاير مهم ايتاليا، بمباران كشورهاي جبهه متحد توسط امريكا و ديگر مسايل جنگ مورد بررسي قرار گرفت. هم‏چنين نحوه كمك رساني و تدارك تجهيزات براي روسيه و نيز نحوه حمله به فرانسه مورد بحث و موافقت قرار گرفت. در پايان اين كنفرانس كه به مدت ده روز به طول انجاميد، نمايندگان كشورهاي شركت كننده اعلاميه مشتركي صادر كردند كه به موجب آن متعهد شدند، جنگ را تا تسليم بدون قيد و شرط دولت‏هاي متحد ادامه دهند. خواسته نهايي متفقين، باعث شد تا برخي كشورها، مسئوليت ادامه جنگ و طولاني شدن آن را متوجه متفقين بدانند. بيش از 2 سال بعد از اين كنفرانس، جنگ دوم جهاني با شكست و تسليم آلمان و ژاپن به پايان رسيد.

سرگئي.پ. كورولُف فضانورد برجسته روسي، در 30 دسامبر 1906م متولد شد. گرچه پدرش يك معلم بود اما وي از نوجواني به مسائل مربوط به علم نجوم، موشك سازي و سفر به فضا علاقه داشت و در آن زمينه به مطالعه پرداخت. بعد از انقلاب اكتبر 1917م و روي كار آمدن رژيم كمونيستي، كورولف وارد مدرسه عالي تكنيك شوروي شد و هم‏زمان در كارخانه هواپيماسازي به كار پرداخت. وي با همكاري يك دانشمند روسي نوعي گلايْدِر به نام "كوكتبل" را طراحي نمود و سپس با ساخت هواپيماي سبك به نام "4.sk" در سال 1930م آن را به پرواز درآورد. علاقه به سفرهاي فضايى و انجام كار و پژوهش‏هايى در اين زمينه باعث شد تا كورولف وارد بخش موشك سازي مؤسسه "پيشرفت‏هاي هوايى" شود و با بروز و ظهور استعدادها و توانايى وي، در سال 1932م توسط دولت شوروي مسئوليت طرح‏هاي مربوط به راكت‏سازي برعهده‏اش قرار داده شد. مي‏توان گفت كه كورولف از اين تاريخ در تمام پروژه‏هاي مربوط به موشك‏هاي فضاپيما و قاره‏پيما نقشي اساسي داشت و موشك‏هايى كه تا آن زمان جزء موشك‏هاي پيشرفته به حساب مي‏آمد مانند اسپوتنيك، وستوك، سايوز و... تحت نظر وي ساخته شد. با اين همه با توجه به مسئوليت مهم نظامي و امنيتي وي و نيز جو حاكم بر نظام كمونيستي شوروي، نقش و جايگاه وي تا زمان مرگش پنهان بود. وي سرانجام در 14 ژانويه 1966م در 60 سالگي درگذشت.

سرگرد شورشي، سعد حداد، نظامي متمرّد و مزدور ارتش لبنان، در سال 1937م در جنوب لبنان به دنيا آمد. او پس از پايان تحصيلات خود، در سال 1958م وارد ارتش لبنان شد و پس از طي دوره آموزش توپخانه در فرانسه، راهي امريكا شد. سعد حداد در امريكا نيز يك دوره مقابله با عمليات نظامي انقلابيون را در مدارس نظامي اين كشور گذراند و در سال 1975م به لبنان بازگشت. چندي بعد، به عنوان يك عنصر ناراضي، از ارتش لبنان جدا شد و با حمايت اسرائيل، رهبري يك گروه از نظاميان ناراضي لبنان را در جنوب اين كشور به منظور مقابله با نيروهاي انقلابي و مسلمان فلسطيني و لبناني بر عهده گرفت. بدين ترتيب آموخته‏هاي نظامي سعد حداد در فرانسه و امريكا، صرف مبارزه با گروه‏هاي مسلمان و به وجود آوردن نوار امنيتي در مرزهاي شمالي رژيم صهيونيستي گرديد. به همين دليل بود كه در سال 1977م از وايْزْمَن، وزير جنگ وقت اسرائيل، مدال لياقت دريافت كرد. سعد حداد در 18 آوريل 1979م، رسماً ارتش لبنان آزاد را اعلام كرد و از آن پس حقوق و اسلحه مورد نياز خود را از طريق رژيم صهيونيستي تامين نمود. در اين زمان او عملاً مدافع مرزهاي شمالي اسرائيل و راهنماي مأموران مخفي رژيم صهيونيستي براي تجسّس در لبنان شده بود. سعد حداد و گروه تحت فرمانش به تدريج در سايه حضور نظامي صهيونيست‏ها در اراضي جنوب لبنان، قدرت گرفتند، به طوري كه مقر فرماندهي خود را به صورت علني در شهر صيدا قرار دادند. او به هنگام حمله سنگين رژيم صهيونيستي به نواحي مركزي لبنان در 6 ژوئن سال 1982م، به عنوان راهنما و هادي اصلي صهيونيست‏ها عمل كرد. او چنان به مقامات صهيونيستي نزديك بود كه وقتي در سال 1983م به دليل ابتلا به سرطان خون در بيمارستان حيفا بستري شد، موشه آرِنْزْ وزير جنگ وقت رژيم صهيونيستي و هم‏چنين رئيس وقت ستاد ارتش اسرائيل در بيمارستان از وي عيادت كردند. سعدحداد از اين بيماري جان سالم به در نبرد و سرانجام در 14 ژانويه 1984م در 47 سالگي درگذشت.

