مقایسه‏ی گرده افشانی با بارور سازی : مقایسه‏ای که شاید بخواهید ببینید

تکثیر و تولید مثل چگونه در گیاهان گلدار رخ می‏دهد؟ خوب، گرده افشانی و بارور سازی دو فرآیندی هستند که به تکثیر و تولید مثل کمک می‏کنند. ما در اینجا هم گرده افشانی و هم بارور سازی را تعریف و توصیف خواهیم کرد تا شما بتوانید این دو فرآیند را بشناسید و دریابید که چگونه از هم دیگر فرق دارند.
گرده افشانی و بارور سازی دو فرآیندی هستند که شامل سیستم تولید مثل گیاهان گلدار هستند. این دو فرآیند با وجود این که از هم متفاوت هستند اما در روش‏های مختلفی به هم پیوسته و مرتبط هستند. گرده افشانی اولین گام است و پیش‏تر از بارور سازی است و بعد از آن تشکیل نهایی تخم گیاه اتفاق می‏افتد. در نتیجه آن بارور سازی که فقط بعد از گرده افشانی رخ می‏دهد، موفق است. شما می‏توانید تفاوت‏ها را به طور واضح و شفاف بعد از خواندن مقاله‏ی قیاسی گرده افشانی و بارور سازی دریابید.

طرح کلی سیستم تولید مثل گیاه :

مهم است که ساختار سیستم تولید مثل گیاه را بشناسید چون فقط بعد از آن می‏توانید اصطلاحات و نقش بخشهای مختلف گیاهان را درک کنید. در یک گیاه گلدار معمولی، بخشهای تولید مثل کننده، درون گلها قرار گرفته‏اند. در گیاهان تک جنسی، بخش‏های تولید مثلی نر و ماده درون یک گل قرار گرفته‏اند اما در گیاهان دو جنسی آنها در گلهای جدا گانه و مجزایی قرار گرفته‏اند. اندام تولید مثلی و مولد نر به نام نافه و اندام مولد ماده به نام مادگی گل، شناخته می‏شود. نافه از پرچم‏هایی تشکیل یافته است که این پرچم‏ها از یک رشته و بساک تشکیل یافته‏اند. بساک شامل کیسه‏های گرده است که گرده تولید می‏کنند. گامت‏های نر در داخل گرده‏ها قرار گرفته‏اند.
بخش تولید مثل کننده و مولد ماده و یا gynoecium از یک یا چند مادگی، تشکیل یافته است. مادگی شامل برچه‏ها است که از تخمدان و تخمک‏ها حفاظت می‏کند. گامت‏های ماده درون تخمک‏ها قرار گرفته‏اند. مادگی سه بخش به نام‏های کلاله، خامه و رشته دارد. کلاله توسط ساقه حمایت می‏شود و گیرنده‏ی دانه‏های گرده را تشکیل می‏دهد. دانه‏های گرده از درون خامه و رشته عبور می‏کنند و در نهایت به تخمک می‏رسند. هر دانه‏ی گرده یک هسته‏ی رویشی و یک هسته‏ی مولد دارد که نقش قابل توجهی را در طول بارور سازی ایفا می‏کنند.

مروری بر مقایسه‏ی گرده افشانی و بارور سازی :

• تفاوت مکانیزم‏ها

گرده افشانی فرآیندی است که در آن دانه‏های گرده حاوی گامت‏های نر برای پیوند جنسی، به تخمک‏های حامل گامت‏های ماده منتقل می‏شوند. دانه‏های گرده بر روی نوک چسبناک مادگی که به عنوان کلاله شناخته می‏شود، می‏نشینند و از رشته به پایین می‏روند تا به تخمک‏ها برسند.
بعد از این که گرده افشانی صورت گرفت، آمیزش و امتزاج گامت‏های نر و ماده رخ می‏دهد. دانه‏های گرده شروع به جوانه زنی در پاسخ به ماده‏ی شیرین ترشح شده توسط کلاله می‏کنند. حالا از هر گرده‏ای، لوله‏ی گرده‏ رشد می‏کند و بیرون می‏آید که سعی دارد برای بارور سازی به تخمدان نفوذ کند. لوله‏ی گرده از طریق یک دهانه‏ی ریز به نام میکروپیل به تخمدان نفوذ می‏کند. وقتی آن در کیسه‏ی جنینی ناگهان با تخمک برخورد می‏کند، بارور سازی اتفاق می‏افتد. هسته‏ی رویشی و یا سیتو پلاسم، توسط آنزیم‏های هیدرولیتیکی آزاد شده توسط لوله‏ی گرده، هضم و گوارش می‏شود اما هسته‏ها‏ی مولد تقسیم می‏شوند تا دو هسته‏ی اسپرم جنسی مجزا را تشکیل دهند. اکنون، یکی از دو سلول اسپرم، سلول‏های تخم درون تخمک‏ها را بارور می‏سازد تا تخمک دوتایی تشکیل شود.
در بارور سازی دوتایی، هسته‏ی نر باقی مانده با هسته‏های ثانویه‏ی دوتایی ترکیب و ممزوج می‏شود تا هسته‏های اندو پلاسم اصلی سه تایی تولید شوند. این اتفاق، اندو اسپرم یعنی بافت غنی از مواد غذایی درون دانه را تشکیل می‏دهد. اندو اسپرم غالباً در نهان دانه‏ها یافت می‏شود.

• انواع گرده افشانی :

گرده افشانی به طور گسترده به صورت خود گرده افشانی و گرده افشانی متقاطع طبقه بندی می‏شود.
خود گرده افشانی : خود گرده افشانی، انتقال دانه‏های گرده از بساک به کلاله‏ی همان گل و یا گل دیگر موجود در همان گیاه است. خود گرده افشانی، هم در گلهای تک جنسی و هم دو جنسی رخ می‏دهد. آن به دو نوع تقسیم می‏شود :
• خودگانی : گرده افشانی در یک گل، در یک گیاه
• جیتونوگامی : گرده افشانی در دو گل مختلف، در یک گیاه
• گرده افشانی متقاطع : گرده افشانی متقاطع، انتقال دانه‏های گرده از بساک یک گل به کلاله‏ی گل دیگر موجود در گیاهان متفاوت به کمک عامل‏های خارجی است. بسته به نوع عامل گرده افشانی خارجی، گرده افشانی متقاطع به صورت زیر طبقه بندی می‏شود :
• باد (Anemophily)
• حشرات (Entomophily)
• آب (Hydrophily)
• پرندگان (Ornithophily)
• خفاش‏ها (Cheiropteriphily)

انواع بارور سازی :

بسته به نقطه‏ی ورود لوله‏ی گرده به داخل تخمک، بارور سازی به سه نوع تقسیم می‏شود که عبارتند از :
مزو گامی : لوله‏ی گرده از طریق پوشش و جلد وارد تخمک می‏شود مثلاً کدو.
پورو گامی : لوله‏ی گرده از طریق میکروپیل وارد تخمک می‏شود. پورو گامی غالباً در نهان دانه‏ها یافت می‏شود.
کالازو گامی : لوله‏ی گرده از طریق کالازا وارد تخمک می‏شود مثلاً کازورینا
از متن ذکر شده در بالا می‏توان استنباط کرد که گرده افشانی به طور ساده، انتقال دانه‏های گرده از بساک به کلاله‏ی همان گل و یا گل متفاوت است اما بارور سازی فرآیند تکثیر و تولید مثل واقعی است که در آن هسته‏ی اسپرم با تخمک، ممزوج و ترکیب می‏شود تا سلول تخم تشکیل شود. به طور خلاصه، گرده افشانی موفق منجر به بارور سازی می‏شود و سپس بارور سازی بعدی و جنین زایی (تشکیل جنین جدید) رخ می‏دهد. تخمک به دانه و تخمدان به میوه تبدیل می‏شود.