صلاح خَلَف معروف به ابواياد مرد شماره دو سازمان آزادي بخش فلسطين پس از ياسر عرفات، عضو كميته مركزي و مسئول امنيتي جنبش فتح، در سال 1933م در شهر يافا به دنيا آمد. وي در سال 1948م هم‏زمان با اولين جنگ اعراب و اسرائيل همراه با خانواده به غزه رفت. ابواياد تحصيلات خود را در قاهره به پايان برد و پس از آشنايى با ياسر عرفات، همدوش او در چندين عمليات ضدصهيونيستي شركت كرد. او از ابتداي امر از تشكيل يك سازمان چريكي براي مبارزه خالصانه با اشغال‏گران صهيونيستي در فلسطين جانبداري مي‏نمود. پس از جنگ 6 روزه، وي مسئول روابط فتح با دولت‏هاي عربي شد و توانست حمايت جمال عبدالناصر در مصر و عبدالسلام عارف در عراق را جلب كند. او همواره از سياست‏هاي محافظه‏كارانه و نرمش‏هاي سياسي ياسر عرفات انتقاد مي‏كرد و خواهان جديت در كار بود. با اين حال، عرفات هرگز حاضر به حذف وي از سازمان آزادي‏بخش فلسطين نشد. سرانجام مأموران موساد، سازمان جاسوسي رژيم صهيونيستي در يك اقدام جنايت‏كارانه ابواياد را به همراه دو مقام ديگر سازمان آزادي بخش فلسطين در 14 ژانويه 1991م در 58 سالگي در تونس به قتل رساندند. ترور اين افراد آن هم با نقض حاكميت ملي و تماميت ارضي كشوري مستقل يعني تونس نشان داد كه رژيم صهيونيستي براي حذف مخالفان خود به هيچ قانون بين‏المللي پاي‏بند نيست. چرا كه اين رژيم، بارها ساير رهبران گروه‏هاي فلسطيني و لبناني مخالف خود را در ديگر كشورها ترور كرده است. با اين حال چند ماه پس از ترور صلاح خَلَف، (ابواياد) رهبران سازشكار سازمان آزادي‏بخش فلسطين در اكتبر 1991م مذاكرات به اصطلاح صلح را با رژيم اشغال‏گر قدس آغاز كردند و در سال 1993م رژيم صهيونيستي را به رسميت شناختند.

سايروس وَنس وزير امور خارجه اسبق ايالات متحده امريكا در 27 مارس 1917م در امريكا به دنيا آمد و پس از طي تحصيلات متوسطه، از دانشگاه ييل فارغ التحصيل گرديد. وي مشاغل كاري خود را از خدمت در نيروي دريايى امريكا آغاز نمود و از سي سالگي به وكالت پرداخت. وَنس سپس در كميته‏هاي مختلف سناي امريكا، از جمله كميته ويژه نيروهاي مسلح و فضا و هوانوردي، سمت‏هايى برعهده گرفت و از سال 1964م، معاونت وزارت دفاع، به وي سپرده شد. او در زمان رياست جمهوري ليندون جانسون، در مسائل بين‏المللي هم‏چون قبرس، كُره و مذاكرات صلح ويتنام، به عنوان نماينده امريكا حضور داشت. وَنس در زمان رياست جمهوري جيمي كارتر، با عنوان وزير امورخارجه، در تنظيم پيمان صلح مصر با رژيم نژادپرست اسرائيل در سال 1979م در كمپ ديويد، فعاليت زيادي نمود و براي به رسميت شناخته شدن رژيم صهيونيستي تلاش كرد. ونس نهايتاً پس از تلاش نافرجام واشينگتن براي نجات گروگان‏هاي لانه جاسوسي امريكا در تهران، از سمت خود استعفا كرد. با اين حال از فعاليت‏هاي سياسي كناره‏گيري نكرد و در سال‏هاي بعد به عنوان نماينده دبيركل سازمان ملل متحد، در مسائلي نظير يوگسلاوي، افريقاي جنوبي، بوسني و قَره‏باغ شركت داشت. وي در كتاب خود با نام انتخاب‏هاي دشواركه در سال 1983م منتشر شد، ضمن توصيف سياست امريكا در قبال ايران، در مورد علت سرنگوني رژيم پهلوي مي‏نويسد: "سقوط شاه نمونه كاملي براي بررسي چگونگي برخورد تمدن مدرنيسم غرب با ساختار مذهبي و اجتماعي يك جامعه سنتي است". سايروس وَنس سرانجام در 14 ژانويه 2002م در 85 سالگي درگذشت.